ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันไตเสื่อมของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง ตำบลเมืองเสือ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การส่งเสริมความรู้ด้านสุขภาพในหมู่ผู้สูงอายุที่มีความดันโลหิตสูงถือเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันภาวะไตเสื่อม เนื่องจากจะช่วยให้ผู้สูงอายุมีความรู้ที่จำเป็นในการตัดสินใจเกี่ยวกับสุขภาพและปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันได้ ซึ่งจะช่วยปรับปรุงการจัดการโรคและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับไต ดังนั้นการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันไตเสื่อมของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยแบบกึ่งทดลองแบบ Pretest-posttest two-group design ดำเนินงานระหว่างเดือนตุลาคม 2566 - กรกฎาคม 2567 กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในเขตตำบลเมืองเสือ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ทำการสุ่มอย่างง่ายโดยวิธีจับฉลาก แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 32 คน กลุ่มเปรียบเทียบ 32 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันไตเสื่อมเป็นเวลา 12 สัปดาห์ ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลตามปกติ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ 6 ด้าน ได้แก่ ทักษะความรู้และเข้าใจ ทักษะการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพและบริการสุขภาพ ทักษะการสื่อสาร ทักษะการตัดสินใจ ทักษะการจัดการตนเอง ทักษะการรู้เท่าทันสื่อ และแบบประเมินพฤติกรรมสุขภาพวิเคราะห์สัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาช (Cronbach’s alpha coefficient) ได้มากกว่า 0.70 ทุกด้าน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา, สถิติเชิงอนุมาน กรณีแจกแจงแบบปกติ ใช้ Independent t-test

ผลการวิจัย: ผลการวิจัย พบว่าหลังเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันไตเสื่อมสูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 จึงแสดงให้เห็นว่าผลของโปรแกรมส่งผลต่อระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันไตเสื่อมของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในทางที่ดีขึ้น ดังนั้นจึงควรมีการขยายผลการดำเนินงานไปในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรังกลุ่มอื่นๆด้วย

สรุปผล: การศึกษาพบว่าโปรแกรมดังกล่าวช่วยปรับปรุงความรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันการเสื่อมของไตในผู้ป่วยสูงอายุที่มีความดันโลหิตสูงได้อย่างมีนัยสำคัญเมื่อเปรียบเทียบกับก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและกลุ่มควบคุม ซึ่งแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมนี้มีประสิทธิผลและควรขยายขอบเขตให้ครอบคลุมผู้ป่วยเรื้อรังกลุ่มอื่นๆ เพื่อให้ได้รับประโยชน์ด้านสุขภาพที่กว้างขึ้น