การประยุกต์ใช้กระบวนการจัดการความรู้แบบสหวิทยาการเพื่อพัฒนานักวิจัยในการศึกษาวิกฤตสังคม : บทเรียนจากสถานการณ์โควิด-19
คำสำคัญ:
สหวิทยาการ, วิกฤตสังคม, ศักยภาพนักวิจัย, โควิด-19บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาการประยุกต์ใช้มุมมองทางสังคมศาสตร์เพื่อทำความเข้าใจปรากฏการณ์โควิด-19 ผ่านกระบวนการจัดการความรู้ของนักวิจัย และ 2. ศึกษาประสิทธิภาพของการจัดการความรู้แบบสหวิทยาการในการพัฒนาขีดความสามารถของนักวิจัยเพื่อการศึกษาภาวะวิกฤตทางสังคม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้กิจกรรมการจัดการความรู้ 9 ครั้ง ผู้เข้าร่วมวิจัยเป็นนักวิจัย 11 คน จากหลากหลายสาขาวิชา ใช้การคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ คือ แนวคำถามกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์เนื้อหาโดยจำแนกและจัดหมวดหมู่แนวคิดหลักเพื่อสกัดองค์ความรู้ ดำเนินการเก็บข้อมูลช่วงเดือนมกราคม-มีนาคม พ.ศ. 2564
ผลการวิจัยพบว่า นักวิจัยสามารถประยุกต์ใช้แนวคิดทางสังคมศาสตร์ 6 ประการในการทำความเข้าใจปรากฏการณ์โควิด-19 ได้แก่ สังคมเสี่ยงภัย การเคลื่อนย้าย การตีตราทางสังคม การสื่อสารความเสี่ยง การพึ่งพาตนเอง และความเหลื่อมล้ำ การจัดการความรู้แบบสหวิทยาการแสดงให้เห็นบทบาทสำคัญในการสร้างกรอบแนวคิดใหม่สำหรับการวิจัย และการพัฒนาความสามารถในการเชื่อมโยงแนวคิดข้ามสาขาเพื่อวิเคราะห์วิกฤตเชิงซ้อน ผลการศึกษาสนับสนุนความจำเป็นของการพัฒนาเครือข่ายนักวิชาการข้ามสาขาและการเตรียมความพร้อมแบบสหวิทยาการเพื่อรับมือกับวิกฤตสังคมในอนาคต
เอกสารอ้างอิง
Ammirato, S. et al. (2021). Knowledge Management in Pandemics. A Critical Literature Review. Knowledge Management Research & Practice, 19(4), 415-426.
Bratianu, C. (2020). A Knowledge Management Approach to Complex Crises. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 8(4), 345-356.
Farooq, R. (2018). Developing a Conceptual Framework of Knowledge Management. International Journal of Innovation Science, 11(1), 139-160.
Kane, H. et al. (2006). Knowledge Management Methodologies. Electronic Journal of Knowledge Management, 4(2), 141-152.
Nind, M. et al. (2023). Research Practices for A Pandemic and an Uncertain Future: Synthesis of the Learning Among the Social Research Community 2020-2022. International Journal of Social Research Methodology, 26(5), 615-630.
Panichkul, S. (2021). Challenges in Research Practices During COVID-19 Pandemic. Thai Journal of Obstetrics and Gynaecology, 29(5), 248-254.
Rehman, F. U. et al. (2021). Knowledge Management Process, Knowledge Based Innovation: Does Academic Researcher's Productivity Mediate During the Pandemic of COVID-19?. PLoS ONE, 16(12), 1-20.
Silva, K. T. (2020). Opportunities and Challenges for Social Sciences in the Aftermath of the COVID-19 Pandemic. Sri Lanka Journal of Social Sciences, 43(1), 1-4.
Tomé, E. et al. (2022). Knowledge Management and COVID-19: Technology, People and Processes. Knowledge and Process Management, 29(1), 70-78.
Wang, W.-T. & Wu, S.-Y. (2021). Knowledge Management Based on Information Technology in Response to COVID-19 Crisis. Knowledge Management Research & Practice, 19(4), 468-474.
Zaerkabeh, M. et al. (2024). Knowledge Management in Dealing With the Crisis of the COVID-19 Pandemic: Review, Evaluation and Improvement Strategies. International Journal of Disaster Risk Reduction, 111(1), 1-20.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ภาพหรือตารางหรือเนื้อหาอื่นๆ ของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้งแสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์ หากไม่เป็นไปตามข้อกำหนดเบื้องต้น ทางวารสารจะถอดบทความของท่านออกโดยไม่มีข้อยกเว้นใดๆ ทั้งสิ้น
