รูปแบบการพัฒนานวัตกรรมผลิตภัณฑ์ต้นแบบ “เข็มขัดสมุนไพรคลายปวดเมื่อย” สำหรับผู้สูงอายุ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: จากสถิติผู้ป่วยโรคกระดูกและข้อในคนไทย พ.ศ.2553 พบว่ามีผู้ป่วยโรคข้อนี้มากกว่า 6 ล้านคน และพบว่าผู้สูงอายุที่อายุ 60 ปีขึ้นไป มีอาการข้อเสื่อม โดยใน พ.ศ.2565 ตำบลบางขนากมีผู้สูงอายุ จำนวน 942 คน มีอาการปวดเข่าจากข้อเสื่อมและบรรเทาปวดด้วยยาบรรเทาอาการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ โรงพยาบาลบางน้ำเปรี้ยวให้บริการพอกเข่าสมุนไพรเพื่อบรรเทาอาการปวดเข่าในชุมชนและพบว่าการพอกเข่าไม่สามารถลุกเดินได้ โรงพยาบาลบางน้ำเปรี้ยจึงได้จัดทำนวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรคลายปวดเมื่อยขึ้น โดยดัดแปลงมาจากลูกประคบเพื่อใช้ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบอาการปวดเข่าระหว่างก่อนและหลังใช้นวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรคลายปวดเมื่อยในผู้สูงอายุ และศึกษารูปแบบนวัตกรรมที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา

ระเบียบวิธีการวิจัย: การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) เปรียบเทียบอาการปวดเข่าก่อนและหลังการทดลองกับผู้สูงอายุจำนวน 30 คน ที่คัดเลือกแบบเจาะจง บันทึกข้อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพด้วยแบบบันทึก วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา

ผลการวิจัย: การใช้นวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรช่วยบรรเทาอาการปวดเข่าผู้สูงอายุที่ประสบปัญหาปวดเข่าในระดับเจ็บปวดมาก หลังใช้นวัตกรรมติดต่อกัน 3 ครั้ง พบว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่ปวดเข่าลดลงอยู่ในระดับเจ็บปวดเล็กน้อย การศึกษายังพบว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะใช้ยาบรรเทาอาการอักเสบที่ไม่ใช่ สเตียรอยด์ในการบรรเทาอาการปวดเข่า ซึ่งหลังใช้นวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรช่วยลดปริมาณการใช้ยาดังกล่าวลง และบางรายไม่ใช้ยาบรรเทาอาการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์เลย ผลประเมินความพึงพอใจพบว่าผู้สูงอายุมีความพึงพอใจต่อนวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรในระดับมากที่สุด

สรุปผล: นวัตกรรมเข็มขัดสมุนไพรเป็นทางเลือกหนึ่งในการบรรเทาอาการปวดเข่าของผู้สูงอายุ ช่วยลดการรับประทานยายาบรรเทาอาการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ ซึ่งสามารถปรับใช้เข็มขัดสมุนไพรบรรเทาปวดกล้ามเนื้อต่อไปได้