การพัฒนาแนวทางกรอบวิธีวิจัยอิสลามศึกษาและมุสลิมศึกษาเพื่อการประยุกต์ใช้ ในบริบทสถาบันอุดมศึกษาที่มีสาขาวิชาอิสลามศึกษาในประเทศไ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางกรอบวิธีวิจัยอิสลามศึกษาและมุสลิมศึกษาให้สามารถประยุกต์ใช้ได้ในบริบทของสถาบันอุดมศึกษาที่เปิดสอนสาขาอิสลามศึกษาในประเทศไทย โดยเน้นการผสานหลักการศาสนาอิสลามกับระเบียบวิธีวิทยาร่วมสมัย เพื่อสร้างองค์ความรู้ที่มีความเที่ยงตรง คุณธรรม และตอบโจทย์สังคมมุสลิมร่วมสมัย การวิจัยใช้ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากสองแหล่ง ได้แก่ เอกสารทางวิชาการ และการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิจาก 8 สถาบัน รวม 22 คน ด้วยแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ข้อมูลทั้งสองส่วนถูกวิเคราะห์แบบคู่ขนาน โดยเปรียบเทียบประเด็นจากวรรณกรรมกับข้อเสนอของผู้เชี่ยวชาญ แล้วสังเคราะห์ร่วมกันภายใต้กรอบของอิสลามและแนวคิดการวิจัยสมัยใหม่ โดยเน้นความเป็นระบบ ความถูกต้องเชิงหลักการ และความสอดคล้องกับความเป็นจริงของสังคมมุสลิมไทยร่วมสมัยทั้งในมิติทฤษฎีและการประยุกต์ใช้เพื่อส่งเสริมการใช้จริงในพื้นที่ จากการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเอกสารและข้อเสนอของผู้ทรงคุณวุฒิ ผลการวิจัยได้นำไปสู่การพัฒนาแนวทางกรอบวิธีวิจัยอิสลามศึกษาและมุสลิมศึกษา ที่ประกอบด้วย 7 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การกำหนดหัวข้อวิจัยที่ตอบสนองปัญหาสังคมมุสลิมร่วมสมัย 2) การตั้งวัตถุประสงค์และคำถามวิจัยที่อยู่บนหลักศาสนา 3) การเลือกแนวทางวิจัยที่ผสานวะหฺย์กับกรอบสมัยใหม่ 4) การใช้กรอบทฤษฎีจากอัลกุรอานและอัสสุนนะฮฺ 5) การเก็บข้อมูลและอ้างอิงตามหลักวิชาการอิสลาม 6) การวิเคราะห์ข้อมูลโดยยึดหลักการอิสลาม เช่น อัล-อัดลฺ และอัล-บัยยินะฮฺ และ 7) การจัดทำบรรณานุกรมและภาคผนวกอย่างเป็นระบบ งานวิจัยนี้มีคุณูปการต่อการพัฒนาหลักสูตร การเรียนการสอน และการสร้างนักวิจัยที่สามารถผสานศรัทธากับการแก้ปัญหาสังคมร่วมสมัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2566). ยุทธศาสตร์การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2566 - 2570. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2565). รายงานการวิเคราะห์ข้อมูลผลงานวิจัยด้านอิสลามศึกษาในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566 - 2570). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
อับดุรรอซะก์ มะณี. (2565). แนวทางการเลือกกรอบวิธีวิจัยในอิสลามศึกษา: บทวิเคราะห์เชิงวิพากษ์. วารสารอิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 13(2), 45-60.
Ali, B. (2025). Research methods in religious studies: Focus on Islamic methodology and ethics. Paper presented at the Multi-Disciplinary Research Workshop on the Theme: Multi-Disciplinary Research: A Tool for Academic Development. Retrieved April 4, 2025, from https://shorturl.asia/7z1e5
Alias, A. (2020). Social science research methods and statistics from an Islamic perspective. Retrieved April 4, 2025, from https://core.ac.uk/download/pdf/300359253.pdf
Bakar, M. A. et al. (2022). Islamic Research Methodology in Contemporary Research: Is it Applicable? International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 11(1), 919-938.
Hassan, S. A. (2019). Islamic-based research methodology for development studies. Paper presented at the First International Conference on Islamic Development Studies (ICIDS 2019), Bandar Lampung. Indonesia: EAI.
Mahmudulhassan, M. et al. (2025). The Integration of Islamic Epistemology in Ethical and Multicultural Education: Pedagogical Strategies and Challenges. Multicultural Islamic Education Review, 2(2), 123-135.
Mukarom, Z. et al. (2024). Islamic education curriculum innovation in the digital era: Challenges and opportunities. International Education Trend Issues, 2(2), 317-328.
Najimudeen, M. R. (2022). Re-Envisioning Islamic Scholarship: Maqasid Methodology as a New Approach. ICR Journal, 13(1), 168-171.
Nasution, A. et al. (2023). Islamic epistemology. Proceedings Series on Social Sciences & Humanities, 12, 386-396.
Zahraini, Z. et al. (2025). Islamic Education Reform in the Digital Age: Challenges and Opportunities for a Modern Curriculum. Journal of Noesantara Islamic Studies, 2(1), 1-11.
