การพัฒนาการแนะแนวตามหลักพุทธบริหารการศึกษา ในระดับมัธยมศึกษา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาหลักการ แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับการแนะแนวในระดับมัธยมศึกษา 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่ส่งเสริมการแนะแนวตามหลักบริหารการศึกษา 3) เพื่อพัฒนาการแนะแนวตามหลักพุทธบริหารการศึกษาในระดับมัธยมศึกษา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเอกสารและการสัมภาษณ์ครูผู้สอนวิชาแนะแนว 10 คน การสัมภาษณ์ครูต้นแบบและผู้ทรงคุณวุฒิด้านหลักพุทธธรรม จำนวน 12 รูป/คน เครื่องมือวิจัยคือแบบสัมภาษณ์ ทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และการสนทนากลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 9 รูป/คน ใช้เครื่องมือการวิจัยคือแนวคำถามสำหรับการสนทนากลุ่ม และทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและสรุปผลการสนทนากลุ่ม

          ผลการวิจัยพบว่า

1. นักเรียนได้รับข้อมูลที่สำคัญและจำเป็นต่อการตัดสินใจเลือกทำในสิ่งที่เหมาะสมกับตัวเขาเอง โดยมีขอบเขตการแนะแนว 3 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการศึกษา ให้นักเรียนได้พัฒนาตนเองในด้านการเรียนอย่างเต็มศักยภาพ 2) ด้านการอาชีพ ให้นักเรียนได้รู้และเข้าใจโลกของงานอาชีพอย่างหลากหลาย มีเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต มีการเตรียมตัว สู่โลกของอาชีพ 3) ด้านชีวิตและสังคม ให้นักเรียน มีวุฒิภาวะทางอารมณ์ มีเจตคติที่ดีต่อการมีชีวิตที่ดี มีคุณภาพ มีทักษะ และสามารถปรับตัวให้ดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข


2. หลักธรรม คือ 1) อิทธิบาท 4 ส่งเสริมการแนะแนวด้านการศึกษา เพราะเป็นคุณลักษณะที่ใช้ทำงานให้เกิดความสำเร็จ ประกอบด้วย (1) ฉันทะ (2) วิริยะ (3) จิตตะ (4) วิมังสา 2) ใช้หลักสัทธรรม 3 ส่งเสริมการแนะแนวด้านการอาชีพ ประกอบด้วย (1) ปริยัติ คือ การศึกษา เรียนรู้ หาความรู้ (2) ปฏิบัติ คือ กระทำเพื่อให้เกิดความชำนาญ และ (3) ปฏิเวธ คือ การเข้าใจลุล่วงผลปฏิบัติ และ 3) ใช้หลักฆราวาสธรรม 4 ส่งเสริมการแนะแนวด้านชีวิตและสังคม (1) สัจจะ ความซื่อสัตย์จริงใจต่อกัน (2) ทมะ การรู้จักควบคุมอารมณ์ (3) ขันติ ความอดทน อดกลั้น ต่อจากถ้อยคำหรือกิริยาอาการจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่ล่วงเกิน (4) จาคะ ความเสียสละ ความเผื่อแผ่ แบ่งปัน มีน้ำใจเอื้อเฟื้อต่อกัน ตลอดจนการเสียสละความพอใจความสุขส่วนตน เพื่อเห็นประโยชน์ส่วนรวม


3. สาระสำคัญ ประกอบด้วย 1) วิสัยทัศน์ ของการแนะแนวตามหลักพุทธบริหารการศึกษาจุดมุ่งหมายของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 2) การจัดกิจกรรมแนะแนว หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 3) การวัดผลประเมินผลกิจกรรมแนะแนว 4) แผนงานกิจกรรมแนะแนวพัฒนาผู้เรียน 5) คู่มือแผนงานกิจกรรมแนะแนวพัฒนาผู้เรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 และ 6) โครงสร้างแผนงานกิจกรรมแนะแนว 3 หน่วย ได้แก่ หน่วยที่ 1 การศึกษาบูรณาการกับหลักอิทธิบาท 4 หน่วยที่ 2 การอาชีพ บูรณาการกับหลักสัทธรรม 3 และหน่วยที่ 3 ชีวิตและสังคม บูรณาการกับหลักฆราวาสธรรม 4