แนวทางการพัฒนาการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชน กรณีศึกษา วิสาหกิจชุมชนร้านรุ่งตะวันสมุนไพร ตำบลห้วยม่วง อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

         บทความนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพที่อธิบายถึงแนวทางการพัฒนาการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชน กรณีศึกษา วิสาหกิจชุมชนร้านรุ่งตะวันสมุนไพร ตำบลห้วยม่วง อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น โดยมีวัตถุประสงค์ในการศึกษาสามประการ ประการแรก ศึกษาสภาพการบริหารจัดการภายในของกลุ่ม ประการที่สอง ศึกษาปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานของกลุ่ม และประการสุดท้าย ศึกษาแนวทางที่เหมาะสมต่อการพัฒนาการดำเนินงานกลุ่ม

         ผู้วิจัยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลในปี 2562 โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์กลุ่มเป้าหมายแบบเจาะลึกจำนวนทั้งสิ้น 15 คน ด้วยการสุ่มตัวอย่าง โดยแบ่งกลุ่มเป้าหมายเป็น กลุ่มภายใน ประกอบไปด้วยประธานกลุ่ม และคณะกรรมการกลุ่ม จำนวน 10 คน กลุ่มภายนอกที่เกี่ยวข้อง ประกอบไปด้วย ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 3 นายก นักพัฒนาชุมชนองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยม่วง และพัฒนากรอำเภอภูผาม่าน จำนวน 5 คน ผ่านเครื่องมือแบบสัมภาษณ์เชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า สภาพการบริหารจัดการภายในกลุ่มนั้น มีศักยภาพในการบริหารจัดการกลุ่มอย่างเป็นระบบ ผู้นำกลุ่มมีการสนับสนุนให้สมาชิกมีส่วนร่วมในการกำหนดเป้าหมาย ทิศทาง และการดำเนินงานอย่างมีส่วนร่วม ด้านการผลิต มีแหล่งวัตถุดิบในท้องถิ่น เป็นการลดต้นทุนในการผลิต สร้างรายได้ให้กับสมาชิก ในส่วนปัญหาอุปสรรค ในการดำเนินงาน พบว่าสมาชิกเป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่มีองค์ความรู้แต่ขาดการขยายไปสู่คนรุ่นใหม่ ผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ยังไม่ทันสมัย ช่องทางการตลาดยังแคบอยู่ในกลุ่มผู้ใช้เดิม และขาดเครือข่ายกลุ่มผู้ผลิตเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ดังนั้น แนวทางการพัฒนาการดำเนินงานของกลุ่ม คือการพัฒนาด้านการตลาด ด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ ช่องทางการจัดจำหน่ายสินค้า ด้านการจัดการความรู้และข้อมูลเพื่อถ่ายทอดสู่คนรุ่นใหม่ การเพิ่มพูนความรู้ในการผลิต การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นสมุนไพรท้องถิ่น เพื่อถ่ายทอดไปยังสมาชิกรุ่นต่อไป ส่งเสริมการสร้างความร่วมมือระหว่างวิสาหกิจชุมชนในรูปแบบเครือข่ายผู้ผลิต โดยผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมทั้งภายในกลุ่ม และการหนุนเสริมขององค์กรภาคีทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนที่มีองค์ความรู้ในด้านต่าง ๆ เพื่อสร้างความยั่งยืนต่อไป