กลวิธีการแปลคำศัพท์ที่สะท้อนวัฒนธรรมจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ: กรณีศึกษา เรื่อง “แก้วจอมแก่น” ฉบับภาษาไทย และฉบับแปลภาษาอังกฤษ

Main Article Content

พรชัย พรวิริยะกิจ
ยิ่งยศ จิตจักร
สุนิจ ผลภักดี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีการแปลคำศัพท์ที่สะท้อนวัฒนธรรมจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษอันเนื่องมาจากความแตกต่างทางวัฒนธรรมผ่านวรรณกรรมเรื่อง “แก้วจอมแก่น” ฉบับภาษาไทยและ “Kaew the Playful” ฉบับแปลเป็นภาษาอังกฤษตามกรอบทฤษฎีของโมนา เบอเกอร์ในระดับคำ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าร้อยละของกลวิธีการแปลประเภทต่าง ๆ ที่ปรากฏในฉบับแปล ผลการศึกษาพบว่า 1) กลุ่มคำศัพท์ที่สะท้อนวัฒนธรรมมีจำนวน 7 กลุ่ม คือ 1) คำที่ใช้เรียกประเพณี ความเชื่อ ค่านิยม และกิจกรรมทางศาสนา 2) คำที่ใช้เรียกการละเล่น/กิจกรรม 3) คำที่ใช้เรียกสถานที่ 4) คำที่ใช้เรียกของกิน 5) คำที่ใช้เรียกวัตถุ 6) คำที่ใช้เรียกสิ่งแวดล้อม และ 7) คำที่ใช้เรียกบุคคล/ความสัมพันธ์ และ 2) กลวิธีการแปลที่พบในการศึกษามี 1) การแปลโดยการใช้คำที่มีความหมายกว้างกว่าคำในภาษาต้นฉบับ หรือเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป คิดเป็นร้อยละ 48.66 2) การแปลโดยการใช้คำยืมหรือการใช้คำยืมกับคำอธิบาย คิดเป็นร้อยละ 23.57 3) การแปลโดยการแทนที่ทางวัฒนธรรม คิดเป็นร้อยละ 12.01 4) การแปลแบบการถอดความโดยใช้คำที่มีความความสัมพันธ์กับต้นฉบับ คิดเป็นร้อยละ 9.90 และ 5) การแปลโดยการละ คิดเป็นร้อยละ 3.76 และ 6) การแปลโดยการใช้คำที่มีความหมายเป็นกลางหรือมีความหมายเชิงอารมณ์น้อยกว่าคำในภาษาต้นฉบับ คิดเป็นร้อยละ 2.10 ตามลำดับ สำหรับกลวิธีการแปลโดยการถอดความ โดยการใช้คำที่ไม่มีความสัมพันธ์กับต้นฉบับและการแปล โดยการอธิบายความไม่ปรากฏการใช้กลวิธีดังกล่าวในการศึกษาครั้งนี้

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
พรวิริยะกิจ พ. ., จิตจักร ย. ., & ผลภักดี ส. . (2023). กลวิธีการแปลคำศัพท์ที่สะท้อนวัฒนธรรมจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ: กรณีศึกษา เรื่อง “แก้วจอมแก่น” ฉบับภาษาไทย และฉบับแปลภาษาอังกฤษ. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 10(12), 130–140. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/274460
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กนกพร ลายสนิทเสรีกุล และคณะ. (2562). การวิเคราะห์การปรับบทแปลและกลวิธีการแปลของสันตสิริจากวรรณกรรมเรื่อง “ทาสประเพณี. ใน งานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยรังสิต ประจำปี 2562. (26 เมษายน 2562).

กัญชลิกา ตรีกลางดอน และคณะ. (2565). กลวิธีการใช้ภาษาอังกฤษเพื่อถ่ายทอดคำทางวัฒนธรรมไทย. วารสารคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 8(1), 51-70.

ชุติมา สัจจานันท์ และคณะ. (2543). การพัฒนาเกณฑ์การประเมินค่าวรรณกรรมไทย. กรุงเทพมหานคร: สถาบันภาษาไทย.

ทวีศักดิ์ ปิ่นทอง. (2559). “บทวิจารณ์หนังสือ จาก “แก้วจอมแก่น” ถึง “แก้วจอมซน” : วรรณกรรมที่อ่านได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่”. วารสารรามคำแหง ฉบับมนุษยศาสตร์, 34(2), 131-150.

พรชัย พรวิริยะกิจ. (2555). กลวิธีการแปลวรรณกรรมเยาวชน: กรณีศึกษา ความสุขของกะทิ. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร. มหาวิทยาลัยบูรพา.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2557). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: ราชบัณฑิตยสถาน.

วราพัชร ชาลีกุล. (2560). กลวิธีการแปลคำทางวัฒนธรรมจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ กรณีศึกษาเรื่อง ของจัน ดารา แต่งโดยอุษณา เพลิงธรรม. ใน สารนิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการแปลภาษาอังกฤษและภาษาไทย. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

แว่นแก้ว. (2557). แก้วจอมแก่น. (พิมพ์ครั้งที่ 40). กรุงเทพมหานคร: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.

สิริกร ผลผลาหาร และนครเทพ ทิพยศุภราษฎร์. (2560). การศึกษาเชิงวิเคราะห์การปรับบทแปลและวิธีการแปลวรรณกรรมเยาวชนเรื่อง “เจ้าหญิงน้อย”. ใน รายงานสืบเนื่องจากการประชุมเสนอผลงานวิจัยระดับชาติมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

สุพรรณี ปิ่นมณี. (2552). การแปลขั้นสูง (Advanced Translation). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อธิศา งามศรี. (2560). กลวิธีการแปลคำและวลีทางวัฒนธรรมที่พบในบทแปลจากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ กรณีศึกษาเรื่อง "ครูบ้านนอก" โดย คำหมาน คนไค. ใน สารนิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการแปลภาษาอังกฤษและภาษาไทย. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อรองค์ ชาคร. (2560). กลวิธีการแปลวรรณกรรม. วารสารห้องสมุด, 61(2), 93-109.

Angelina, Y. et al. (2020). AN ANALYSIS OF TRANSLATION STRATEGIES TOWARD CULTURAL TERMS IN “AND THEN THERE WERE NONE” NOVEL. ELSA JOURNAL, 1(1), (November 2020), 29-38.

Catford, J. C. (1967). A Linguistic Theory of Translation. Oxford: Pergamon Press.

Hornby, A. S. et al. (2010). Oxford advanced learner's dictionary (8th edition). Oxford: Oxford University Press.

Mona, B. (1997). In Other Words: A Course book on Translation. New York: Routeledge.

Nida. (1964). The Theory and Practice of Translation. Netherlands: E.J. Brill.

Putsomsoo, P. (2017). A Thai-English Translation Analysis of the Children Literature “Kaew, the Playful”. In The Thesis of Master degree of Education in English. Taksin University.

Somsin, P. (2020). Translation Strategies at Word Level Applied by 4th-Year English Majors, Rangsit Universit. In RSU International Research Conference 2020.

WaenKaew. (2014). Kaew the playful. Bangkok: Nanmeebooks Publications.