การลดสัดส่วนของเสียในกระบวนการผลิตน้ำดื่มบรรจุแก้ว: กรณีศึกษา โรงงานผลิตน้ำดื่ม จำกัด
DOI:
https://doi.org/10.53848/jlsco.v11i3.276145คำสำคัญ:
การลดสัดส่วนของเสีย, กระบวนการผลิตน้ำดื่มบรรจุแก้ว, โรงงานผลิตน้ำดื่มบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ค้นหาสาเหตุที่มีผลกระทบต่อกระบวนการผลิต และทำให้เกิดความสูญเสียภายในโรงงานผลิตน้ำดื่ม จำกัด 2) เสนอแนวทางในการปรับปรุงสำหรับการลดของเสียที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิตน้ำดื่ม และ 3) เปรียบเทียบผลระหว่างก่อนปรับปรุงและหลังปรับปรุงเพื่อลดของเสียจากปัญหาที่มีผลกระทบมากที่สุด ใช้รูปแบบการวิจัยการทดลอง ประชากรที่ใช้ในการวิจัยเป็นกระบวนการผลิตน้ำดื่ม 3 ประเภท ได้แก่ น้ำดื่มประเภทถัง น้ำดื่มประเภทขวด และน้ำดื่มประเภทแก้ว โดยกลุ่มตัวอย่างจำนวน 3 ประเภท เลือกกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการพิจารณากระบวนการผลิตที่มีของเสียมากที่สุดจากข้อมูลย้อนหลัง 3 เดือน พบของเสียทั้งหมด 86,409 ชิ้น เฉลี่ยเป็นของเสียจากน้ำดื่มประเภทขวดเท่ากับ 28,601 ชิ้น น้ำดื่มประเภทแก้วเท่ากับ 57,790 ชิ้น และน้ำดื่มประเภทถังเท่ากับ 18 ชิ้น จากนั้นเก็บรวบรวมข้อมูลเฉพาะปัญหาที่เลือกทำการทดลอง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ การออกแบบการทดลองเชิงแฟคทอเรียลด้วยโปรแกรม Minitab วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เครื่องมือคุณภาพ แผนผังก้างปลา ในการวิเคราะห์ค้นหาปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเกิดของเสีย ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัญหาเกิดจากการปรับตั้งค่าพารามิเตอร์ของเครื่องจักร ซึ่งมีทั้งหมด 3 ปัจจัย คืออุณหภูมิในการซีลฝาแก้ว อุณหภูมิในการย้ำซีลฝาแก้ว และเวลาในการกดซีลฝาแก้ว 2) จากนั้นทำการวิเคราะห์หาระดับปัจจัยที่เหมาะสมที่สุดในการตั้งค่าพารามิเตอร์ของเครื่องจักร ด้วยการออกแบบการทดลอง ซึ่งการปรับค่าเครื่องจักรในกระบวนการผลิตน้ำดื่มประเภทแก้ว 3) สามารถลดของเสียในกระบวนการผลิตจากร้อยละ 30.48 เป็นร้อยละ 13.97 ผลจากการปรับปรุงสามารถลดของเสียได้ถึงร้อยละ 69.83 ดังนั้นในการนำผลการวิจัยที่ค้นพบไปใช้ประโยชน์ในการหาปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการเกิดของเสียในกระบวนการผลิตรายการผลิตอื่นได้
เอกสารอ้างอิง
จตุรวิทย์ คงเขียว. (2557). การลดของเสียในระบบการผลิตด้วยวิธีการออกแบบการทดลอง: กรณีศึกษาในกระบวนการผลิต Surface Mount Technology (SMT). สารนิพนธ์วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิศวกรรมอุตสาหการ, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ.
ชยาภรณ์ พร้อมมูล. (2557). การประยุกต์ใช้การออกแบบการทดลองเพื่อลดผลิตภัณฑ์บกพร่อง ประเภทฉีดไม่เต็มแบบในกระบวนการฉีดขึ้นรูปพลาสติกของชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์กรณีศึกษา: โรงงานผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ.
ณัฐการต์ ชูวงษ์วัฒนะ, นภัสสวงศ์ โอสถศิลป์ และประเสริฐ อัครประถมพงศ์. (2563). การบริหารจัดการและควบคุมความเสี่ยงเชิงคุณภาพสำหรับบรรจุภัณฑ์ขวดพลาสติกที่มีการลดน้ำหนัก. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. https://cmudc.library.cmu.ac.th/frontend/Info/item/dc:50253.
เกษธนา ลือกิจนา. (2564). การลดของเสียในกระบวนการบรรจุนมพาสเจอร์ไรซ์ชนิดถุง. วิทยานิพนธ์วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. https://doi.org/10.58837/CHULA.THE.2021.983.
อรปรียา รัตนาวรุณวงศ. (2567). การประยุกต์ใช้การจัดการแบบลีนในกระบวนการบรรจุขวดของอุตสาหกรรมเครื่องดื่มแห่งหนึ่ง. วิทยานิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการงานวิศวกรรม, มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ปฐมพงษ์ หอมศรี และจักรพรรณ คงธนะ. (2555). การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตโดยใช้แนวคิดการผลิตแบบลีน: กรณีศึกษาโรงงานผลิตปั๊มน้ำรถยนต์. วิศวกรรมสารเกษมบัณฑิต, 2(2), 40–62.
วิทยา อินทร์สอน, ปัทมาพร ท่อชู และภาณุเมศวร์ สุขศรีศิริวัชร. (2558). ความสูญเสีย 7 ประการในกระบวน การผลิต (7 Wastes of Production Process). Thailand Industry Magazine. http://www.thailandindustry.com/onlinemag/view2.php?id=106&issues=10§ion=16.
ศิริชัย ลักษมีวงศ์. (2559). การลดของเสียในกระบวนการฉีดพลาสติกโดยใช้การออกแบบการทดลองแบบแฟคทอเรียล. วิทยานิพนธ์วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ.
สุรศักดิ์ วัฒนเกษตร. (2559). การลดความสูญเสียในกระบวนการผลิตอาหารสัตว์ด้วยเครื่องมือคุณภาพและวงจร PDCA. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท สาขาวิชาวิศวกรรมอุตสาหการ, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
Box, G. E. P., Hunter, J. S., & Hunter, W. G. (2005). Statistics for experimenters: Design, innovation, and discovery. 2nd ed.. Wiley.
George, M. L. (2003). Lean six sigma for service: How to use lean speed and six sigma quality to improve services and transactions. McGraw-Hill.
Heizer, J., Render, B., & Munson, C. (2020). Operations management. 13th ed.. Pearson.
Juran, J. M., & Godfrey, A. B. (1999). Juran’s quality handbook. 5th ed.. McGraw-Hill.
Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing management. 15th ed.. Pearson.
Minitab LLC. (2023). Minitab statistical software [Computer software]. Retrieved 14 March 2023, From: https://www.minitab.com.
Montgomery, D. C. (2020). Design and analysis of experiments. 10th ed.. Wiley.
