การเสริมสร้างความเข้มแข็งพระพุทธศาสนาในสังคมร่วมสมัย

บทคัดย่อ

พระพุทธศาสนาเริ่มประดิษฐานมั่นคงนับแต่ที่พระพุทธเจ้าทรงเผยแผ่ตลอด 45 พรรษา พุทธบริษัทมีการศึกษา ปฏิบัติ เผยแผ่ และปกป้องรักษาพระพุทธศาสนาอย่างเต็มกำลังความสามารถ หลังจากที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพาน พระพุทธศาสนาได้เผชิญกับเหตุการณ์ที่มีทั้งเป็นความเสี่ยงต่อความมั่นคงและมีความเจริญรุ่งเรืองโดยกระจายไปสู่ดินแดนอื่นนอกเหนือจากประเทศอินเดียจนกระทั่งถึงพุทธศตวรรษที่ 18 พระพุทธศาสนาเสื่อมสูญไปจากอินเดีย แต่ด้วยวิสัยทัศน์และความศรัทธาที่มีต่อพระพุทธศาสนาอย่างแรงกล้า พระเจ้าอโศกมหาราชจึงได้ส่งสมณทูตไปเผยแผ่พระพุทธศาสนา 9 สายในราวต้นพุทธศตวรรษที่ 3 ในสายที่แปดได้เข้ามาสู่ดินแดนสุวรรณภูมิ พระพุทธศาสนาจึงเจริญรุ่งเรืองอยู่ในดินแดนแถบนี้ตั้งแต่ยุคทราวดีจนมาถึงยุคสมัยสุโขทัย พระพุทธศาสนาแบบเถรวาทตามแนวศรีลังกาได้รับการยอมรับและเผยแผ่จนมาถึงปัจจุบัน อาศัยพุทธบริษัททั้ง 4 ทำงานประสานสัมพันธ์กันโดยมีพระสงฆ์และกษัตริย์เป็นองค์ประกอบสำคัญในการสร้างความมั่นคง

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและสถานการณ์ความมั่นคงของพระพุทธศาสนาในสังคมไทยปัจจุบัน แบ่งออกเป็น 4 ด้านพบว่า ด้านศาสนบุคคลยังขาดกระบวนการพัฒนาและการคัดกรองเข้าสู่สงฆ์และตำแหน่ง ด้านศาสนวัตถุ ตกอยู่ภายใต้อำนาจทุนนิยม บริโภคนิยม และพัฒนาผิดทาง ด้านศาสนพิธี ขาดการนำไปสู่การพัฒนาศรัทธาสู่ปัญญา ด้านศาสนธรรม เกิดความเชื่อต่อผู้สอนมากกว่าหลักธรรมที่แท้จริงตามพระไตรปิฎก เพราะใฝ่เรียนรู้ด้วยตนเองน้อย เกิดการอธิบายหลักธรรมสำคัญแตกต่างกัน ซึ่งเป็นภัยภายใน ที่ชาวพุทธหากร่วมมือกันแก้ไขปัญหาก็จะทำให้พระพุทธศาสนามั่นคงได้ และภัยจากลัทธิและศาสนาอื่นซึ่งเป็นภัยภายนอกที่แทรกซึมเข้ามาอย่างหนักในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา รุกเข้ามาทั้งในด้านเศรษฐกิจการเมือง การศึกษา ภัยนี้หากชาวพุทธไม่รู้เท่าทันและไม่ร่วมกันแก้ไขปัญหาไว้แต่เนิ่นๆ ย่อมเสี่ยงต่อการสูญสิ้นพระพุทธศาสนาอย่างฉับพลันเพียงแค่ชั่วอายุคนอย่างเช่นกรณีประเทศอินเดีย อินโดนีเซีย อัฟกานิสถาน  ในอดีต