ความขัดแย้งในกิจการทำไม้สักของประเทศไทยในระหว่างสงครามมหาเอเชียบูรพา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความเรื่องความขัดแย้งในกิจการทำไม้สักของประเทศไทยในระหว่างสงครามมหาเอเชียบูรพา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลไทยกับกองทัพญี่ปุ่นในเรื่องการจัดการขอนไม้สัก และการทำกิจการป่าไม้สักต่อจากกิจการที่ยึดจากชนศัตรูในระหว่างสงครามมหาเอเชียบูรพา พ.ศ. 2484-2488 เพื่อชี้ให้เห็นว่า ความขัดแย้งดังกล่าวเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้รัฐบาลไทยต้องจัดตั้งบริษัท ไม้ไทย จำกัด ขึ้นเพื่อดำเนินกิจการทำป่าไม้แทนบริษัทของชนศัตรู และเพื่อหลีกเลี่ยงการที่ญี่ปุ่นจะเข้ามามีอิทธิพลในอุตสาหกรรมการทำป่าไม้แทนที่ชาติตะวันตก การดำเนินงานของรัฐบาลไทยในอุตสาหกรรมการทำไม้ช่วงดังกล่าวจึงเป็นห้วงเวลาสำคัญต่อการเปลี่ยนผ่านจากเดิมที่ถูกชาติตะวันตกอย่างอังกฤษผูกขาด ไปสู่การเป็นอุตสาหกรรมที่ผูกขาดโดยรัฐ นอกจากนี้ ความพยายามของรัฐไทยไม่เพียงทำให้ได้สั่งสมความรู้และประสบการณ์การทำไม้สักด้วยทรัพยากรเดิมที่มาจากบริษัทชนศัตรู แต่ยังช่วยให้รัฐบาลไทยมีแหล่งรายได้ มีช่องทางช่วยบรรเทาภาระทางเศรษฐกิจ
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรรมการผสม กรมประสานงานพันธมิตร. (2485). [เอกสารกองบรรณสาร กระทรวงการต่างประเทศไทย]. (WW.2/2:2/3). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
การจราจรผ่านแดนไทย มลายู. (ม.ป.ป.). [เอกสารกองบรรณสาร กระทรวงการต่างประเทศไทย]. (WW.2/2:18/4). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
การดำเนินงานของคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าว (แบ่งส่วนราชการ). (2484-2485). [เอกสารสำนักงานคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน]. (ก.ค.ท.ด.1.2/3). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
การประชุมคณะกรรมการ ก.ค.ท.ด. ครั้งที่ 1 วันที่ 30 ธ.ค 2484. (2484). [เอกสารสำนักงานคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน]. (ก.ค.ท.ด.3/1). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
การประชุมคณะกรรมการ ก.ค.ท.ด. ครั้งที่ 10 วันที่ 2 เม.ย 2485. (2485). [เอกสารสำนักงานคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน]. (ก.ค.ท.ด.3/10). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
จัดทรัพย์สินบริษัทป่าไม้ของชนชาติศัตรู (บริษัทบอมเบย์ เบอร์มา จำกัด, บริษัทบอเนียว จำกัด, บริษัทแองโกลไทย จำกัด, บริษัทหลุยส์ ตี. เลียวโนเวนส์ จำกัด). (2485-2487). [เอกสารสำนักงานคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน]. (ก.ค.ท.ด.6/9). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
เฉลิม ศิริวรรณ. (2497). นโยบายการป่าไม้ และประวัติการป่าไม้ของประเทศไทย. สำนักงานส่งเสริมอาชีวะ และทางก้าวหน้า.
ชมัยโฉม สุนทรสวัสดิ์. (2521). การศึกษาเชิงประวัติศาสตร์เกี่ยวกับกิจการป่าไม้ทางภาคเหนือของประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2439 ถึง พ.ศ. 2475 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เชวง เรียงสุวรรณ. (2513). การจัดองค์การรัฐวิสาหกิจ 2513. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
ทหานยี่ปุ่นหน่วยฮาราออกแถลงการณ์คัดค้านการประมูลขายไม้ขอนสักของบริสัทไม้ไทย จำกัด. (2485). [เอกสารกองบรรณสาร กระทรวงการต่างประเทศไทย]. (WW.2/4:1/13). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
เทียม คมกฤส. (2482). เรื่องป่าไม้ในประเทศไทย ที่ระลึกในการฌาปนกิจศพ นายอึ้งยุกหลง ล่ำซำ ณ วัดทองธรรมชาติ วันที่ 2 มกราคม 2482. โรงพิมพ์พานิชศุภผล.
บันทึกการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน. (2488-2490). [เอกสารสำนักงานคณะกรรมการควบคุมและจัดการกิจการหรือทรัพย์สินของคนต่างด้าวบางจำพวกในภาวะคับขัน]. (ก.ค.ท.ด.1.2/6). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
ประกาศพิกัดเงินเหรียญนอก. (2466). ประชุมประกาศรัชกาลที่ 4 ภาค 6 ประกาศปีจอ พ.ศ. 2405 ปีกุน พ.ศ. 2406 ปีชวด พ.ศ. 2407 (น. 163-166), พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนมรุพงศ์สิริพัฒน์ ณ พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2466, โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี. (2548). ความจริง วัฒนธรรม และความเชื่อ : การเมืองและการผลิตความรู้ป่าไม้ในไทย. ใน ดาริน อินทร์เหมือน (บรรณาธิการ), ความรู้กับการเมืองเรื่องทรัพยากร (น. 9-45). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ผาณิต รวมศิลป์. (2520). นโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ตั้งแต่ พ.ศ. 2481-พ.ศ. 2487 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พรพรรณ จงวัฒนา. (2517). กรณีพิพาทระหว่างเจ้านครเชียงใหม่กับคนในบังคับอังกฤษ อันเป็นเหตุให้รัฐบาลสยามจัดการปกครองมณฑลพายัพ (พ.ศ. 2401-2445) [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระราชบัญญัติเปลี่ยนวิธีเก็บภาษีไม้กระยาเลย รัตนโกสินทร ศก 119. (2443). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 17. หน้า 422-423.
พอพันธ์ อุยยานนท์. (2557). คณะราษฎรกับเศรษฐกิจไทย. ใน สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ และ ทิพย์พาพร ตันติสุนทร (บรรณาธิการ), จาก 100 ปี ร.ศ. 130 ถึง 80 ปี ประชาธิปไตย (น. 288-307). สถาบันนโยบายศึกษา.
มูราชิมา เออิจิ. (2541). สัมพันธมิตรไทย-ญี่ปุ่น กับชาวจีนในประเทศไทยสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง (เออิจิ มูราชิมา และ นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, ผู้แปล) ใน ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และ ฮายะโอะ ฟูกุย (บรรณาธิการ), ญี่ปุ่น-ไทย-อุษาคเนย์ (น. 111-200). มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
เรื่องคิดจะจัดการป่าไม้ให้เป็นหลวง แลจัดการป่าไม้ต่างๆ ด้วย. (15 พฤษภาคม 112 [พ.ศ. 2436] - 7 ธ.ค. 115 [พ.ศ. 2439]). [เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 5 กระทรวงมหาดไทย]. (ร.5 ม.16/4). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
เรื่องบริสัทไม้ไทย จำกัด. (2485-2489). [เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี]. (สร.0201.23/35). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
เรื่องมิสเตอร์สเลดขึ้นไปตรวจป่าไม้ได้กลับถึงกรุงเทพฯ แล้ว แลได้ทำรายงานตามความเห็นที่จะจัดการต่อไปมาเสนอด้วย. (6 - 18 ก.ย. 115 [พ.ศ.2439]). [เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 5 กระทรวงมหาดไทย]. (ร.5 ม.16/9). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
เรื่องสร้างโรงงานคลอรีน. (22 ก.ค. 2483 - 24 ก.ย. 2485). [เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี]. ((2) สร.0201.22.2/22). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
วรรณชลีย์ บุญมี. (2520). ความสัมพันธ์กับอังกฤษในบางลักษณะสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : การป่าไม้และการเหมืองแร่ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
วิภา อัยยะแก้ว. (2540). “กำเนิดและวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้” ใน 50 ปี องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (น. 25-30). องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้.
ไศลรัตน์ ดลอารมณ์. (2528). พัฒนาการของการทำป่าไม้สักในประเทศไทย พ.ศ. 2439-2503 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สนั่น รัตนโสภา. (2528). วิวัฒนาการบริษัทต่างชาติในประเทศไทย (พ.ศ. 2398-2484) [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สำนักงานสถิติกลาง สำนักงานสภาเศรษฐกิจแห่งชาติ. (2501). สมุดสถิติรายปีของประเทศไทย บรรพ 22 (ภาค 1) พ.ศ. 2488-2498. โรงพิมพ์การรถไฟ.
หารือการเก็บภาสี [ภาษี] โรงร้านบริสัท [บริษัท] บอมเบย์เบอร์ม่า. (10-14 สิงหาคม 2485). [เอกสารกองบัญชาการทหารสูงสุด]. (บก. สูงสุด 2.6/10). สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
อารยา ฟ้ารุ่งสาง. (2564). ไม้สัก : พัฒนาการของรูปแบบความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างล้านนา สยาม และอังกฤษ พ.ศ. 2417-2503 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Perry, D. A. (1998). The Scientific Basis of Forestry. Annual Review of Ecology and Systematics, 29(1), 435-466. https://doi.org/10.1146/annurev.ecolsys.29.1.435
Phra Sarasas. (1942). My Country Thailand: its history, geography and civilisation (1st ed.). Maruzen.
Suehiro, A. (1996). Capital accumulation in Thailand, 1855-1985. Silkworm Books.