ผลการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก จังหวัดพิจิตร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ อสม. จำนวน 411 คน สุ่มตัวอย่างแบบเป็นระบบจากอสม. ทุกอำเภอ ภาคีเครือข่าย เลือกแบบเจาะจง จำนวน 28 คน และอสม.ในพื้นที่ทดลอง 2 ตำบล เก็บรวบรวมข้อมูลโดยแบบทดสอบความรู้(ความเชื่อมั่น0.79) แบบสอบถาม(ความเชื่อมั่น 0.85 - 0.92) และแนวการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลใช้ Stepwise Multiple Regression, Paired t-test และวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า การมีส่วนร่วมของอสม. อยู่ในระดับปานกลาง ปัจจัยที่ส่งผลและสามารถพยากรณ์การมีส่วนร่วม ได้แก่ การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคม แรงจูงใจ ความเพียงพอของทรัพยากร รายได้ ทัศนคติ การได้รับการอบรมหรือประชุมและการเป็นกรรมการหมู่บ้าน (R2 adj = 0.436) รูปแบบการส่งเสริมการมีส่วนร่วมที่พัฒนาขึ้น ได้แก่ 1) จัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือส่งเสริมการมีส่วนร่วมของอสม. 2) ประกาศเป็นนโยบายเน้นหนักของจังหวัดพิจิตร 3) พัฒนาศักยภาพอสม. 4) ส่งเสริมให้อสม. ได้รับแรงสนับสนุนทางสังคมที่เหมาะสม 5) สร้างแรงจูงใจ 6) พัฒนาช่องทางการสื่อสาร 7) ประสานความร่วมมือทุกภาคส่วน และ 8) ส่งเสริมให้มีเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ พบว่าคะแนนเฉลี่ยหลังการพัฒนารูปแบบสูงกว่าก่อนพัฒนา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพิ่มนโยบายการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของอสม. ประสานความร่วมมือกับทุกภาคส่วนเผยแพร่รูปแบบให้อำเภอ/ตำบล นำไปใช้โดยปรับให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และสนับสนุนการจัดทำแผนงานหรือโครงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของอสม. ในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกในพื้นที่จังหวัดพิจิตร
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). โรคไข้เลือดออก. เรียกใช้เมื่อ 10 มกราคม 2567 จาก https://shorturl.asia/2tZTz
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2566). รายงานการระบาดของโรคไข้เลือดออก. นนทบุรี: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
กองสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2562). คู่มือสำหรับเจ้าหน้าที่เพื่อการยกระดับ อสม. เป็น อสม. หมอประจำบ้าน. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
เกียรติศักดิ์ คำดีราช. (2566). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก อำเภอเซกา จังหวัดบึงกาฬ. เรียกใช้เมื่อ 10 มกราคม 2566 จาก https://shorturl.asia/jyIF7
ฐิติพร บำรุงราษฎร์ และสงครามชัยย์ ลีทองดีศกุล. (2563). รูปแบบการเสริมพลังอำนาจชุมชนในการป้องกันโรคไข้เลือดออกในพื้นที่ตำบลสามสวน อำเภอบ้านแท่น จังหวัดชัยภูมิ. ใน วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสาธารณสุข. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
นฤมล ลิ้มตระกูล. (2566). การมีส่วนร่วมของผู้นำชุมชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก จังหวัดพิจิตร. ใน รายงานการวิจัย. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุวีริยาสาส์น จำกัด.
ภคอร โจทย์กิ่ง และประจักร บัวผัน. (2560). การมีส่วนร่วมในการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านชุมชนสามเหลี่ยม เทศบาลนครขอนแก่น. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 24(2), 29-37.
ภูนรินทร์ สีกุต และคณะ. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการมีส่วนร่วมของผู้นำชุมชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก. วารสารวิทยาลัยนครราชสีมา, 11(2), 74-84.
ยุทธนา แยบคาย. (2564). รูปแบบการพัฒนาผลการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน. ใน ดุษฎีนิพนธ์สาธารณสุขศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาสาธารณสุข. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
สมหมาย คำพิชิต. (2562). แรงจูงใจที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ตำบลเสือเฒ่า อำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม. ใน รายงานการวิจัย. สำนักงานสาธารณสุขอำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร. (2567). สถานการณ์โรคไข้เลือดออกในจังหวัดพิจิตร.พ.ศ. 2564 - 2566. พิจิตร: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร.
สุรพล สิริปิยานนท์. (2563). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน(อสม.) อำเภอวชิรบารมี จังหวัดพิจิตร. ใน รายงานการวิจัย. สำนักงานสาธารณสุขอำเภอวชิรบารมี จังหวัดพิจิตร.
อรรถพล ศรีประภา. (2560). การมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกในพื้นที่ตำบลโคกกว้าง อำเภอบุ่งคล้า จังหวัดบึงกาฬ. ใน รายงานการวิจัย. โรงพยาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโคกกว้าง อำเภอบุ่งคล้า จังหวัดบึงกาฬ.
Cohen, J. M. & Uphoff, N. T. (1981). Participation place in rural development: Seeking clarity through specificity, world development. New York: Cornell University.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient Alpha and the Internal Structure of Tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
Green, L. & Kreuter, M. (2005). Health program planning: an educational and ecological approach. (4th ed.). New York: McGraw Hill.
Rovinelli, R. J. & Hambleton, R. K. (1977). On the use of content specialists in the assessment of criterion-referenced test item validity. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 2(2), 49-60.
Sullivan, K. M. (2019). Sample Size for a Proportion or Descriptive Study. Retrieved January 30, 2024, from https://www.openepi.com/SampleSize/SSPropor.htm
Ware, J. E. J. (2000). SF-36 health survey update. Spine, 25(24), 3130-3139.
