THE RELATIONSHIP BETWEEN CONSCIOUSNESS AND THE PRINCIPLE OF BUDDHAMMA IN THE DHAMMASANGANĨ

Abstract

งานวิจัยเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับหลักพุทธธรรมในคัมภีร์ธัมมสังคณีมีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1).ศึกษาสภาวะจิตที่เป็นกุศล อกุศลอัพยากตะในพระพุทธศาสนา 2).เพื่อศึกษาขบวนการทำงานของจิตตามแนวพระพุทธศาสนา3).เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับหลักธรรมในคัมภีร์ธัมมสังคณี วิธีดำเนินการวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research)

           ผลการวิจัยพบว่าสภาวะจิตที่เป็นกุศลมี 4 ระดับคือ 1).กุศลระดับเบื้องต้น 2).กุศลระดับฌาน 3).กุศลระดับฌานสูงสุด 4).กุศลระดับไม่มีกิเลส  สภาวะจิตที่เป็นอกุศลมี 3 ลักษณะคือ(1).เห็นแก่ตัว (2).โกรธ (3).ลักษณะหลง สภาวะจิตที่เป็นอัพยากตจิตมีลักษณะไม่เป็นบุญและไม่เป็นบาป   กุศลจิตมีกระบวนการทำงาน 56 สภาวะ อกุศลจิตมีกระบวนการทำงาน 32 อัพยากตจิตมีกระบวนการทำงาน 10 สภาวะและ 56 สภาวะความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับขันธ์ 5 มีความสัมพันธ์กันด้านความเป็นขันธ์ 4 ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับปฏิจจสมุปบาทด้านหลักธรรมอาศัยกันเกิดขึ้นกับจิต ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับหลักกรรมคือจิตเป็นผู้สั่งให้ทำกรรม ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับอริยสัจ 4 คือจิตที่เป็นเหตุและผล ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะจิตกับอินทรีย์และพละนั้น มีความสัมพันธ์กันด้านส่งเสริมผลักดันให้ความดีความงามความสำเร็จปรากฏ