รูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันความรุนแรงของเด็กและเยาวชนบนฐานฮีตลูก-คองหลานของวัฒนธรรมอีสาน ในจังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

ปัญหาความรุนแรงของเด็กและเยาวชนที่เพิ่มขึ้นทุกวันถือเป็นความจำเป็นเร่งด่วนในการป้องกันและแก้ไข การนำเอาหลักคำสอนและหลักปฏิบัติตามฮีต-คองของชาวอีสาน มาพัฒนาเพื่อป้องกันปัญหาความรุนแรงของเด็กและเยาวชนโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพื้นฟูวัฒนธรรมและศาสนาธรรมโบราณมาประยุกต์ใช้เพื่อส่งผลถึงชุมชนที่เกิดสันติสุขสงบสุขอย่างยั่งยืนเป็นแนวทางที่มีประโยชน์ การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาของความรุนแรงของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ตำบลเขวา อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม (2) เพื่อศึกษาเกี่ยวกับหลักคำสอนและหลักปฏิบัติของเด็กและเยาวชนที่ดีบนฐานฮีตลูก-คองหลานของวัฒนธรรมอีสาน ในพื้นที่ตำบลเขวา อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม (3) เพื่อพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันความรุนแรงของเด็กและเยาวชนบนฐานฮีตลูก-คองหลานของวัฒนธรรมอีสานในพื้นที่ตำบลเขวา อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคามเป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ มีเครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบประเมินผล แบบสังเกต และแบบบันทึก แล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า 1. สภาพปัญหาความรุนแรงของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ตำบลเขวา อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม ผลการศึกษาปัญหาความรุนแรงและบ่อเกิดความรุนแรงของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ตำบลเขวาแบ่งข้อมูลออกเป็น 2 ด้านประกอบด้วย (1) ปัจจัยเสี่ยงต่อความรุนแรงของเด็กและเยาวชน (2) ความรุนแรงในเด็กและเยาวชนคือความรุนแรงทางวาจาและความรุนแรงทางกาย 2. หลักคำสอนและหลักปฏิบัติของเด็กและเยาวชนที่ดีบนฐานฮีตลูก-คองหลานของวัฒนธรรมอีสานคือหลักปฏิบัติตนจากคองสิบสี่สำหรับประชาชาน และจากวรรณกรรมอีสาน เรื่องปู่สอนหลาน ย่าสอนหลาน เทวดาสอนโลก เป็นหลักปฏิบัติที่ได้รับอิทธิพลจาพระพุทธศาสนา คำสอนเหล่านี้เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตนที่เป็นคู่มือ ในการพร่ำสอนลูกหลาน ซึ่งมีการสอดแทรกจริยธรรมหรือคติธรรมอันเป็นธรรมเนียมหลักเป็นแนวทางหรือเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตที่ดี 3.รูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันความรุนแรงของเด็กและเยาวชนบนฐานฮีตลูก-คองหลานของวัฒนธรรมอีสานในพื้นที่ตำบลเขวา อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม พบว่ามีการวางแผนการมีส่วนร่วมของชุมชนทั้ง 4 ฝ่ายและใช้การค้นหาทุนทางสังคมและทุนทางวัฒนธรรมเพื่อช่วยในการแก้ปัญหาจัดกิจกรรมในการบูรณาการการอนุรักษ์ประเพณีฮีตสิบสองคองสิบสี่และสอดแทรกคำสอนคุณธรรมจริยธรรมให้เด็กและเยาวชน