รูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาทักษะชีวิตของผู้เรียนตามแนวคิดสิ่งแวดล้อมศึกษา

Nattathadarunee Sriken

doi:10.60027/iarj.2024.279472

Authors

Nattathadarunee Sriken Thetsaban Ban Mad School Muang Mahasarakham Municipality, Mahasarakham Province, Thailand https://orcid.org/0009-0005-0017-2771

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2024.279472

Keywords:

Model of Educational Institution Administration, Environmental Study, Life Skills, Sufficiency Economy Philosophy

Abstract

Background and Aims: The improvement of educational quality places a strong emphasis on helping students become socially adept. In order to support students in their learning and development as global citizens, various sectors collaborate to organize various activities. Curriculums incorporate the idea of sufficiency economy to promote sustainable and cost-effective living. The study's objectives were; (1) To assess the requirements and existing state of educational institution administration concerning the development of students' life skills in light of environmental study concepts and the Sufficiency Economy Philosophy. (2) To develop an administrative framework for educational establishments grounded in the Sufficiency Economy Philosophy, with the aim of assisting students in acquiring life skills that align with the principles of environmental studies. (3) To assess how well the model of educational institution administration based on the Sufficiency Economy Philosophy develops students' life skills in line with environmental study concepts. (4) To increase the range of outcomes from using the model of educational institution administration based on the Sufficiency Economy Philosophy for the development of students' life skills in line with environmental study concepts. And (5) to examine the effectiveness of the model of educational institution administration based on the Sufficiency Economy Philosophy for the development of students' life skills in line with environmental study concepts.

Methodology: There were 849 participants in the target and sample groups of the study, which followed the Research and Development methodology. Six questionnaires and interview forms were employed as research instruments. The percentage, mean, standard deviation, and index of item-objective congruence (IOC) were among the statistics used in the data analysis. The method used to analyze the qualitative data was content analysis. There were five stages to the research. (1) Phase 1 involved conducting survey research and expert interviews to examine the current situation and the needs regarding baseline data, concepts, theories, and research pertaining to the management of educational institutions based on the Sufficiency Economy Philosophy and the development of students' life skills in accordance with the environmental education concepts. (2) Phase 2 creating a Model was the focus. (3) Phase 3 involved testing the model. In the academic year 2022, it was tested at Mahasarakham Municipality's Thetsaban Ban Mad School. (4) Phase 4 involved the model's expansion. In the academic year 2023, the model was applied to four voluntary educational institutions. And (5) Phase 5 used connoisseurship to investigate the Model's efficacy.

Results: The results were as follows: (1) The current state, on the whole, was at a low level, The lowest mean: Issue1: Educational Institution Administration Based on the Sufficiency Economy Philosophy -Aspect 4: Building a Network and Expanding the Results had the lowest. On the whole, needs were at a high level. The highest mean: Issue 2: Student Life Skills Development According to Environmental Study Concepts-Aspect 3: Natural Resource Management. (2) The model consisted of 4 parts - Part 1: Principles; Part 2: Objectives; Part 3: Educational Institution Administration Based on the Sufficiency Economy Philosophy; Part 3 had 2 issues: Issue 1) Mobilization of the Sufficiency Economy Philosophy toward the educational institution; Issue 2) Student Life Skills Development According to Environmental Study Concepts. The index of item-objective congruence of the model was 0.98. The model had effectiveness as it was appropriate, feasible, and beneficial at the highest level. (3) The results of the tryout of the model were as follows: (3.1) On the whole, the students’ life skills development according to environmental study concepts were at an excellent level. (3.2) The satisfaction of concerned people with the tryout results, on the whole, was at the highest level. (3.3) The specialists confirmed that the results of the tryout were at the highest level. (4). The result expansion of the model, it was found that: (4.1) The students’ life skills according to environmental study concepts, on the whole. (4.2) The satisfaction of concerned people with the tryout results, on the whole, was at the highest level. (5) The effectiveness of the model, the specialists confirmed that the effectiveness was at the highest level.

Conclusion: The model of educational institution administration based on the Sufficiency Economy Philosophy for students’ life skills development according to environmental study concepts is effective and efficient in improve students’ life skills based on environmental education in alignment with the concept of sufficiency economy. Building network and expanding the implement of the measures are crucial in driving the concept of sufficiency economy continuously and sustainably.

References

กนกดาว เดชก้อง. (2563). รูปแบบการบริหารเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตของนักเรียนโรงเรียนมัธยมศึกษา.วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยนเรศวร.

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.(2559). แผนยุทธศาสตร์กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2560-2569. กองยุทธศาสตร์และแผนงาน: กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2558). แผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการ พ.ศ. 2559-2564 ของกรมทรัพยากรน้ำ. กรุงเทพฯ: กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2554). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2554. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ

กระทรวงศึกษาธิการ.(2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2560-2579.พริกหวานกราฟฟิก จำกัด : กรุงเทพฯ.

คำพรทิพย์ ปรัชญาที. (2566). เงื่อนไขและกระบวนการสู่ความสำเร็จในการบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยหาดใหญ่.

จตุพร ทิพยไพทูรย์. (2564). การศึกษาสภาพการดำเนินงานสู่ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษากลุ่มวชิรปราการ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1. การศึกษาค้นคว้าอิสระปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์.

จิตรา พันพิพัฒน์. (2565). กลยุทธ์การบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 และ 2. วารสารชุมชนการวิจัยมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. 16(2), 161-164.

จินตนา พุ่มไสว. (2565). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาด้วยแหล่งเรียนรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อพัฒนาทักษะชีวิตของนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองจันทร์. e-Journal of Education Studies, Burapha University, 3(3), 1-18. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ejes/article/view/250233

เจษฎา ศรีสุภาพ. (2564). รูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะอยู่อย่างพอเพียงตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26.วิทยานิพนธ์สาขาวิชาการบริการศึกษา: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ชนิตา ศิริชาติ. (2566). รูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงอย่างยั่งยืนของโรงเรียนวัดเสนียวงศ์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานนทบุรี เขต 2. e-Journal of Education Studies, Burapha University. 5(1), 32-47. https://so01.tcithaijo.org/index.php/ejes/article/view/261836

ชลนิศา ชุติมาสนทิศ. (2563). การพัฒนาชุดกิจกรรมศิลปะเพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ชลิดา จูงพันธ์ และนฤพจน์ พุธวัฒนะ. (2563). วิธีการจัดการเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาในโรงเรียน สิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (Eco-school) : กรณีศึกษาโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี. วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้. 11(1), 115-130.

ชุติกาญจน์ วงศ์น้อย. (2564). รูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะของผู้บริหารสถานศึกษาสู่การเป็นผู้บริหารสถานศึกษา ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดชัยภูมิ. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.

ฐาปนิตา สว่างศรี. (2565). แนวทางการพัฒนาการบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ดารุณี เดชยศดี.(2562). การพัฒนารูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วมของภูมิปัญญาท้องถิ่นในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของผู้เรียนในสถานศึกษาสังกัดกลุ่มการศึกษาท้องถิ่น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

เทศบาลเมืองมหาสารคาม, กองยุทธศาสตร์และงบประมาณ. (2564). แผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ. 2566-2570). กองยุทธศาสตร์และงบประมาณ: เทศบาลเมืองมหาสารคาม.

นพัสชวินทร มูลทาทอง. (2564). รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะชีวิตด้านเกษตรกรรมแบบบูรณาการโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนสำหรับนักเรียนโรงเรียนหอวัง ปทุมธานี. ครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 18(2), 31-45.

นิรมล วิชิต. (2564). รูปแบบการปลูกจิตสำนึกเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนย่านคลองแสนแสบและคลองสาขาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.

บุญชม ศรีสะอาด. (2554). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพฯ : บริษัท. สุวีริยาสาส์น จากัด

ประยูร วงษ์จันทรา. (2555).วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

ประเสริฐ ตันสกุล. (2551). ทักษะประคองตน. กรุงเทพฯ : ข้าวฟ่าง

พนารัตน์ รัตนพงษ์ไชย. (2558). การพัฒนาทักษะชีวิต เรื่อง การพัฒนาท้องถิ่นตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน. Veridian E-Journal, Silpakorn University. 9 (2),1860-1876.

พระศรีรัตน์ สิริรตโน (ศรีสง่า). (2560). การพัฒนาทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขอนักศึกษาวิทยาลัยอาชีวศึกษา. วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.

รสสุคนธ์ อินชัยเขา. (2561). การพัฒนาการริหารสถานศึกษาพอเพียงแห่งนวัตกรรมด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยนเรศวร.

รัตนา สุวรรณทิพย์. (2566). การหาผลสัมฤทธิ์การจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานในรายวิชาธุรกิจและการเป็นผู้ประกอบการของนักศึกษาสาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจวิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรมศรีสงคราม มหาวิทยาลัยนครพนม. ในการประชุมทางวิชาการระดับชาติด้านครุศาสตร์อุตสาหกรรม ครั้งที่ 15 และการประชุมวิชาการครุศาสตร์อุตสาหกรรมระดับนานาชาติ ครั้งที่ 10 (NC TechEd 15th and IC TechED 10th) (หน้า 87-93). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ.

โรงเรียนเทศบาลบ้านแมด. (2564). รายงานการประเมินตนเอง (SAR) ปีการศึกษา 2564. มหาสารคาม: โรงเรียนเทศบาลบ้านแมด

ลิขิต จันทร์แก้ว. (2564). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษาในป่าชุมชนโคกหินลาด (ป่าต้นน้ำห้วยคะคาง) โดยใช้พื้นที่เป็นฐานการเรียนรู้. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

สมปอง มาตย์แท่น. (2560). เอกสารอบรมการขับเคลื่อนการบริหารจัดการศึกษาตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง โรงเรียนเทศบาลบูรพาพิทยาคาร. โรงเรียนเทศบาลบูรพาพิทยาคาร.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2554). บทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติ จากผลการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสอง (พ.ศ. 2549-2553) ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ:สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

สำนักนายกรัฐมนตรี. (2564). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ.2566-2570).สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สำนักปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2559). แนวทางการขับเคลื่อนการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในภาคการศึกษา.กรุงเทพฯ: สำนักนายกรัฐมนตรี.

สุวณี อึ่งวรากรณ์. (2558). ครู อภิวัฒน์การเรียนรู้สู่คุณภาพการศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 2(1), 68-69.

อทิตยา ขาวพราย. (2561). การพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดการจัดการเรียนการสอนตามสภาพจริงเพื่อเสริมสร้างความสามารถในการจัดการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษาสำหรับนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยนเรศวร.

อลิสา อินทร์ประเสริฐ. (2564). รูปแบบการพัฒนารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาในภาคตะวันออก สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต: มหาวิทยาลัยบูรพา.

อาทิตมณี แย้มเกษร (2563). การบริหารการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทักษะชีวิตของผู้เรียนในสถานศึกษาสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร เขต 2. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต.

อารยา คณารักษ์. (2565). แนวทางการจัดการศึกษาของครูเพื่อสร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในจังหวัดระยอง. วิทยานิพนธ์ (กศ.ม.): มหาวิทยาลัยบูรพา.

UNESCO. (2002). Learning to be: A holistic and integrated approach to values education for human development. Retrieved June 15, 2010, from http://unesdoc.unesco.org/images/ 0012/001279/127914e.pdf

WHO. (1994). Life skills education for children and adolescents in schools. WHO.