ทิศทางการสื่อสารสุขภาพกับการกระจายอำนาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในยุคหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของประเทศไทย

พงษ์ศักดิ์ ธงรัตนะ; วิทยาธร ท่อแก้ว; หฤทัย ปัญญาวุธตระกูล

ผู้แต่ง

พงษ์ศักดิ์ ธงรัตนะ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
วิทยาธร ท่อแก้ว มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
หฤทัย ปัญญาวุธตระกูล มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

คำสำคัญ:

การสื่อสารสุขภาพ, การกระจายอำนาจ, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

บทคัดย่อ

การส่งเสริมสุขภาพเป็นประเด็นที่สังคมไทยให้การตระหนักถึงในปัจจุบันโดยเฉพาะในบริบทที่ประเทศไทยอยู่ในยุคของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า บทความนี้เป็นบทความวิชาการที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อการทบทวนความคิดและทิศทางการสื่อสารสุขภาพกับการกระจายอำนาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยการกระจายอำนาจลงสู่ท้องถิ่นเพื่อปรับเปลี่ยนโครงสร้างอำนาจรัฐให้ท้องถิ่นมีความสะดวกในการดำเนินการได้อย่างคล่องตัวโดยเฉพาะในการส่งเสริมสุขภาพของคนในชุมชน ซึ่งได้นำมาสู่โอกาสในความร่วมมือใหม่เพื่อสื่อสารสุขภาพผ่านสื่อที่เน้นไปที่การเพิ่มพูนความรอบรู้และการดูแลพฤติกรรมสุขภาพของตนเองผ่านการมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอนของการสื่อสารเพื่อสร้างความเป็นเจ้าของเนื้อหาในชุมชนเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงทางสุขภาพ ซึ่งมีส่วนช่วยในการทำให้เกิดการยกระดับคุณภาพชีวิตได้อย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

จักรกฤษณ์ วังราษฎร์. (2554). การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุข : ความเป็นมา สถานการณ์และแนวโน้มในอนาคต. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 5(4), 530-538.

ชลวิทย์ เจียรจิตต์ และสายชล ปัญญชิต. (2566). ปฏิบัติการทางศาสนากับการพัฒนาสุขภาวะวิถีพุทธในสังคมไทย: มุมมองทางสังคมวิทยา. วารสารธรรมศาสตร์, 42(2), 38-53.

ฐิตินัน บ. คอมมอน. (2567). บทเรียนและข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์การสื่อสารสุขภาพแด่พระสงฆ์ภายใต้หลักธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ. วารสารนิเทศศาสตร์, 42(1), 61-80.

ฐิติรัตน์ เจริญยิ่งวัฒนา และกุลทิพย์ ศาสตระรุจิ. (2567). แนวทางการพัฒนาเนื้อหาสารของการสื่อสารสุขภาพที่สร้างทัศนคติที่เหมาะสมต่อพฤติกรรมพึงประสงค์และเสริมความตั้งใจในการแสดงพฤติกรรมที่เหมาะสมของศูนย์กิจการสร้างสุข สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 8(11), 206-216.

พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542. (2542, 17 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 116 ตอนที่ 114 ก. หน้า 48-66.

พระศรีสมโพธิ์ (วรัญญู สอนชุน) และคณะ. (2567). การประเมินวัดต้นแบบลดปัจจัยเสี่ยงเพื่อพัฒนาเครือข่ายลดปัจจัยเสี่ยงตามแนวพระพุทธศาสนา. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 6(3), 64-87.

พระสุธีรัตนบัณฑิต (สุทิตย์ อาภากโร) และคณะ. (2566). สุขภาวะดีวิถีพุทธ: การพัฒนาองค์กรสุขภาวะวิถีพุทธเชิงสร้างสรรค์เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรในสังคมไทย. CONNEXION Journal of Humanities and Social Sciences, 12(2), 51-73.

สำนักข่าวสร้างสุข. (2567). สสส. สานพลัง ‘ฮักชุมชน’ ถอดบทเรียนเทศบาลตำบลสบเตี๊ยะ จ.เชียงใหม่ ต้นแบบชุมชนสุขภาวะผ่าน “กลุ่มฮักครอบครัว” ปรับพฤติกรรม ลดดื่มได้ 69%. สืบค้น 5 มิถุนายน 2568, จาก https://www.thaihealth.or.th/สสส-สานพลัง-ฮักชุมชน-ถ/

หนึ่งหทัย ขอผลกลาง. (2564). แนวทางการส่งเสริมศักยภาพของสื่อท้องถิ่นเพื่อการสื่อสารสุขภาพในชนบทภาคเหนือ. วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา, 7(2), 198-214.

องค์การบริหารส่วนจังหวัดสิงห์บุรี. (2567). อบจ.สิงห์บุรี ร่วมกับ สสส. จัดโครงการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย. สืบค้น 5 มิถุนายน 2568, จาก https://www.singburipao.go.th/index/?page=picture6540&detail=F4RfaI8Lx

อังศินันท์ อินทรกำแหง. (2560). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ : การวัดและการพัฒนา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

Kreuter, M. W. & McClure, S. M. (2004). The Role of Culture in Health Communication. Annual Review of Public Health, 25, 439-455.

World Health Organization. (2024). Regional Action Framework on Communication for Health: A Vision for Using Communication to Improve Public Health in The Western Pacific Region. Manila: World Health Organization Regional Office for the Western Pacific.

______. (2025). Universal Health Coverage (UHC). Retrieved June 5, 2025, from https://shorturl.asia/Q8Yji