การพัฒนาขมิ้นชันสู่มาตรฐานสินค้าเกษตรอย่างครบวงจร : สร้างมูลค่าเพิ่มบนฐาน ภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดสุรินทร์
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เน้นการสร้างรูปแบบการจัดการความรู้ตาม การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืชสมุนไพร ที่สอดคล้องกับภูมิปัญญา และบริบทของจังหวัดสุรินทร์ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ตามข้อกำหนดการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืชสมุนไพร “ขมิ้นชัน” ให้กับชุมชนท้องถิ่น และ 2) ยกระดับมาตรฐานการจัดการคุณภาพในกระบวนการผลิตพืชสมุนไพรตลอดห่วงโซ่บนฐานภูมิปัญญา และอัตลักษณ์ท้องถิ่น โดยมุ่งเน้นการเข้ามามีส่วนร่วมในการวิจัยของ นวัตกรชุมชน ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ตั้งแต่การกำหนดปัญหาการดำเนินการ การวิเคราะห์ข้อมูล หาแนวทางในการแก้ปัญหาและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย เก็บข้อมูลปฐมภูมิจากนวัตกร ผู้ให้ข้อมูลหลักที่เกี่ยวข้อง และข้อมูลทุติยภูมิจากเอกสารและแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง มีสมาชิกชุมชน 123 คน ในชุมชนเป้าหมาย 8 ชุมชน จาก 4 อำเภอในจังหวัดสุรินทร์ โดยการเลือกแบบเจาะจง ผลการวิจัยพบว่า 1) เกิดรูปแบบการจัดการความรู้ตามข้อกำหนดการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืชสมุนไพร “ขมิ้นชัน” โดยมีการจัดการใน 3 ประเด็นหลัก ได้แก่ การจัดการให้พื้นที่ปลูกปลอดภัย การจัดการให้ผลผลิตปลอดภัย และการจัดการผู้ปลูกปลอดภัย และ 2) แปลงปลูกพืชสมุนไพร “ขมิ้นชัน” ได้รับการรับรองแหล่งผลิตพืชสมุนไพรขมิ้นชัน (GAP สำหรับพืชสมุนไพร) จำนวน 30 แปลง (13.43 ไร่) ซึ่งมีจำนวนมากที่สุดในจังหวัดอีสานใต้ และการผลิตพืชสมุนไพรอินทรีย์ (Organic Thailand) จำนวน 1 แปลง (0.23 ไร่) ผลผลิตต่อไร่ของพืชสมุนไพร “ขมิ้นชัน” เพิ่มขึ้น 2.28 เท่า ในฤดูกาลปลูก พ.ศ. 2566 เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา โดยนวัตกรชุมชนมีการเปลี่ยนแปลงชัดเจนในด้านความรู้และเทคโนโลยี ด้านเครือข่ายและความร่วมมือ และด้านกระบวนการจัดการเรียนรู้ในชุมชน เกิดเป็นนายสถานีที่มีทักษะในการรับ ปรับใช้ และต่อยอดองความรู้และนวัตกรรมพืชสมุนไพร “ขมิ้นชัน” ได้อย่างครอบคลุมในทุกกิจกรรมของห่วงโซ่อุปทาน โดยผลการวิจัยจัดทำเป็นข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการส่งเสริมการผลิตและแปรรูปขมิ้นชันที่มีคุณภาพและมาตรฐาน ตรงกับความต้องการทางการตลาด โดยมุ่งเน้นการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาสู่การพัฒนากระบวนการต้นน้ำมากขึ้น เพื่อให้เกิดการขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชนในจังหวัดสุรินทร์อย่างเป็นรูปธรรม
Downloads
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Articles)
หมวดหมู่
Copyright & License
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Chokwiwatthan, W. (2004). Quality of herbal medicines. Journal of Thai Traditional and Alternative Medicine, 2(2), 84–91.
Department of International Trade Promotion. (2022). Herbal products factsheet for March (January–March 2022). https://www.ditp.go.th/post/23802
Kongsawat, P. (2023). Good agricultural practices for herbal plants: “Turmeric” (Curcuma longa). Sisaket Horticultural Research Center.
Krajangjaeng, B., & Srisuk, N. (2022). Marketing mechanisms of Siam red turmeric: A case study of the community enterprise group in Khao Chakan District, Sa Kaeo Province. Journal of Nakhon Lampang Buddhist College, 11(1), 71–87.
Leekaew, P. (2018). Herb-drug interactions of turmeric (Curcuma longa Linn.). Newsletter of Herbal Information, 35(2), 3–15.
Ministry of Agriculture and Cooperatives. (2021). Guidelines for promoting appropriate agriculture based on the AGRI-MAP proactive agricultural database: Surin Province. http://www.ldd.go.th/Agri-Map/Data/NE/srn.pdf
National Bureau of Agricultural Commodity and Food Standards. (2019). Good agricultural practices for herbal plants (TAS 3502-2018). Ministry of Agriculture and Cooperatives.
National Herbal Policy Committee. (2023). The 2nd national herbal action plan B.E. 2566–2570 (2023–2027). Division of Herbal Medicine for Economy, Department of Thai Traditional and Alternative Medicine, Ministry of Public Health.
Parinyasuthinan, U. (2018). Community development. Chulalongkorn University.
Parthasarthy, U., Johny, A. K., Jayarajan, K., & Parthasarthy, V. A. (2007). Site suitability for turmeric production in India: A GIS interpretation. Natural Product Radiance, 6(2), 142–147.
Praditha, V. S., & Lubis, M. (2024). A theoretical literature review on knowledge management framework. In Proceedings of the 6th International Conference on Computing and Applied Informatics 2022 (pp. 1–7). Medan, Indonesia.
Pridakorn, P., & Sitthileart, T. (2021). Research strategies for turmeric (Curcuma longa). Academic Journal of the Association of Private Higher Education Institutions of Thailand (APHEIT), 27(1), 63–80.
Sangkhachorn, M., Treewankul, P., & Sukprasert, P. (2021). Feasibility of turmeric (Curcuma longa) production according to good agricultural practices (GAP) standards by farmers in Pa Phayom District, Phatthalung Province. Journal of Agricultural Science, 52(2), 107–117.
Suriyawittayavech, C. (2019). From the 20-year national strategy to the national master plan on the development of Thai herbs through the integration of agricultural education. Journal of Industrial Education, 18(1), 240–250.
