แนวทางการบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือ

ภคภัททิก์  พุ่มพวง; จันทรัศม์  ภูติอริยวัฒน์

doi:10.60027/iarj.2025.282097

ผู้แต่ง

ภคภัททิก์ พุ่มพวง มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ https://orcid.org/0009-0006-7389-2179
จันทรัศม์ ภูติอริยวัฒน์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ https://orcid.org/0009-0001-6094-0294

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.282097

คำสำคัญ:

แนวทางการบริหารจัดการ, หลักสูตรอาชีพเสริม, ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือ

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน มีบทบาทสำคัญในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ส่งเสริมการศึกษาตลอดชีวิตและส่งเสริมอาชีพให้กับชุมชน อย่างไรก็ตาม การบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมยังมีความท้าทายและต้องการแนวทางในการพัฒนาเพื่อให้เกิดความยั่งยืนและตอบสนองต่อความต้องการของตลาดแรงงาน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือ

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 9 คน โดยใช้การเลือกตัวอย่างแบบแบ่งชั้นตามวัตถุประสงค์หรือการเลือกตัวอย่างแบบโควตา (Stratified Purposeful Sampling Quota Sampling) ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก ซึ่งเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลคือแบบสัมภาษณ์เชิงลึก การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหาเพื่อตอบวัตถุประสงค์ของการวิจัย

ผลการวิจัย: ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือ ประกอบด้วย 1) การบริหารจัดการด้านบุคลากร ด้านทรัพยากร ด้านงบประมาณ และด้านการจัดการ และ 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการบริหารจัดการ ได้แก่ การวิเคราะห์ความต้องการของตลาดแรงงาน การจัดการความยั่งยืน การสร้างความร่วมมือกับทุกภาคส่วน และการประเมินผลและติดตามผลการเรียนรู้

สรุปผล: แนวทางการบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือที่ได้จากการวิจัยนี้สามารถนำไปปรับใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการพัฒนาศักยภาพแรงงานและความยั่งยืนของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนภาคเหนือ โดยเฉพาะในด้านการจัดการทรัพยากร บุคลากร งบประมาณ และการบริหารจัดการ แนวทางเหล่านี้สามารถนำไปใช้โดยผู้บริหารศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ผู้วางแผนด้านการศึกษา และผู้กำหนดนโยบายทางการศึกษา เพื่อพัฒนาและบริหารจัดการหลักสูตรอาชีพเสริมให้ตรงตามความต้องการของตลาดแรงงานซึ่งจะช่วยส่งเสริมการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมในชุมชนได้อย่างยั่งยืน

References

กรมการพัฒนาชุมชน. (2551). คู่มือศูนย์เรียนรู้ชุมชน. กรุงเทพฯ : กรมการพัฒนาชุมชน.

กรมการพัฒนาชุมชน. (2561). รายงานประจำปี 2564 กรมการพัฒนาชุมชน. กรุงเทพฯ : กระทรวง มหาดไทย.

กรมส่งเสริมการเรียนรู้. (2566). รายงานประจำปี 2564 กรมส่งเสริมการเรียนรู้. กรุงเทพฯ : กระทรวงศึกษาธิการ

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์. (2564). รายงานสถานการณ์ทางสังคมและ ความมั่นคงของมนุษย์ระดับประเทศ ประจำปี 2564. กรุงเทพฯ : กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพฯ : กระทรวงศึกษาธิการ.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). แนวทางการพัฒนา การวัดและประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2552). ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยศูนย์การเรียนชุมชน พ.ศ. 2552. กรุงเทพฯ : กระทรวงศึกษาธิการ.

ชลชาติ สร้อยทอง. (2562). ปัจจัยที่ส่งผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนปทุมคงคา. การประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ มหาวิทยาลัยศรีปทุม ครั้งที่ 14, 19 ธันวาคม 2562.

ณฐกร ลิ่มสุวรรณโรจน์, ดร.ทวีศักดิ์ กฤษเจริญ, และ ดร.วินัย หอมสมบัติ. (2558). เส้นทางของการพัฒนาองค์กรแห่งนวัตกรรมอย่างยั่งยืน กรณีศึกษา : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ประไพพิมพ์ สุธีวสินนนท์ และ ประสพชัย พสุนนท์. (2559). กลยุทธ์การเลือกตัวอย่างสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ.วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 29 (2), 32-48.

พระราชบัญญัติส่งเสริมการพัฒนาฝีมือแรงงาน (ฉบับที่ 2)พ.ศ.2557. (2557, 26 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 131 ตอนพิเศษ 87ก, หน้า 19.

พระราชบัญญัติส่งเสริมการพัฒนาฝีมือแรงงาน พ.ศ.2545. (2545, 1 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 119 ตอนที่ 98/1ก, หน้า 1.

พันธ์ศักดิ์ แสนพรมมา, สุชาติ ลี้ตระกูล, แสงระวี ณ ลำพูน และ กัมพล ไชย์นันท์. (2562). รูปแบบการบริหารจัดการของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนเพื่อส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ของประชาชนในจังหวัดพะเยา. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 11(2), 168-177.

รัญชิดา จุลรักษา. (2564). การศึกษาปัจจัยการพัฒนาองค์กรอย่างยั่งยืนที่มีผลต่อความพึงพอใจและความสำเร็จของ องค์กรผ่านการรับรู้ได้ของพนักงานภายในบริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด (สำนักงานใหญ่) ตามแนวคิดภาวะผู้นำอย่างยั่งยืน (Sustainable Leadership).ปริญญาการจัดการมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหิดล.

วรธา มงคลสืบสกุล. (2565). แนวทางการขับเคลื่อนนโยบายสู่การพัฒนาทักษะแรงงาน เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงหลังยุคโควิด-19. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเวสเทิร์น มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 8(1), 283-298.

สมเดช มุงเมือง. (2560). การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). เชียงราย : ฝ่ายเอกสารตำราศูนย์พัฒนาธุรกิจ มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย.

สิตาภา เกื้อคลัง. (2561). องค์ประกอบและแนวทางการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิต ของกศน.ตำบล (FACTORS AND GUIDELINES TO FACILITATE LIFELONG LEARNING IN NON-FORMAL AND INFORMAL EDUCATION SUB-DISTRICT CENTERS). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สุกิจ อัครมหาเสนาวงศ์, สุวดีอุปปินใจ, ไพรภ รัตนชูวงศ์ และ ประเวศ เวชชะ. (2565). แนวทางการบริหารจัดการเพื่อพัฒนาสมรรถนะครูด้านดิจิทัลในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก. Journal of Modern Learning Development. 7 (2), 1-18.

สุธาวี กลิ่นอุบล. (2562). การศึกษาการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนตามแนวทาง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง บ้านหัวเขาจีน ตำบลห้วยยางโทน อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สุนิสา ฮวบกอง. (2556) การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่น : กรณีศึกษาองค์การบริหารส่วนตำบลหนองขาม อำเภอหนองหญ้าไซ จ.สุพรรณบุรี. สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

หนึ่งฤทัย มั่นคง และคณะ. (2562). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการบริหารสถานศึกษาในยุค Thailand 4.0 (School Administration Communities Participation in Thailand 4.0). วารสารอิเล็กทรอนิกส์ Veridian มหาวิทยาลัยศิลปากร (มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ), 12(2), 444-458.

Daft, R.L. (2018). Organization theory and design. Boston, MA : Cengage Learning.

McKim, C. (2023). Meaningful Member-Checking: A Structured Approach to Member Checking. American Journal of Qualitative Research, 7(2), 41-52.

Mintzberg, H. (2018). Strategy Safari : A Guided Tour Through the Wilds of Strategic Management. Free Press.

Singh, S., & Sharma, R. K. (2562). Man, Materials, Money and Management : What is the most important pillar of management. International Journal of Social Sciences and Humanities Review, 9(1), 95-102.

United Nations Development Programme. (2018). UNDP Annual Report 2018 Kenya. United Nations Development Programme.