การประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนโครงการยกระดับผู้ประกอบการสินค้า ทางวัฒนธรรมย่านเศรษฐกิจชุมชนดั้งเดิมริมฝั่งแม่น้ำมูล จังหวัดอุบลราชธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) โครงการยกระดับผู้ประกอบการสินค้าทางวัฒนธรรมย่านเศรษฐกิจชุมชนดั้งเดิมริมฝั่งแม่น้ำมูล จังหวัดอุบลราชธานี การศึกษานี้ใช้วิธีการสังเกตและสัมภาษณ์ เชิงลึกกับผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะผู้ประกอบการทางวัฒนธรรม การกำหนดขนาดกลุ่มเป้าหมายโดยใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจงและวิธีการสุ่มโดยใช้ความสะดวก ผู้เข้าร่วมคือผู้ประกอบการทางวัฒนธรรมที่สนใจ และต้องสมัครใจให้ข้อมูลและเข้าร่วมโครงการ จำนวนทั้งหมด 10 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์เชิงลึกกึ่งโครงสร้างการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลใช้การประเมินผลลัพธ์ทางสังคม ด้วยแบบการประเมิน Ex-Ante & Ongoing Evaluation ผลการวิจัยพบว่า การคำนวณผลตอบแทนทางสังคมพบผลลัพธ์สุทธิ (SROI) เท่ากับ 2.38 แสดงให้เห็นว่า การลงทุนของเงิน ทุก 1 บาท ที่ใช้ในการดำเนินการวิจัย สามารถสร้างผลตอบแทนให้กับผู้ประกอบการทั้งคุณค่าทางสังคม และมูลค่าทางเศรษฐกิจเท่ากับ 2.38 บาท ดังนั้นการวิจัยนี้ใช้งบประมาณได้อย่างคุ้มค่าสร้างประโยชน์ต่อสังคม ข้อเสนอแนะนโยบาย เชิงหลักการ ควรนำแนวทางการประเมิน SROI ของบทความนี้ไปประยุกต์ใช้กับหน่วยงานอื่นๆ ที่จัดกิจกรรม หรือโครงการ เพื่อวัด และประเมินความคุ้มค่าการลงทุนในโครงการอย่างเป็นระบบ จะช่วยให้องค์กรสามารถจัดสรรทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพและสร้างประโยชน์สูงสุดต่อสังคม ด้านผู้ประกอบการทางวัฒนธรรมและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถนำรูปแบบการยกระดับทุนทางวัฒนธรรมจากงานวิจัยนี้ไปพัฒนาต่อยอด โดยเฉพาะในการส่งเสริมการสร้างงานและอาชีพใหม่ การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่ และการกระจายผลประโยชน์ไปยังชุมชนโดยรอบ ตลอดจนพัฒนาบุคคลในพื้นที่ให้มีความสามารถในการเป็นผู้ประกอบการทางวัฒนธรรมได้อย่างยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Aiphong, T. (2022). Community participation in sustainable community forest management in Mae Tha Subdistrict, Mae On District, Chiang Mai Province. Retrieved July 2025, from https://cmudc.library. cmu.ac.th/ frontend/ Info/ item/dc:160872
Ariza-Montes, A., Sianes, A., Fernández-Rodríguez, V., López-Martín, C., Ruíz-Lozano, M., & Tirado-Valencia, P. (2021). Social return on investment (SROI) to assess the impacts of tourism: A case study. SAGE Open, 11(1), 1-16. https:// doi.org/10.1177/2158244020988733
Alomoto, W., Niñerola, A. & Sánchez-Rebull, M.-V. (2025). Evaluating the social return on investment of a mental health disorders club: A case study. Social Enterprise Journal, 21(2), 294-317. https://doi. org/10.1108/SEJ-10-2023-0122
Aphibunyopas, J. & Klamsaengsai, S. (2020). Promotion and development of village businesses: A case study of a community enterprise in the Nong Bua Daeng natural dye weaving group, Nong Bua Daeng District, Chaiyaphum Province. Thai International Tourism Journal, 16(2), 1-21. https://so02.tci-thaijo. org/index.php/ jitt/article/view/ 242907
Buathong, S., Sarakavi, K. & Panitcharoen, B. (2021). Handbook for Social Impact Assessment (SIA) and Social Return on Investment (SROI) for Social Projects. Puey Ungphakorn School of Development Studies.
Chantuk, T., Spiller, P., Limarunothai, W., Thongma, T., Netchu, K. & Sarmart, T. (2025). The potential and challenges of Thai cultural capital in driving the creative industry. Journal of politics, administration and law, 17(1), 94-119. https:// so03.tci-thaijo.org/index.php/polscilaw_journal/article/view/286941/ 189456
Creighton, J. L. (2005). The Public Participation Handbook: Making Better Decisions Through Citizen Involvement. Jossey-Bass.
Hongpukdee, N. & Hongpukdee, S. (2023). Assessing the social return on investment for cultural entrepreneurship development project: The wisdom of candle making in the old city area, Ubon Ratchathani Province. Journal of Humanities and Social Sciences Nakhon Phanom University, 13(3), 149-167. https://so03. tci-thaijo.org/ index.php/ npuj/article/view/273321
Hongpukdee, N., Hongpukdee, S., Jaksil, D. & Pattanasitubon, N. (2024). The social return on investment evaluation of the career development scholarship project for processed agricultural products in Ubon Ratchathani Province. Journal of Humanities and Social Sciences Nakhon Phanom University, 14(3), 185-200. https://so03.tci-thaijo.org/ index.php/npuj/article/view/278238
Kimmitt, J., Kibler, E., Schildt, H. & Oinas, P. (2023). Place in entrepreneurial storytelling: A study of cultural entrepreneurship in a deprived context. Journal of Management Studies, 61(3), 1036-1073. https://doi.org/ 10.1111/joms.12912
Martins, T., Braga, A., Braga, V. & Ferreira, M. R. (2020). The social innovation momentum: A qualitative analysis of governance and funding processes. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 17(1), 97-120.https:// ideas.repec.org/a/spr/irpnmk/v17y2020i1d10.1007_s12208-019-00238-y.html
Mekkhachorn, W., Tossawut, T., & Kankraisri, P. (2024). The social return on investment (SROI) evaluation of cultural entrepreneur development activities in Ban Pho District, Chachoengsao Province. Journal of Graduate Studies in Northern Rajabhat Universities, 14(1), 21-38. https://so02.tci-thaijo org/. index.php/JGNRU/article/view/266877
National Innovation Agency. (2020). SROI Calculator. Retrieved July 2025, from https://sroi-calculator. nia.or.th/
National Statistical Office. (2023). Household Income and Income Distribution, 2023. Retrieved July 2025, from https://www.nso.go.th/public/e-book/Analytical-Reports/Income-2566/
Osterwalder, A. & Pigneur, Y. (2010). Business model generation: A handbook for visionaries, game changers, and challengers. John Wiley & Sons.
OECD. (2022). The culture fix: Creative people, places and industries.Retrieved July 2025, from https://doi.org/ 10.1787/20743804
Office of the National Economic and Social Development Council. (2022). The Thai Economy in Q3/2022 and the Outlook for 2022-2023. NESDC.
Osman, A. (2022). Empirical measure of cultural sustainability. Applied Geography, 145, 102745. https:// doi.org/10.1016/j.apgeog.2022.102745
Phuengpracha, A. (2023). Cultural Entrepreneurs: A 'Mechanism' for Enhancing Cultural Value and Sustainable Economic Value. Retrieved July 2025, from https://www.sac.or.th/portal/th/article/detail/532
Pongwiritthon, K., Panthuree, W., Honglertsakul, C. & Assakan, P. (2024). Assessing the social return on investment for hemp-based innovation projects on a bio-based basis: Culture of the Hmong ethnic group, Phop Phra District, Tak Province. Economics and Business Administration Journal Thaksin University, 16(4), 1-18. https://doi.org/10.55164/ ecbajournal.v16i4.267225
Raisni, S. K. (2020). Planning business model canvas with SWOT method at XYZ Institute. Dinasti International Journal of Digital Business Management, 1(5), 781-793. https://doi.org/10.31933/dijdbm.v1i5.483
Setthasakko, W. & Kanniyaom, S. (2020). Social return on investment: A case study of environmentally friendly hotels in Thailand. Journal of Accounting Profession, 16(50), 5-22. https://search.tci-thailand. org/article.html?b3BlbkFydGljb GUmaWQ9NTc0OTYw
Social Value Thailand. (2020). SROI 101: Introduction to social return on investment. Retrieved May 2024, from https://online.fliphtml5.com/wuij/eycx/#p=4
Srakawee, K. (2021). Theory of change and behavioral indicators in social impact assessment. Warasan Phuettikammasat, 27(2), 1-19. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/BSRI/article/view/248254
Tiberghien, G. & Lennon, J. J. (2022). Ambiguity and dilution in Kazakhstan's Gulag heritage. Tourism Recreation Research, 47(1), 16-28. https://doi.org/10.1080/02508281.2021.1875681
Zafar, M. (2024). Review of the book Henri Tajfel: Explorer of Identity and Difference, by R. Brown. CASTE: A Global Journal on Social Exclusion, 5(2), 335-341. https://doi.org/10.26812/caste.v5i2.1741
