ถอดบทเรียนการพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืนเกียวโตในช่วงศตวรรษที่ 21

กุลิสรา คำประภา

doi:10.60027/iarj.2025.285814

ผู้แต่ง

กุลิสรา คำประภา วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น https://orcid.org/0009-0000-7593-4578

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.285814

คำสำคัญ:

ถอดบทเรียน, การพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืน, เมืองเกียวโต, ประเทศญี่ปุ่น

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ศตวรรษที่ 21 การพัฒนาเมืองอัจฉริยะ (Smart City) เป็นแนวทางการพัฒนาเมืองให้มีความชาญฉลาดขึ้นโดยใช้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือช่วยดึงศักยภาพเมืองและบรรลุเป้าหมาย SDGs จากการจัดอันดับดัชนี GDS ประเทศญี่ปุ่นเป็นอันดับ 10 ของโลก และเมืองเกียวโตเป็นอันดับ 1 ของญี่ปุ่นในปีค.ศ. 2024 ด้านความสำเร็จตามเป้าหมายการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน 17 ประการ (SDGs) ขององค์กรสหประชาชาติ บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืนเกียวโตในช่วงศตวรรษที่ 21 (ค.ศ. 2001 – 2024) 2. เพื่อถอดบทเรียนการพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืนเกียวโตสู่แนวทางการพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืนของไทย

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยเชิงคุณภาพนี้ใช้ข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary Data) เว็บไซต์ทางการของหน่วยงานราชการท้องถิ่นของเมืองเกียวโต (Kyoto City Official Website) เป็นหลัก ข้อมูลบทความ วิจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

ผลการวิจัย: การพัฒนาเมืองอัจฉริยะยั่งยืนเกียวโตในช่วงศตวรรษที่ 21 (ค.ศ. 2001 – 2024) แบ่งผลการวิจัยเป็น 3 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 (ค.ศ. 2001-2010) เป็นระยะวางโครงสร้างการพัฒนาเมืองเกียวโต ระยะที่ 2 (ค.ศ. 2011-2020) แผนความร่วมมือโดยมีผู้บริโภคเป็นจุดเริ่มต้น และระยะที่ 3 (ค.ศ. 2021-2025) การบริหารแบบมีส่วนร่วม เมืองต้นแบบเชิงนิเวศ (Eco-Model City) ในโครงการ SDGs Future City ของญี่ปุ่น ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน 17 ประการ (SDGs) ขององค์กรสหประชาชาติ สรุปแนวทางได้ดังนี้ 1. เมืองเกียวโตทำ Public Hearing ในทุกขั้นตอนของการพัฒนาเมืองในศตวรรษที่ 21 มีประชาชนเป็นศูนย์กลางอย่างแท้จริง 2. ให้ความสำคัญกับการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองด้วยการเชื่อมโยงข้อมูล Big Data ของโครงสร้างพื้นฐาน (Data Collaboration Infrastructure) ให้เกิด 3 เสาหลักที่เข้มแข็ง 3. สร้างความร่วมมือทุกภาคส่วนและสร้างความเข้าใจร่วมกันให้เกิดการมีส่วนร่วมเชิงรุก 4. ให้ความสำคัญกับการจัดรูปที่ดินและทัศนียภาพ 5. สร้างเมืองแห่งวัฒนธรรมเสรีโลก

สรุปผล: การพัฒนาเมืองเกียวโตในศตวรรษที่ 21 ไม่ใช่แค่ Smarter ด้วยเทคโนโลยีนวัตกรรมเป็นเครื่องมือจัดการข้อมูล (Data Collaboration Infrastructure) แต่ยังมีความ Sustainability สร้างคุณค่าให้เมืองด้วยการสร้างความร่วมมือเชิงรุก เน้นคน เป็นรัฐที่เปิดกว้าง แชร์ข้อมูล เป็นเมืองเสรีวัฒนธรรมโลก การจัดรูปที่ดิน ทัศนียภาพสวยงาม และการเป็นเมืองเชิงนิเวศยั่งยืนแก้ปัญหา 17 SDGs อย่างจริงจัง เป็นแนวทางสำหรับประเทศไทยเมืองที่มีบริบทคล้ายกันสามารถนำไปปรับใช้ในการพัฒนาได้อย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

ฐานเศรษฐกิจ. (2567). ปั้น “ผังเมืองเฉพาะ” 5 พื้นที่นำร่องทั่วไทย รองรับเมืองใหม่. Retrieved February 1, 2024. From: https://www.thansettakij.com/business/economy/602293.

พิมพ์กมล เกษแก้ว. (2020). กระบวนทัศน์การบริหารสาธารณะ. Retrieved February 1, 2024. From: https: //elcpg.ssru.ac.th/buabuttri_ro/pluginfile.php/29/block_html/content/week%203.pdf.

สมาคมสถาปนิกสยามในพระราชูปถัมภ์. (2562). สาระสำคัญ พรบ. การผังเมือง พ.ศ. 2562. Retrieved February 1, 2024. From: https://asa.or.th/laws/news20191217/.

สุริยานนท์ พลสิม. (2561). นิยาม องค์ประกอบ ตัวชี้วัด และผลลัพธ์ของเมืองอัจฉริยะ (Understanding Smart City). Retrieved February 1, 2024. From: https://www.researchgate.net/publication/331008437_niyam_xngkhprakxb_tawchiwad_laeaphllaphthkhxngmeuxngxacchriya_Understanding_Smart_City.

Bangkok Post. (2025). Bangkok ranked 2nd best. Retrieved October 29, 2024 from https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2951876/bangkok-ranked-2nd-best

BSRU. (2021). การวิจัยเชิงเอกสาร. Retrieved February 10, 2025, from https://bsru.net/การวิจัยเอกสาร-documentary-research/

Cabinet Office. (2023). Society 5.0. Retrieved October 29, 2024 from https://www8.cao.go.jp/cstp/society5_0/index.html.

Future City Eco Model City. (n.d.). Concept Of "FutureCity" Initiative. Retrieved March 29, 2024 from https://future-city.go.jp/en/about/.

Future City. (n.d.). Kyoto City, Kyoto (Eco-Model City). Retrieved November 10, 2024 from https://future-city.go.jp/doc/pdf/torikumi_city/kyoto/ecomodel_panel_en.pdf.

GDS. (2024). Kyoto, Japan. Retrieved February, 6 2024 from https://www.gds.earth/destination/Kyoto/2019/.

Hospital Management Asia. (2024). Inside Kyoto University Hospital’s cutting-edge hospital information system. Retrieved February 3, 2025 from https://www.hospitalmanagementasia.com/tech-innovation/inside-kyoto-university-hospitals-cutting-edge-hospital-information-system/.

IPCC. (2020). IPCC inducted to The Earth Hall of Fame Kyoto. February 6, 2025 from https://www.ipcc.ch/2020/02/10/ipcc-inducted-to-the-earth-hall-of-fame-kyoto/#:~:text=The%20Earth%20Hall%20of%20Fame%20Kyoto%20has%20named%20the%20Intergovernmental,Paris%20Agreement%2C%E2%80%9D%20it%20said.

Kyodo News. (2025). Kyoto to hike lodging tax, set maximum rate at 10,000 yen per night. Retrieved February 2 2024 https://english.kyodonews.net/news/2025/01/550cb26165aa-kyoto-to-hike-lodging-tax-set-maximum-rate-at-10000-yen-per-night.html#google_vignette

Kyoto City International Foundation. (n.d.). Diversity is a “Possibility”. Think about the future by connecting people. Retrieved February 6, 2025 from https://www.kcif.or.jp/en.

Kyoto city official travel guide. (2024). Kyoto city makes National Geographic’s coveted best of the world list for 2024. Retrieved February 3, 2025 from https://kyoto.travel/en/news/NationalGeographic_BestofWorld2024.html.

Kyoto City Official Website. (2001). 京都市基本構想. Retrieved March 29, 2024 from https://www.city.kyoto.lg.jp/sogo/page/0000035717.html.

Kyoto City Official Website. (2019).世界文化自由都市宣言. Retrieved February 2 2024 https://www.city.kyoto.lg.jp/sogo/page/0000035716.html.

Kyoto City Official Website. (2022). 土地区画整理事業とは . Retrieved March 29, 2024 fromhttps://www.city.kyoto.lg.jp/kensetu/page/0000300260.html.

Kyoto City Official Website. (n.d.). Kyoto’s commitment to the 1.5°C goal. Retrieved February 6 2024 from https://www.city.kyoto.lg.jp/kankyo/cmsfiles/contents/0000240/240382/190511panel2(kyotocity)_En2.pdf.

Kyoto City Official Website. (n.d.). The landscape of Kyoto. Retrieved March 30, 2024 from https://www.city.kyoto.lg.jp/tokei/cmsfiles/contents/0000281/281300/1shou.pdf.

Kyoto City Official Website. (n.d.). まちづくり. Retrieved February 2 2025 from https://www.city.kyoto.lg.jp/menu4/.

Kyoto City Official Website. (n.d.). 京都市基本計画. Retrieved March 29, 2024 from https://www.city.kyoto.lg.jp/menu5/category/62-4-0-0-0-0-0-0-0-0.html.

Kyoto Prefecture Planing and Statistics Division. (n.d.). 京都市市民経済計算. Retrieved March 30, 2024 from https://www2.city.kyoto.lg.jp/sogo/toukei/Economy/Accounts/index.html.

NHK World Japan. (2022). ทำความเข้าใจการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาของญี่ปุ่นแบบง่าย ๆ. Retrieved March 29, 2024 from https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/th/news/backstories/2037/

Nikkei Asia. (2022). In search of the authentic in Kyoto. Retrieved March 29, 2024 from https://asia.nikkei.com/Editor-s-Picks/Tea-Leaves/In-search-of-the-authentic-in-Kyoto

Osborne, D., & Gaebler, T. (1992) Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit Is Transforming the Public Sector. Addison-Wesley, Reading.

Prime Minister’s Office of Japan. (n.d.). Japan’s Smart Cities. Retrieved February 1, 2025 from https://www.kantei.go.jp/jp/singi/keikyou/pdf/Japan's_Smart_Cities-1(Main_Report).pdf.

Scott, J. (1990). Domination and the Arts of Resistance. Yale Univ. Press, New Haven.

Stephen Graham and Alessandro Aurigi. (1997). Virtual Cities, Social Polarization, and the Crisis in Urban Public Space. Retrieved October 29, 2024 from https://www.researchgate.net/publication/233020397_Virtual_Cities_Social_Polarization_and_the_Crisis_in_Urban_Public_Space.

TED Talk. (2019). Why Society 5.0 [วิดิโอ]. ยูทูบ. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=C2uG2WmMDuA.

The consortium of universities in Kyoto. (n.d.) About the University Consortium Kyoto. Retrieved February 1, 2025 from https://www.consortium.or.jp/en/info.

Times Higher Education. (2024). World University Rankings 2024. Retrieved October 30, 2024, from https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/world-ranking#!/length/-1/locations/JPN/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats.

Toru Ishida. (2003). Activities and Technologies in Digital City Kyoto. Retrieved March 30, 2024 From https://www.researchgate.net/publication/221594497_Activities_and_Technologies_in_Digital_City_Kyoto#fullTextFileContent.

Unesco. (n.d.) Historic Monuments of Ancient Kyoto (Kyoto, Uji, and Otsu Cities). Retrieved March 30, 2024 from https://whc.unesco.org/en/list/688.

Waste to Energy International. (2024). Waste to Energy Plant in Kyoto Follows Growing Japanese Trend for Upgrades. Retrieved February 3, 2025 from https://wteinternational.com/news/waste-to-energy-plant-in-kyoto-follows-growing-japanese-trend-for-upgrades/./.

Yamamoto, H. (2003). New Public Management -Japan’s Practice. Institute for International Policy Studies. Retrieved from: https://npi.or.jp/en/research/data/bp293e.pdf