การจัดการขยะเหลือศูนย์โดยการมีส่วนร่วมของพหุภาคี

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เสนอแนวคิดการจัดการขยะแบบเหลือศูนย์โดยการมีส่วนร่วมของ
พหุภาคีที่นำแนวคิดทางพฤติกรรมศาสตร์ 2) ติดตามความสำเร็จของการนำแนวคิดไปปฏิบัติโดยองค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น ในประเทศไทย เนื่องจากแนวคิดด้านการจัดการขยะตามแนวคิดทางวิทยาศาสตร์และ
วิศวกรรมศาสตร์ ไม่สามารถจัดการขยะอย่างมีประสิทธิผลอย่างสมบูรณ์ เพราะขยะยังไม่ถูกกำจัดจนหมดสิ้น
เพียงแต่ได้รับการกลบฝังหรือเผาทำลายแม้นแต่การแปรรูปเป็นสภาพอื่น แต่ยังคงมีเศษบางส่วนเหลืออยู่
ดังนั้นจึงมีแนวคิดการจัดการขยะเพื่อไม่ต้องการให้มีขยะเหลืออยู่หรือสามารถเปลี่ยนสภาพไปใช้ประโยชน์
อย่างอื่นโดยอาศัยหลักการด้านพฤติกรรมศาสตร์ ประกอบด้วยการเสริมสร้างพฤติกรรมการลดปริมาณการ
บริโภคสินค้าและบริการ (Reduce) พฤติกรรมการนำสินค้าที่บริโภคแล้วแต่ยังใช้ประโยชน์ได้มาใช้ซํ้า (Reuse)
พฤติกรรมการนำสินค้าที่บริโภคแล้วไปเป็นวัตถุดิบในการผลิตสินค้าอื่น (Recycle)
การสร้างเครือข่ายที่ขยายแนวคิดดังกล่าวเริ่มจากบุคคล ชุมชน ภาครัฐ ภาคเอกชน เพื่อเชื่อมโยงการนำ
แนวคิดที่จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการขยะภายในครัวเรือน ชุมชน และการรณรงค์ให้องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นกำหนดและนำนโยบายการจัดการขยะแบบเหลือศูนย์ไปดำเนินการ เพื่อบรรลุเป้าหมายการจัดการ
ขยะที่ลดปริมาณจนไม่เหลือสิ่งที่เรียกว่าขยะในที่สุดแนวทางดังกล่าวใด้ถูกนำมาใช้แพร่หลายในกลุ่มประเทศ
พัฒนาแล้วอย่างมีประสิทธิผล สำหรับ ประเทศไทยยังอยรู่ ะหวา่ งการนำไปปฏิบัติแตมี่แนวโนม้ ทีจะประสบความ
สำเร็จระดับหนึ่ง สาเหตุหลัก ประกอบด้วยการขาดการมีส่วนร่วมของพหุภาคีและความชัดเจนของการกำหนด
และการนำนโยบายไปปฏิบัติโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น