การศึกษาวิปัสสนาญาณตามมหาหลักสติปัฏฐานสูตร เพื่อพัฒนาผลงานทางวิชาการ

บทคัดย่อ

          การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมคำสอนและขั้นตอนการปฏิบัติตามคำสอนพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับปฏิบัติวิปัสสนาญาณตามหลักสติปัฏฐานสูตรที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาผลงานทางวิชาการ และเพื่อเสนอรูปแบบการพัฒนาผลงานวิชาการโดยการปฏิบัติวิปัสสนาญาณตามหลักสติปัฏฐานสี่ ซึ่งเน้นศึกษาเอกสารเกี่ยวกับหลักธรรมคำสอนเกี่ยวกับการปฏิบัติวิปัสสนาญาณ 16 ตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร และเกณฑ์มาตรฐานของ ก.พ.อ. พ.ศ. 2564

          ผลการวิจัย พบว่า ศีล สมาธิและปัญญา เป็นปัจจัยเบื้องต้นที่จะทำให้อาจารย์นำไปสู่การพัฒนาผลงานวิชาการได้ผลสำเร็จ กล่าวคือ ศีล เป็นการปฏิบัติตามให้ถูกต้องตามหลักจุลศีล มัชฌิมศีล และมหาศีล ตลอดถึงปฏิบัติอยู่ในหลักอินทรียสังวร การทำให้มีสติสัมปชัญญะและสันโดษ ทั้งนี้เพื่อลดโลภะ โทสะ โทหะ ซึ่งสอดรับกับ (มรรค 3 ใน 8) กล่าวคือ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะสำหรับสมาธิเป็นการทำจิตให้สงบ อบรมจิตให้มั่นคงเป็นสมาธิ ได้แก่ การปฏิบัติสมถ กรรมฐานของผู้ทำสมาธิให้ได้ในขั้น “ปฐมฌาน” ซึ่งสอดรับกับ (มรรค 3 ใน 8)  สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ และปฏิบัติต่อด้วยอริยศีลขันธ์จนได้บรรลุฌาน 4 และปัญญาเป็นผลมาจากการอบรมตนเพื่อให้เกิดปัญญาอย่างแจ่มแจ้ง ซึ่งสอดรับกับ (มรรค 2 ใน 8) สัมมาสังกัปปะ สัมมาทิฏฐิ โดยบำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐานของผู้ได้ฌานแล้วจนได้บรรลุวิชชา 8 คือเป็นพระอรหันต์ในที่สุด ดังนั้น พัฒนาผลงานทางวิชาการ ได้แก่ การทำวิจัย การเขียนเอกสารตำราหรือหนังสือและการเขียนบทความวิชาการ ก็จะทำให้สามารถเสนอขอเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการต่อไป