คุณสมบัติทางอรรถศาสตร์ของคำหลายความหมาย ขึ้น ในภาษาไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และจำแนกประเภทความหมายของคำว่า ขึ้น ในภาษาไทย โดยใช้แนวคิดอรรถศาสตร์ปริชาน และแนวคิดการมีหลายความหมายอย่างมีหลักการ (principled polysemy approach) ผู้วิจัยได้เก็บรวบรวมตัวอย่างข้อมูลจากคลังข้อมูลภาษาไทยแห่งชาติฯ และเว็บบอร์ดพันทิป ผลการวิจัยพบว่า คำว่า ขึ้น มีจำนวนทั้งสิ้น 13 ความหมาย ได้แก่ 1) ความหมาย ‘เหตุการณ์การเคลื่อนที่ไปที่ที่สูงกว่า’ 2) ความหมาย ‘ทิศทางของเหตุการณ์การเคลื่อนที่ไปสู่ที่สูงกว่า’ 3) ความหมาย ‘ทิศทางของเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพ’ 4) ความหมาย ‘เหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพ หรือ เหตุการณ์การทำให้สิ่งใดสิ่งหนึ่งเปลี่ยนแปลง สภาพ’ 5) ความหมาย ‘เหตุการณ์การปรากฏ’ 6) ความหมาย ‘การมีสภาพ’ 7) ความหมาย ‘การเพิ่มปริมาณหรือคุณสมบัติ’ 8) ความหมาย ‘เหตุการณ์การเคลื่อนที่ไปสู่ตำแหน่งหรือระดับที่สูงกว่า’ 9) ความหมาย ‘การอยู่ในระดับที่สูงกว่า’ 10) ความหมาย ‘เหตุการณ์การงอก’ 11) ความหมาย ‘มากกว่า’ 12) ความหมาย ‘เหตุการณ์การเริ่ม’ 13) ความหมาย ‘การแสดงความสัมพันธ์ประเภท เป็นไปตาม สอดคล้องกับ หรืออยู่ในสังกัด’