แนวทางการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุขในสังคมไทย BUDDHIST WAY OF COMMUNICATION FOR PEACE IN THAI SOCIETY

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุข      2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการสื่อสารในสังคมไทย 3) เพื่อวิเคราะห์แนวทางการสื่อสารเชิงพุทธสันติสุขในสังคมไทย เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยศึกษาค้นคว้าคัมภีร์พระไตรปิฎก (ฉบับภาษาไทย) ของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ศึกษาถึงแนวคิด หลักการ แนวคิด ประโยชน์และคุณค่าเกี่ยวกับแนวทางการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุขในสังคมไทย ตามแนวทางพระพุทธศาสนา คือ วาจาสุภาษิต หรือ สัมมาวาจา รวมถึงเอกสาร ตำรา วิชาการ วิทยานิพนธ์ที่เกี่ยวข้อง ศึกษาแนวคิด ประโยชน์ คุณค่าเกี่ยวกับบริบทสื่อออนไลน์ สื่ออินเทอร์เน็ต และการสัมภาษณ์เชิงลึกนักวิชาการผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้อง จำนวน 25 รูป/คน หลังจากนั้นจะได้นำผลการศึกษาแนวทางการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุขในสังคมไทยตามแนวทางพระพุทธศาสนา

          ผลการวิจัยพบว่า

          แนวทางการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุข เป็นแนวทางการสื่อสารด้วยหลักสัมมาวาจาซึ่งเป็นทางสายกลางในมรรคมีองค์ 8 คือ วจีสุจริต 4 อย่าง 1) เจตนางดเว้นจากการพูดเท็จ     2) เจตนางดเว้นจากการพูดส่อเสียด 3) เจตนางดเว้นจากการพูดหยาบ 4) เจตนางดเว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ และหลักวาจาสุภาษิต คือ 1) พูดถูกกาล 2) พูดคำจริง 3) พูดคำอ่อนหวาน     4) พูดคำมีประโยชน์ และ 5) พูดด้วยเมตตาธรรมไม่มีอคติ ในขณะเดียวกัน พระพุทธเจ้าในฐานะผู้สื่อสารถือได้ว่าเป็นสุดยอดอัจฉริยะบุคคลที่รู้จักกาลเทศะ บุคคล และกลุ่มบุคคล อย่างแท้จริง ผู้รับสารที่มีสติปัญญาจึงศรัทธารับฟังจนบรรลุเป้าหมายที่เป็นสันติสุขในชีวิต การศึกษาสภาพปัญหาการสื่อสารในสังคมไทย พบว่า มีการสื่อสารที่ประกอบด้วย 4 ลักษณะ คือ   1) สื่อสารด้วยวาจาเท็จ 2) สื่อสารด้วยวาจาส่อเสียด 3) สื่อสารด้วยวาจาหยาบ 4) สื่อสารด้วยวาจาเพ้อเจ้อ ทางสื่อออนไลน์อันเป็นสาเหตุให้เกิดคำว่า “Hate speech” ก็คือวจีทุจริต 4 ซึ่งเป็นการพูดหรือการเขียนที่สร้างความเกลียดชังต่อกัน เป็นบ่อเกิดแห่งสงครามที่หักล้างผลประโยชน์กันทางสังคมการเมือง และการดำเนินชีวิตปกติของคนในสังคมไทยและสังคมโลกในขณะนี้ แนวทางการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อสันติสุขในสังคมไทยตามแนวทางพระพุทธศาสนา ควรนำหลักวจีสุจริต 4 ประการ ร่วมกับสารณียธรรม 6 ประการ คือ ธรรม 6 ประการนี้ มีคุณ ทำให้เป็นที่ระลึก ทำให้เป็นที่รัก ทำให้เป็นที่เคารพ เป็นไปเพื่อความสงเคราะห์ เพื่อความไม่วิวาท เพื่อความสามัคคี และเพื่อความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และจะเกิดความสันติสุขในสังคมได้