ความเป็นอื่น การนิยามตนเอง และการประกอบสร้างอัตลักษณ์ การท่องเที่ยวจากส่วนกลาง: กรณีศึกษาเมืองถูหลู่ฟาน เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์

บทคัดย่อ

วาทกรรมการพัฒนารูปแบบหนึ่งซึ่งรัฐบาลจีนกำหนดขึ้นมาในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ คือ “การท่องเที่ยว” โดยอาศัยอัตลักษณ์เป็นเครื่องยึดโยงระหว่างความเป็นอื่นกับความเป็นจีนอย่างแยบคาย บทความนี้เจาะจงศึกษาไปที่เมืองถูหลู่ฟาน ศูนย์กลางการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของซินเจียง จากการลงพื้นที่ภาคสนามร่วมกับการวิเคราะห์เอกสาร ค้นพบ 3 ประเด็นที่น่าสนใจ ได้แก่ (1) การขายความเป็นอื่น พบว่านักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ซึ่งเป็นชาวฮั่น มักจะได้รับการกระตุ้นจากการประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวที่มุ่งเน้นการขายความแตกต่างทางวัฒนธรรม อาทิ วิถีชีวิตของชาวอุยกูร์ สาวงามแห่งโหลวหลาน รวมไปถึงวัฒนธรรมอาหารแบบมุสลิม (2) การนิยามตนเอง พบว่าชาวอุยกูร์กำหนดตนเองเป็น “ส่วนหนึ่งของจีน แต่ไม่ใช่จีน” ผ่านบริบทมุสลิมจีนและอำนาจทางวัฒนธรรมว่าด้วยความเป็นพื้นเมือง และ (3) การประกอบสร้างอัตลักษณ์ พบว่าในระดับท้องถิ่น มีกระบวนการสร้างตัวตนบนพื้นฐานความเป็นอื่นโดยเจตนา เพื่อประโยชน์ในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ทว่าในระดับชาติพบการประกอบสร้างอัตลักษณ์ที่เกิดจากวาทกรรมจากส่วนกลาง เช่น กรณีรัฐบาลจีนมีความพยายามที่จะเชื่อมโยงความเป็นฮั่นกับถูหลู่ฟาน โดยการอรรถาธิบายประวัติศาสตร์ร่วมระหว่างฮั่นกับอุยกูร์ เช่น เส้นทางสายไหม และวรรณกรรมไซอิ๋ว เพื่อใช้เป็นเครื่องมือผสานข้ามวัฒนธรรม ที่ให้การท่องเที่ยวเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างความชอบธรรมของชาวฮั่น และการเชิดชูประวัติศาสตร์ซินเจียงในฐานะส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์จีน