ภาพแทนชาวตะวันตกในนวนิยายเรื่อง “หยดน้ำตาสยาม”

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพแทนชาวตะวันตกในนวนิยายเรื่อง หยดน้ำตาสยาม ประพันธ์โดยแคลร์ คีฟ-ฟอกซ์ (Claire Keefe-Fox) นักเขียนเชื้อสายฝรั่งเศส-อเมริกัน โดยใช้แนวคิดภาพแทน (Representation) และแนวคิดบูรพคดีนิยม (Orientalism) เป็นแนวทางในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่า นวนิยายเรื่อง หยดน้ำตาสยาม ได้แสดงภาพแทนชาวตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ที่มีการเปลี่ยนแปลงทางความคิด จากนักเดินทางชาวตะวันตกที่เชื่อว่าตะวันตกคือความเจริญและตะวันออกคือความล้าหลัง มาสู่ภาพแทนชาวตะวันตกที่เรียนรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของสยาม เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมใหม่ และเป็นผู้เปล่งเสียงวิจารณ์ความอยุติธรรมที่ฝรั่งเศสกระทำต่อสยามจากกรณีพิพาทเกี่ยวกับดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง ผู้แต่งได้พยายามสร้างภาพแทนชาวตะวันตกให้เป็นผู้ที่มีมนุษยธรรม เข้าใจความหลากหลายทางวัฒนธรรม และแก้ต่างว่าไม่ใช่ชาวตะวันตกทั้งหมดที่เห็นด้วยกับการล่าอาณานิคม อย่างไรก็ตาม ในตอนท้ายของเรื่องผู้แต่งกำหนดให้ชาวตะวันตกเดินทางกลับสู่ยุโรป ทำให้มโนทัศน์ที่ว่าตะวันตกคือความเจริญและตะวันออกคือความล้าหลังกลับมามีอิทธิพลเช่นเดิม ภาพแทนชาวตะวันตกในนวนิยายจึงมีความย้อนแย้งระหว่างภาพแทนชาวตะวันตกแบบเจ้าอาณานิคมและภาพแทนชาวตะวันตกที่มีมนุษยธรรม เข้าใจความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทั้งนี้ การสร้างภาพแทนชาวตะวันตกที่ต่างไปจากเดิมได้สะท้อนถึงความปรารถนาของผู้แต่งที่จะลบล้างภาพแทนเจ้าอาณานิคมแบบเดิมลง และนิยามตนเองตามมโนทัศน์และคุณค่าที่สังคมปัจจุบันให้ความสำคัญ