การศึกษาพระธรรมวินัยในพุทธศาสนา: วิวัฒน์หรือวิบัติ

บทคัดย่อ

การศึกษาพระธรรมวินัยในพุทธศาสนาดำเนินมาราว 2,548 ปี การศึกษาในสมัยพุทธกาลเน้นการศึกษาในไตรสิกขา หรือ ศีล สมาธิ และปัญญา อย่างไรก็ดีการศึกษาในพระพุทธศาสนาเริ่มมีการพัฒนามาตามยุคสมัย จึงทำให้มีการเรียนศาสตร์ในด้านอื่น ๆ เพิ่มเติมมากขึ้นกว่าหลักธรรมวินัยดั้งเดิม การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวมีต้นเค้ามาจากประเทศอินเดียและศรีลังกา ซึ่งทั้งสองประเทศมีอิทธิพลต่อการศึกษาพระธรรมวินัยในประเทศไทยด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมัยอาณาจักรสุโขทัยและอยุธยา และหลังจากสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นเป็นต้นมา การศึกษาพระธรรมวินัยในประเทศไทยก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งการศึกษาของพระสงฆ์ในมหาวิทยาลัยสงฆ์ ซึ่งมีการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย โดยมีการเรียนวิชาการทางโลกมากขึ้น ความเปลี่ยนแปลงนี้จะเป็นไปเพื่อการพัฒนาพระพุทธศาสนา หรือจะทำให้พระพุทธศาสนาเสื่อมลง จึงเป็นสิ่งที่มหาวิทยาลัยสงฆ์ อันถือเป็นสถาบันการศึกษาชั้นนำด้านพระพุทธศาสนาควรที่จะตระหนักถึงอย่างรอบคอบต่อไป

Dharmavinaya study has been a practice of Buddhism for as long as 2,548 years. In the Buddha’s days, the study had purely emphasized the Threefold Training or the notion of morality, mentality and wisdom. However, over time the revolution of our societies has transformed the study to expand from a pure religious context into worldly disciplines as well. This transformation was started in India and Sri Lanka, through which Thailand’s Buddhism was influenced during the Sukhothai and Ayutthaya periods. Nevertheless, in Thailand, the change of dharma study has been more pronounced since the early period of Rattanakosin, especially within the monk’s university. The study has embraced more worldly issues, subjects and concerns than before. This paper discusses whether the monk’s university should carefully observe this change as a true evolution or as an actual sign of the decline of Buddhism.