แนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลงใหญ่

Guidelines for the development of large-scale farming policy

บทคัดย่อ

          ระบบส่งเสริมเกษตรนาแปลงใหญ่เป็นก้าวสำคัญของการพัฒนาประเทศจากวิถีการทำเกษตรกรรมแบบดั้งเดิมไปสู่การบริหารจัดการการเกษตรแบบสมัยใหม่ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการพัฒนาตามแนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลงใหญ่ 2) ศึกษาปัจจัยการพัฒนาทรัพยากร การเกษตรและการผลิตตามแนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลงใหญ่ 3) ศึกษาแนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลงใหญ่ กรณีศึกษาพื้นที่เกษตรนาแปลงใหญ่ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาและจังหวัดปทุมธานี การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีประชากรและกลุ่มตัวอย่างได้แก่ (1) กลุ่มเจ้าหน้าที่ภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการนำนโยบายนาแปลงใหญ่ไปปฏิบัติ จำนวน 8 คน (2) กลุ่มสมาชิกเกษตรกรนาแปลงใหญ่จังหวัดปทุมธานีและจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 48 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (Focus group)

          ผลการวิจัยพบว่า

          1. ปัญหา และอุปสรรคในการพัฒนาตามแนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลง ใหญ่มี 4 ด้าน ได้แก่ (1) ด้านการพัฒนาทางองค์ความรู้, การบริหารจัดการ, การสาธารณูปโภคหรือ โครงสร้างพื้นฐานเช่นระบบชลประทาน (2) ด้านการผลิต (3) ด้านทรัพยากร ประกอบด้วยทรัพยากร มนุษย์ทรัพยากรทางด้านวัตถุดิบ และเครื่องจักรที่ใช้ทางด้านการเกษตร (4) ด้านการเกษตร

          2. ปัจจัยทางการพัฒนา ได้แก่ ปัจจัยทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และปัจจัยทางด้านการตลาด สำหรับปัจจัยทางทรัพยากรการเกษตร การผลิต ได้แก่ ปัจจัยทางกายภาพ เช่น ดิน น้ำ ระบบชลประทาน ปัจจัยทางชีวภาพ เช่น แมลงศัตรูพืช วัชพืช และปัจจัยทางด้านเทคโนโลยี นวัตกรรม

          3. แนวทางการพัฒนาการขับเคลื่อนนโยบายนาแปลงใหญ่ ได้แก่ (1) ด้านความคิดปกติใหม่ โดยการนำเอาเทคโนโลยี นวัตกรรมเข้ามาใช้ในกระบวนการผลิต (2) ด้านคุณภาพผลิตภัณฑ์ โดยการ พัฒนาสินค้าทางด้านเกษตรกรรมเพื่อมุ่งให้เกิดความมั่นคงและยั่งยืน (3) ด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยการลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มปริมาณผลผลิตให้มีคุณภาพมาตรฐาน อันจะนำไปสู่การเป็นเกษตรกรเข้มแข็ง สามารถพึ่งพาตนเองได้