การจัดการโลจิติกส์สีเขียว ที่มีผลต่อประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจ และ การพัฒนาที่ยั่งยืนของธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมด้านอุตสาหกรรมอาหารในประเทศไทย

ภัทรพล ชุ่มมี

doi:10.60027/iarj.2025.286131

ผู้แต่ง

ภัทรพล ชุ่มมี วิทยาลัยนวัตกรรมการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์ https://orcid.org/0000-0002-3962-9047

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.286131

คำสำคัญ:

การวิเคราะห์กรอบแนวความคิดสมการโครงสร้าง, การจัดการโลจิสติกส์สีเขียว, ประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจ, การพัฒนาที่ยั่งยืน

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การจัดการโลจิสติกส์สีเขียวหมายถึงแนวคิดของโลจิสติกส์ที่คำนึงถึงผลกระทบของภาคการขนส่งและสิ่งแวดล้อมต่อกระบวนการโดยรวมของกิจกรรมโลจิสติกส์ รวมถึงมาตรการลดการปล่อยมลพิษทางอากาศและการปล่อยก๊าซที่สามารถเกิดขึ้นได้เมื่อขนส่งสินค้า ดังนั้นในการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาขนาดความสำคัญของแต่ละองค์ประกอบด้านการจัดการโลจิสติกส์สีเขียว ประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจ และการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมด้านอุตสาหกรรมอาหารในประเทศไทย และ 2) เพื่อศึกษาขนาดความสัมพันธ์ของอิทธิพลระหว่างตัวแปรด้านการจัดการโลจิสติกส์สีเขียว ประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจ และการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมด้านอุตสาหกรรมอาหารในประเทศไทย

ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างคือผู้ประกอบการธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมด้านอาหาร ในเขตกรุงเทพและปริมณฑล ใช้กลุ่มตัวอย่างด้วยจำนวนเท่าของตัวแปรสังเกตได้ตามแนวทางของ Hair et., al. (1995) โดยมีจำนวน 5-20 เท่าของจำนวนตัวแปรสังกตได้ ดังนั้นในการวิจัยชิ้นมีจำนวนตัวแปรสังเกตได้ 17 ตัวแปร คูณด้วยจำนวน 20 เท่าของตัวแปร จะได้กลุ่มตัวอย่างที่ 340 ตัวอย่าง สถิติที่ใช้ได้แก่การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน และการวิเคราะห์กรอบแนวความคิดสมการโครงสร้าง ผลการทดสอบสอดคล้อง (IOC) มีค่าที่ 0.790 และผลการทดสอบความเชื่อมั่นมีค่าที่ 0.894

ผลการวิจัย: 1) ตัวแปรสังเกตได้ด้านกิจการของท่านปรับปรุงการทำงานของระบบโลจิสติกส์ อย่างต่อเนื่อง รวมถึงวิธีการ เทคนิค และเครื่องมือต่าง ๆ เพื่อให้สามารถแข่งขันได้และรักษาตำแหน่งทางการตลาดที่ยั่งยืน (GL3) มีขนาดความสำคัญที่สุด และ 2) ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรแฝงด้านการจัดการโลจิสติกส์สีเขียวไปยังตัวแปรแฝงการพัฒนาที่ยั่งยืนมีความสัมพันธ์ของอิทธิพลมากที่สุด ผลการประเมินความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์มีความเหมาะสมกลมกลืนดี (Chi-square=238.88, df=115, P-value=0.00, RMSEA=0.058, CFI=0.99, GFI=0.94, RMR=0.041)

สรุปผล: SME ด้านอาหาร ต้องลดมลพิษในการขนส่ง ขนส่งใช้เวลาให้สั้นที่สุด ลดการปล่อยมลพิษสู่สิ่งแวดล้อมให้น้อยที่สุด นำระบบด้านความปลอดภัยและติดตามการขนส่งมาใช้ รวมถึงระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ยิ่งไปกว่านั้นต้องพัฒนาสินค้าให้มีคุณภาพ ด้วยการนำเทคโนโลยีมาบำบัด หรือพัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ มาใช้ในการผลิต โดยต้องเป็นเทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถแข่งขันกับนานาชาติได้

เอกสารอ้างอิง

กรุงเทพธุรกิจ. (2566). โลจิสติกส์สีเขียวของไฮเปอร์มาร์เก็ต. Retrieved on March 16, 2023, from https://www.bangkokbiznews.com/business/906555

ธนาคารกรุงเทพ. (2565). กรีนโลจิสติกส์. Retrieved on March 16, 2023, from https://www.bangkokbanksme.com/en/6up-green-logistics

ธนาคารกรุงไทย. (2565). Green logistics. Retrieved on March 17, 2023, from https://krungthai.com/Download/economy resources/EconomyResourcesDownload_477Green_Logistic.pdf

ธัญญธร ศรีวิเชียร และคณะ (2567). ผลกระทบการบริหารต้นทุนสมัยใหม่ต่อประสิทธิภาพการดำเนินงาน ของธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมกลุ่มธุรกิจสิ่งทอในประเทศไทย. Journal of Modern Management Science, 17(2), 1-14.

พงษ์พิพัฒน์ มัลลิกะมาลย์ และคณะ. (2567). กลยุทธ์ที่ส่งผลต่อการพัฒนาเพื่อความอยู่รอดและเติบโตของ วิสาหกิจขนาดกลาง และขนาดย่อม (SMEs) ในกรุงเทพมหานคร. วารสารมนุษยศาสตร์ และ สังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์, 8(1), 95-106.

โพส ทูเดย์. (2563). SMEs ไทยในภาคอุตสาหกรรมอาหาร. Retrieved on November 14, 2024, from https://www.posttoday.com/international-news/633574

สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย (2567). อุตสาหกรรมอาหาร. Retrieved on November 14, 2024, from https://edulampang.prd.go.th/th/content/category/detail/id/57/iid/299196

สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า. (2567) แนวทางการพัฒนาธุรกิจบริการด้านอาหารของไทย. Retrieved on November 24, 2024, https://uploads.tpso.go.th/แนวทางการพัฒนาธุรกิจบริการด้านอาหารของไทย.pdf

สุดารัตน์ พิมลรัตนกานต์. (2567). ปัจจัยเชิงสาเหตุของการจัดการโลจิสติกส์สีเขียวที่ส่งผลต่อผลการดำเนิน งานของอุตสาหกรรมปาล์มน้ำมัน. Ph. D. in Social Sciences Journal, 14(2), 319-334.

อมฤทธิ์ จันทนลาช และคณะ. (2567). สมรรถนะผู้ประกอบการ และ ความสามารถการตลาดดิจิทัลที่มีผลต่อผลการปฏิบัติงานผู้ประกอบการธุรกิจ SMEs ในจังหวัดภาค ตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง. วารสาร วิชาการมหาวิทยาลัยการจัดการ และเทคโนโลยีอีสเทิร์น, 21(1), 279-292.

อัจฉริยา วงษ์บูรณาวาทย์. (2566). มาตรการทางกฎหมายในการส่งเสริมการใช้สิทธิบัตรเพื่อคุ้มครอง สิ่งแวดล้อมในประเทศไทย. วารสารนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 53(4), 1244-1290.

Cheng, Y., Masukujjaman, M., Sobhani, F. A., Hamayun, M., & Alam, S. S. (2023). Green Logistics, Green Human Capital, and Circular Economy: The Mediating Role of Sustainable Production. Sustainability, 15(2), 1045.

Hair, J., Anderson, R., Tatham, R., & Black, W. (1995). Multivariate Data Analysis. (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall Inc.

Jiao, X., Lyu, Y., Wu, X., Li, H., Cheng, L., Zhang, C., ... & Shen, J. (2016). Grain production versus resource and environmental costs: towards increasing sustainability of nutrient use in China. Journal of Experimental Botany, 67(17), 4935-4949.

Kwak, S. Y., Cho, W. S., Seok, G. A., & Yoo, S. G. (2020). Intention to use sustainable green logistics platforms. Sustainability, 12(8), 3502.

Maqsood, S., Zhou, Y., Lin, X., Huang, S., Jamil, I., & Shahzad, K. (2022). Critical success factors for adopting green supply chain management and clean innovation technology in the small and medium-sized enterprises: A structural equation modeling approach. Frontiers in Psychology, 6484.

Ngo, Q. T., Tran, H. A., & Tran, H. T. T. (2022). The impact of green finance and COVID-19 on economic development: capital formation and educational expenditure of ASEAN economies. China Finance Review International, 12(2), 261-279.

Odock, S. O., Mutua, D. M., Ndungu, C., & Mwangi, M. (2024). Green logistics practices and firm performance: The mediating effect of environmental performance among logistics firms in Kenya. International Journal of Professional Business Review: Int. J. Prof. Bus. Rev., 9(11), 2.

Setyadi, A., Akbar, Y. K., Ariana, S., & Pawirosumarto, S. (2023). Examining the Effect of Green Logistics and Green Human Resource Management on Sustainable Development Organizations: The Mediating Role of Sustainable Production. Sustainability, 15(13), 10667.

Tran, T. T. H., Pham, V. K., Vu, P. T., Pham, T. T., & Nguyen, K. H. (2022). Assessing Barriers of Low-Carbon Emission Operations in Logistics Service Providers in Vietnam. The Science and Development of Transport—ZIRP. 2021, 133-154.

Trivellas, P., Malindretos, G., & Reklitis, P. (2020). Implications of green logistics management on sustainable business and supply chain performance: evidence from a survey in the Greek agri-food sector. Sustainability, 12(24), 10515.

Yingfei, Y. et., al. (2022). Green logistics performance and infrastructure on service trade and environment-measuring firm’s performance and service quality. Journal of King Saud university-science, 34(1), 101683. https://doi.org/10.1016/j.jksus.2021.101683

Youngswaing, W., Jomnonkwao, S., Cheunkamon, E., & Ratanavaraha, V. (2024). Key Factors Shaping Green Logistics in Thailand’s Auto Industry: An Application of Structural Equation Modeling. Logistics, 8(1), 17.

Zhou, B., et., al. (2023). Unveiling the role of green logistics management in improving SMEs’ sustainability performance: Do circular economy practices and supply chain traceability matter? Systems, 11(4), 198. https://doi.org/10.3390/systems11040198