วิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เรื่อง การจัดการขยะในชุมชนศิวะนคร หมู่ที่ 8 ตำบลท้ายบ้านใหม่ อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ใช้กระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อจัดการขยะในชุมชนศิวะนคร หมู่ที่ 8 ตำบลท้ายบ้านใหม่ อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปาการ ตามวงจรวิจัยปฏิบัติการ ได้แก่ การวางแผน การลงมือปฏิบัติการ การสังเกตผล และ การสะท้อนผล กลุ่มผู้ร่วมวิจัย ประกอบด้วยกลุ่มบุคคล 4 กลุ่ม กลุ่มแรก คือ ประชาชนผู้อยู่อาศัยในชุมชนศิวะนคร ประกอบด้วย ประธานชุมชน รองประธานชุมชน เลขานุการคณะกรรมการหมู่บ้าน และ กรรมการหมู่บ้าน กลุ่มที่สอง ได้แก่ กลุ่มบุคคลากรจากองค์กรภาครัฐที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการจัดการขยะ อันได้แก่ รองปลัดเทศบาลตำบลบางปู เจ้าหน้าที่เทศบาลตำบลบางปู ผู้อำนวยการสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อมตำบลบางปู กลุ่มที่ 3 คือ ภาคเอกชน ได้แก่ ประธานศูนย์ประสานงานองค์กรเอกชนจังหวัดสมุทรปราการ และ กลุ่มที่ 4 คือ ผู้วิจัย

ในขั้นตอนการวางแผนผู้วิจัยใช้กระบวนการ เอไอซี ให้ร่วมวิจัยร่วมกันนำเสนอปัญหาขยะในชุมชน จากนั้นจึงร่วมกันกำหนดกิจกรรม โครงการเพื่อการจัดการขยะ ได้ 3 โครงการคือ โครงการพัฒนาชุมชนน่าอยู่ โครงการน้ำชีวภาพ และ โครงการธนาคารขยะ ขั้นลงมือปฏิบัติการ ผู้ร่วมวิจัยแต่ละกลุ่มได้ลงมือปฏิบัติการตามบทบาทหน้าที่กำหนดไว้ในโครงการ ขั้นสังเกตผล ผู้ร่วมวิจัยได้นำผลจากการดำเนินโครงการ และ สภาพขยะภายในชุมชน ที่ได้จากการสังเกต สัมภาษณ์ จดบันทึก ภาพถ่ายและ ภาพเคลื่อนไหว นำเสนอในการประชุมร่วมกันเพื่อสรุปผลการจัดการจากการลงมือปฏิบัติการ ซึ่งพบว่า ชุมชนศิวะนคร มีความสะอาดเรียบร้อยมากขึ้น ประชาชนได้เรียนรู้วีการจัดการขยะและการคัดแยกขยะ และ ในขั้นการสะท้อนผล ผู้ร่วมวิจัย ได้ร่วมกันชี้ประเด็นที่เป็นข้อดี ข้อด้อย จากวิธีการปฏิบัติการทำให้ได้แนวทางเพื่อการวางแผนจัดการขยะแบบมีส่วนร่วมในวงจรต่อไปของการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

Participatory Action Research on Garbage Management in Sivanakorn Community, Moo 8, Tambon Taiban Mai, Amphoe Muang, Samuth Prakarn Province

The purpose of this was to employ the procedure of participatory action research researches for managing garbage in Sivanakorn community, Moo 8, Tambol Taiban, Amphur Mueng Samutprakan, Samutprakan province, followed the 4 steps of action research circle: planning, action, observation, and reflection. The co-researches consisted of 4 groups of people. Group 1 was people in Sivanakorn community consisted of community chairman, community vice-chairman, committee village secretary, and committeeman. Group 2 was personnel of government sector, who responsible for garbage management, consisted of Tambon Bang Pu Vice Mayor, Tambon Bang Municipality Officers, Tambol Bang Pu Municipality Director of Public Health and Environment, and Tambol Bang Pu Deputy Municipal Clerk. Group 3 was private sector, that was the president of private organization coordination center and, Group 4 was a researcher.

In planning Step, researcher employed A-I-C (Appreciation-Influence-Control) technique for finding out garbage problems, which leaded to develop 3 major projects for solving those problems, they were, healthy community project, bioextract producing project, and, garbage bank project. In action step, co- researchers took action follow the assignment in the projects. In observation step, co-researchers shared their data in a discussion group, about the garbage situation in community, gathering by observation, interviewing, and taking notes, photograph taking and, video tape recording, which showed that Sivanakorn community, was tidier, community people had learnt more for managing garbage and separating garbage. In reflection step, co- researchers shared their views about the ways to improve garbage management using in re-planning of the next circle of participatory action research.