การสืบทอดศิลปะการแสดงซอของบัวซอน ถนอมบุญ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้คือ เพื่อศึกษาการสืบทอดการแสดงซอของบัวซอน ถนอมบุญ โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์ สังเกตการณ์ และสอบถามบุคคลที่เกี่ยวข้อง ใช้แนวคิดเรื่องการสืบทอดวัฒนธรรมเป็นกรอบคิดในการศึกษา โดยมองเรื่องบุคคล  พื้นที่ และเวลา ในการสืบทอดศิลปะการแสดงซอ

ผลการศึกษาพบว่า การสืบทอดศิลปะการแสดงซอของ บัวซอน ถนอมบุญกระทำผ่านแนวคิดการสืบทอดทางวัฒนธรรม ผ่านการแสดง การสร้างสรรค์บทประพันธ์ซอ การสอนและการบรรยายในสถาบันการศึกษา รวมทั้งการเผยแพร่ผลงานการแสดงผ่านสื่อประเภทต่าง ๆ บัวซอนถนอมบุญ ได้รับความรู้ศิลปะการแสดงซอในหลายช่วงวัย เริ่มต้นจากวัยเด็กที่เรียนรู้และฝึกฝนการแสดงซอจากแม่ครูคำปัน จากนั้นได้เข้าสู่อาชีพช่างซอ และมีผลงานการแสดงซอ ผ่านสื่อและการอัดแผ่นเสียง ต่อมาบัวซอน ถนอมบุญ ได้หยุดพักการแสดงซอเพื่อสั่งสมความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรมะ หลังจากนั้นได้กลับมาสู่วงการซอ อีกครั้ง เมื่ออายุ 45 ปีและเริ่มมีบทบาทใหม่ในฐานะแม่ครูซอที่มีชื่อเสียง การสืบทอดศิลปะการแสดงซอของบัวซอน ถนอมบุญปรากฎในหลายบทบาท คือ บทบาทในฐานะเป็นช่างซอที่มีทักษะความสามารถด้านการขับซอจนได้รับการยกย่องเป็นครูภูมิปัญญาไทยและศิลปินแห่งชาติ และกลายเป็นแรงบันดาลใจด้านการขับซอแก่คนรุ่นใหม่ บทบาทในฐานะต้นแบบครูภูมิปัญญาด้านการขับซอล้านนาทั้งด้านการประพันธ์บทซอและด้านการแสดงการขับซอล้านนา รวมถึงบทบาทการถ่ายทอดและเผยแพร่ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับศิลปะการแสดงซอผ่านพื้นที่สื่อ เช่น ผามซอที่มีผู้คนมาชมการแสดงของแม่ครูบัวซอน สื่ออนาล็อกทั้งรายการวิทยุโทรทัศน์และการอัดแผ่นเสียง และสื่อดิจิทัลที่มีการเผยแพร่การแสดงซอผ่านสื่อออนไลน์ ผลการศึกษาก่อให้เกิดความรู้เกี่ยวกับการสืบทอดศิลปะการแสดงซอซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับการสืบทอดศิลปะการแสดงของล้านนาแขนงอื่น เพื่อเป็นการรักษาและเผยแพร่วัฒนธรรมของล้านนาให้ยั่งยืน