การบูรณาการการแพทย์ทางไกลในระบบบริการปฐมภูมิ: กรณีศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตั้งใจในการใช้งาน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
ที่มา: การเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วของการแพทย์ทางไกล สร้างความท้าทายในการยอมรับการใช้งานต่อเนื่อง นอกเหนือจากขอบเขตของเทคโนโลยีแล้ว ปัจจัยอิทธิพลทางสังคมซึ่งหมายถึงอิทธิพลจากผู้อื่นที่ส่งผลในการยอมรับการใช้งาน เช่นครอบครัว เพื่อน หัวหน้างาน และแพทย์ มีความสำคัญ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของอิทธิพลทางสังคมและความตั้งใจในการใช้งานระบบการแพทย์ทางไกลของผู้ให้บริการปฐมภูมิ
แบบวิจัย: การศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบตัดขวาง
วัสดุและวิธีการ: แบบสอบถามพัฒนาจากแบบจำลองการยอมรับเทคโนโลยีสอบถามไปยังบุคลากรทางการแพทย์ระบบบริการปฐมภูมิ โดยเก็บข้อมูล ได้แก่ ปัจจัยการรับรู้ประโยชน์ในการใช้งาน ปัจจัยการรับรู้ถึงความง่ายในการใช้งาน ปัจจัยพฤติกรรมความตั้งใจในการใช้งาน ปัจจัยอิทธิพลทางสังคม และปัจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงยืนยันและโมเดลสมการโครงสร้าง
ผลการศึกษา: บุคลากรทางการแพทย์ทั้งหมด 124 คน ข้อมูลมีความกลมกลืน (Comparative Fit Index=0.95, Root Mean Square Error of Approximation=0.06) ตามแบบจำลองการยอมรับเทคโนโลยีพบว่า การรับรู้ประโยชน์ในการใช้งานและการรับรู้ถึงความง่ายในการใช้งาน ส่งผลต่อพฤติกรรมความตั้งใจในการใช้งานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ มีค่าสัมประสิทธิ์ถดถอยมาตรฐาน 0.28 (p = 0.017) และ 0.67 (p < 0.001) ตามลำดับ อิทธิพลทางสังคมส่งผลทางอ้อมต่อพฤติกรรมความตั้งใจในการใช้งานโดยส่งผลต่อการรับรู้ประโยชน์ในการใช้งานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ มีค่าสัมประสิทธิ์ถดถอยมาตรฐาน 0.44 (p = 0.005)
สรุป: การออกแบบระบบบริการที่ใช้งานง่ายและส่งเสริมให้มีการรับรู้ประโยชน์ในการใช้งานจะทำให้เกิดความตั้งใจในการใช้งานการแพทย์ทางไกลซึ่งสอดคล้องกับแบบจำลองการยอมรับเทคโนโลยี นอกจากนี้ปัจจัยอิทธิพลทางสังคมซึ่งหมายถึงเพื่อนร่วมงาน หัวหน้างาน โรงพยาบาล รวมไปถึงนโยบายภาครัฐที่มีการสนับสนุนให้ใช้งานก็จะส่งผลทางอ้อมทำให้เกิดความตั้งใจในการใช้งานโดยทำให้ผู้ใช้งานรับรู้ประโยชน์ของเทคโนโลยีและเกิดการใช้งานระบบการแพทย์ทางไกลในที่สุด มาตรการเชิงกลยุทธ์ดังกล่าวมีความจำเป็นในการส่งเสริมการบูรณาการการแพทย์ทางไกลในระบบบริการปฐมภูมิ นำไปสู่การให้บริการที่มีประสิทธิภาพและมีความยั่งยืน
คำสำคัญ: อิทธิพลทางสังคม พฤติกรรมความตั้งใจในการใช้งาน ระบบการแพทย์ทางไกล บุคลากรทางการแพทย์ ระบบบริการปฐมภูมิ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสาร PCFM ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ลงในวารสาร PCFM ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร PCFM หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสาร PCFM ก่อนเท่านั้น
References
โรงพยาบาลสมิติเวช. Telemedicine ทางเลือกใหม่ในการหาหมอ มาแรงในยุคโควิด-19 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 5 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://www.roche.co.th/th/disease-areas/telemedicine.html
World Health Organization and International Telecommunication Union. WHO-ITU global standard for accessibility of telehealth services [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 5]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240050464
สำนักงานนายกรัฐมนตรี. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ. 2560-2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 1 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://plan.bru.ac.th/แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ-ฉบับที่-12/
กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางดำเนินงานการปฏิรูปประเทศ ด้านสาธารณสุข ของประเทศไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 5 ตุลาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://healthserv.net/BigRock1-health-security-การปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุขของไทย-220821
ALLWELLHEALTHCARE. Telemedicine คืออะไร? ตัวเลือกที่น่าสนใจตอบโจทย์ผู้ป่วยในยุค 4.0 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 5 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://allwellhealthcare.com/telemedicine/
วสันต์ ใจวงค์, อรพรรณ คงมาลัย. การยอมรับและนำระบบการแพทย์ทางไกลเข้าไปใช้กับกระบวนการสาธารณสุขในพื้นที่ห่างไกล: กรณีศึกษาโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเชียงของ จังหวัดเชียงราย. วารสารวิจัยและพัฒนา มจธ. 2560;40:641-50.
Hennemann S, Beutel ME, Zwerenz R. Drivers and barriers to acceptance of web-based aftercare of patients in inpatient routine care: a cross-sectional survey. J Med Internet Res. 2016;18:e337. PubMed PMID: 28011445
ธนาพร ทองจูด. การศึกษาปัจจัยของการตรวจรักษาด้วยโทรเวชกรรมที่มีผลต่อทัศนคติและความตั้งใจเลือกใช้บริการโทรเวชกรรมของผู้รับบริการของโรงพยาบาลรามาธิบดี. ปริญญาการจัดการมหาบัณฑิต. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยา-ลัยมหิดล. 2564.
คณะบริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร มหาวิทยา-ลัยนเรศวร. การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง (Structural Equation Modeling Analysis) : แนวคิดพื้นฐานและการประยุกต [อินเทอร์เน็ต]. 2558 [เข้าถึงเมื่อ 14 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://www.bec.nu.ac.th/2015/files/แลกเปลี่ยน%20วิจัย%20ครั้งที่%203.pdf
ปราโมทย์ ลือนาม. แนวความคิดและวิวัฒนาการของแบบจำลองการยอมรับเทคโนโลยี [อินเทอร์เน็ต]. 2554 [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://so04.tci-thaijo.org/index.php/stou-sms-pr/article/download/11933/10754/25191
แพทยสภา. แนวทางปฏิบัติการแพทย์ทางไกลหรือโทรเวช (telemedicine) และคลินิกออนไลน์ [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 6 กันยายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://tmc.or.th/index.php/News/News-and-Activities/Telemedicine
มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม. ทฤษฎีและปฏิบัติการทางจิตวิทยาสังคม [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 13 ตุลาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://elearning.psru.ac.th/courses/270/บทที่%205.pdf
Segal JB, Dukhanin V, Davis S. Telemedicine in primary care: qualitative work towards a framework for appropriate use. J Am Board Fam Med. 2022; 35:507-16.
Harst L, Lantzsch H, Scheibe M. Theories predicting end-user acceptance of telemedicine use: systematic review. J Med Internet Res. 2019;21:e13117. PubMed PMID: 31115340
Abdool S, Abdallah S, Akhlaq S, Razzak HA. User acceptance level of and attitudes towards telemedicine in the united arab emirates: a quantitative study. Sultan Qaboos Univ Med J. 2021;21:e203-e209. PubMed PMID: 34221467
Kissi J, Dai B, Dogbe CS, Banahene J, Ernest O. Predictive factors of physicians’ satisfaction with telemedicine services acceptance. Health Informatics J. 2020;26:1866-80. PumMed PMID: 31854222
Almathami HKY, Win KT, Vlahu-Gjorgievska E. Barriers and facilitators that influence telemedicine-based, real-time, online consultation at patients’ homes: systematic literature review. J Med Internet Res. 2020;22):e16407. PubMed PMID: 32130131
Alshahrani A, Stewart D, MacLure K. A systematic review of the adoption and acceptance of eHealth in Saudi Arabia: Views of multiple stakeholders. Int J Med Inform. 2019;128:7-17.
Frost J. Cronbach’s Alpha: Definition, Calculations & Example [Internet]. 2017 [cited 2022 Sep 14]. Available from: https://statisticsbyjim.com/basics/cronbachs-alpha/
Cimperman M, Makovec Brenčič M, Trkman P. Analyzing older users’ home telehealth services acceptance behavior-applying an Extended UTAUT model. Int J Med Inform. 2016;90:22-31.
Kim HJ, Kotb A, Eldary MKA. The Use of Generalized Audit Software by Egyptian External Auditors: The Effect of Audit Software Features [Internet]. 2016 [cited 2022 Sep 15]. Available from: https://www.researchgate.net/publication/308891876
Kyndt E, Onghena P. The integration of work and learning: Tackling the complexity by means of structural equation modeling [Internet]. 2014 [cited 2023 May 1]. Available from: https://www.researchgate.net/figure/Cut-off-values-for-fit-indices_tbl1_268279544
Confirmatory factor analysis (CFA) [Internet]. [cited 2023 May 10]. Available from: https://benwhalley.github.io/just-enough-r/cfa.html
Structural equation modelling (SEM) [Internet]. [cited 2023 May 12]. Available from: https://benwhalley.github.io/just-enough-r/sem.html
กัลยา วานิชย์บัญชา. การวิเคราะห์สมการโครงสร้าง (SEM) ด้วย AMOS. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: สามลดา; 2564.