แนวคิดและกลวิธีการสร้างสุนทรียภาพในกาพย์เห่เรือเฉลิมพระเกียรติการพระราชพิธี บรมราชาภิเษกเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนคร โดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค พุทธศักราช 2562
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาแนวคิดของกาพย์เห่เรือเฉลิมพระเกียรติ การพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนครโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค พุทธศักราช 2562 และ 2. เพื่อศึกษากลวิธีการสร้างสุนทรียภาพในกาพย์เห่เรือเฉลิมพระเกียรติการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนครโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค พุทธศักราช 2562 ศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพโดยวิธีวิเคราะห์เนื้อหาในกาพย์เห่เรือเฉลิมพระเกียรติ เสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนครโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ประพันธ์โดย พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 137 ตอนที่ 3 ข ประกาศ ณ วันที่ 16 มกราคม 2563 ด้วยวิธีการอ่านละเอียด (Close Reading) ส่งผลให้เห็นการนำเสนอแนวคิดและกลวิธีสร้างสรรค์วรรณศิลป์ของกวี การนำเสนอผลการศึกษาด้วยวิธีพรรณาวิเคราะห์ (descriptive analysis) แบบอุปนัย
ผลการวิจัยพบว่า ผู้เขียนได้นำเสนอแนวคิด 3 ประเด็น คือ แนวคิดที่เกี่ยวกับพระมหากษัตริย์ กวีสรรเสริญพระบารมีว่าทรงสง่างาม มีพระจริยวัตรที่ดี ทรงเปี่ยมด้วยน้ำพระทัย ทรงปกครองบ้านเมืองให้มีความร่มเย็นและทรงเป็นหลักชัยของประเทศ แนวคิดที่เกี่ยวกับกระบวนเรือพระราชพิธี กวีชื่นชมความงามของเรือในพระราชพิธีว่าเป็นภูมิปัญญาของช่างต่อเรือที่มีฝีมือควรค่าแก่การอนุรักษ์และเผยแพร่ แนวคิดที่เกี่ยวกับสภาพบ้านเมือง กวีชื่นชมสภาพบ้านเมืองในปัจจุบันว่ามีความสงบร่มเย็นด้วยพระบารมี ของพระมหากษัตริย์ ประชาชนมีความสามัคคี มีศีลธรรม และเชิญชวนให้ทุกคนรักหวงแหนแผ่นดิน ส่วนด้านการสร้างสุนทรียภาพ พบว่า กวีใช้กลวิธีการสร้างสุนทรียภาพด้านการใช้คำ การสรรคำ การหลากคำ เพื่อเน้นย้ำความหมายเพื่อการชื่นชม ด้านความไพเราะ ใช้วิธีการเล่นเสียง สัมผัสใน และมีการใช้โวหารภาพพจน์ทั้งอุปมา อุปลักษณ์ และบุคลาธิษฐานเพื่อเน้นย้ำแนวคิดด้านการสรรเสริญพระบารมี
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรีกมล หนูเกื้อ. (2566). ลักษณะเด่นและคุณค่าในฐานะบันทึกทางประวัติศาสตร์ของกาพย์เห่เรือในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์, 15(3), 95–105. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/nakboot/article/view/257411
ดวงมน จิตร์จำนงค์. (2566). สุนทรียภาพในภาษาไทย. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพ: เดอะ บุกส์พลัส.
ทองย้อย แสงสินชัย. (2563,16 มกราคม). กาพย์เห่เรือเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคลการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เสด็จเลียบพระนคร โดยขบวนพยุหยาตรทางชลมารค วันที่ 12 ธันวาคม พุทธศักราช 2562. ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอนที่ 3 ข หน้า 7-34.
ธีรพัฒน์ พูลทอง. (2567). สารัตถะของกาพย์เห่เรือ: การสืบสรรค์และการปรับประยุกต์. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย, 41(2), 96-146. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/
THlanglit/article/view/273490/186529
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2560, 7 เมษายน). ประชาชนในรัฐนาฏกรรม (1). มติชนสุดสัปดาห์. https://www.matichon.co.th/weekly/featured/article_30805
บัญชา ศรชัย, เฉลิมศักดิ์ พิกุลศรี และจตุพร ศรีม่วง. (2567). การศึกษากระบวนยุหยาตราทางชลมารคในสมัยต่าง ๆ. วารสาร มจร. อุบลปริทรรศน์, 9 (1), 309-406. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/mcjou/article/view/273506/182802
ปัทมา ฑีฆประเสริฐกุล. (2556). ยวนพ่ายโคลงดั้น: ความสำคัญที่มีต่อการสร้างขนบและพัฒนาการของวรรณคดีประเภทยอพระเกียรติของไทย. [วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มัธธาณะ รอดยิ้ม. (2564, 2 มิถุนายน). รัฐโศกนาฏกรรม จากความหวาดกลัว สู่ความสิ้นหวัง.
https://www.the101.world/theatre-state/
วิรุณ ตั้งเจริญ. (2546). สุนทรียศาสตร์เพื่อชีวิต. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สันติศิริการพิมพ์.
วีระนุช จารวัฒน์. (2550). ศึกษาขนบการสืบทอดและศิลปะการประพันธ์กาพย์เห่เรือ. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ศานติ ภักดีคำ. (2562). พระเสด็จโดยแดนชล เรือพระราชพิธีและขบวนพยุหยาตราทางชลมารค. กรุงเทพฯ: มติชน.
สุจิตรา จงสถิตวัฒนา. (2549). เจิมจันทน์กังสดาล: ภาษาวรรณศิลป์ในวรรณคดีไทย. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สุนิสา เขตตะสิริ. (2563). การเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนคร โดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562. วารสารสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ, 11(1), 1-12. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/ndsijournal/
article/view/241497/164255
สุนิสา มั่นระวัง. (2529). วิเคราะห์กาพย์เห่เรือสมัยอยุธยาตอนปลายจนถึงรัตนโกสินทร์ปัจจุบัน. [ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต ไม่ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
สุปาณี พัดทอง. (2550).การสรรค์สร้างเสียงเสนาะในกาพย์เห่เรือเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา. ใน สุจิตต์ วงษ์เทศ และคนอื่น ๆ (บก), เรือพระราชพิธี และ เห่เรือ มาจากไหน? เมื่อไหร่?. (น. 240-246). กรุงเทพ: มติชน.
อุดม หนูทอง. (2522). พื้นฐานการศึกษาวรรณคดีไทย. สงขลา: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา.
