การสร้างแผนการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นฐาน เรื่อง การย้อมสีผ้าไหมแพรวาบ้านโพน จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นการทำย้อมสีผ้าไหม  แพรวาบ้านโพน จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยมุ่งเน้นกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แหล่งเรียนรู้ชุมชนและปราชญ์ชาวบ้าน 2) สร้างแผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาวิทยาศาสตร์โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นฐาน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นตัวแทนปราชญ์ชาวบ้านกลุ่มทอผ้าไหม แพรวาบ้านโพน จำนวน 2 ท่าน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์
เชิงลึก 2) แบบประเมินค่าดัชนีความสอดคล้อง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการนำข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์ปราชญ์ชาวบ้านมาพิจารณาร่วมกับข้อมูลที่ได้จากการศึกษาหลักการทางวิทยาศาสตร์การย้อมสีเส้นไหมจากธรรมชาติ และวิเคราะห์ค่าดัชนีความสอดคล้องของแผนการจัดการเรียนรู้ ผลการวิจัยพบว่า 1) องค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นการย้อมสีผ้าไหมแพรวาบ้านโพน โดยมุ่งเน้นกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ พบว่าการศึกษาการย้อมสีผ้าไหมแพรวา คือ กระบวนการย้อมสีจากธรรมชาติ การให้สีของพืชที่แตกต่างกันเกิดจากคอนเดนส์แทนนินที่เป็นกลุ่มที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ที่จะพบมากในพืชใบเลี้ยงคู่ เชื่อมโยงกับหลักการวิทยาศาสตร์ในเรื่อง สารช่วยให้ติดสีธรรมชาติ การให้สีของพืช คุณสมบัติของมอร์แดน 2) ผลการสร้างและประเมินคุณภาพแผนการจัดการเรียนรู้ พบว่า ผลรวมค่าดัชนีความสอดคล้องจากผู้เชี่ยวชาญทั้ง 3 ท่านมีค่าเท่ากับ 0.84 ซึ่งมีค่ามากกว่า 0.50 ขึ้นไป  แสดงว่า แผนการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นฐาน เรื่อง การย้อมสีผ้าไหมแพรวาบ้านโพน มีคุณภาพสามารถนำไปใช้จัดการเรียนการสอนได้