การบริหารจัดการงานสาธารณสงเคราะห์ตามแนวพระพุทธศาสนาของคณะสงฆ์จังหวัดสมุทรสงคราม

ผู้แต่ง

  • พระเมธีวัชรประชาทร (ประยูร นนฺทิโย) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระครูวิโรจน์กาญจนเขต (นนทกฤต ทีปงฺกโร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การบริหารจัดการ, งานสาธารณสงเคราะห์, หลักพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษาสภาพทั่วไป 2. ศึกษากระบวนการ และ 3. แนวทางการบริหารจัดการงานสาธารณสงเคราะห์ของคณะสงฆ์จังหวัดสมุทรสงคราม โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างและการสนทนากลุ่มเฉพาะกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง 35 รูปหรือคน ประกอบด้วย พระสังฆาธิการ ตัวแทนภาครัฐ นักวิชาการศาสนาและผู้เชี่ยวชาญ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า จุดแข็งสำคัญ คือ การประยุกต์ใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินงานและความสามารถในการสื่อสารหลักธรรมอย่างเข้าใจง่าย อย่างไรก็ตามยังมีข้อจำกัดด้านการวางแผนยุทธศาสตร์ การกำหนดนโยบาย และการสำรวจความต้องการของประชาชน แม้จะได้รับการสนับสนุนจากหลายภาคส่วนและมีโอกาสใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี แต่ยังต้องเผชิญความท้าทายด้านการขาดบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญ          งบประมาณที่จำกัดและความไม่แน่นอนทางการเมืองและเศรษฐกิจ ในด้านกระบวนการ คณะสงฆ์ได้บูรณาการหลักพุทธธรรมเข้ากับการบริหารจัดการสมัยใหม่อย่างครอบคลุมทั้งการวางแผน การปฏิบัติการตรวจสอบ และการปรับปรุง โดยให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วม การใช้เทคโนโลยีการพัฒนาบุคลากร การสร้างเครือข่าย และการประเมินผลกระทบทางสังคมอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และตอบสนองความต้องการของชุมชน ที่สำคัญ คณะสงฆ์ได้น้อมนำหลักธรรมสำคัญมาประยุกต์ใช้อย่างเป็นรูปธรรม โดยบูรณาการหลักทาน ปิยวาจาอัตถจริยา และสมานัตตตา เข้ากับการบริหารสมัยใหม่ มีการกำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ และเป้าหมายที่ชัดเจน จัดโครงสร้างองค์กรที่เหมาะสม และสร้างเครือข่ายความร่วมมือกับทุกภาคส่วน รวมถึงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทั้งพระสงฆ์และฆราวาสอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านหลักพุทธธรรม การบริหารโครงการ การใช้เทคโนโลยี และการทำงานร่วมกับชุมชน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติภารกิจเพื่อสังคม

เอกสารอ้างอิง

กองแผนงาน กรมการศาสนา. (2542). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของเจ้าอาวาสในการพัฒนาวัดให้เป็นศูนย์กลางของชุมชน (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: กองแผนงาน กรมการศาสนา.

ฌาน ตรรกวิจารณ์. (2550). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เชิงพุทธ (ดุษฎีพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาตร์. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

พระมหาเรืองเดช ถาวรธมฺโม. (2554). การบริหารจัดการกิจการคณะสงฆ์ให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนวัดไผ่ล้อม ตำบลจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี (รายงานการวิจัย). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระสมุห์จรัญ จารุธมฺโม. (2556). บทบาทการปฏิบัติศาสนกิจด้านสาธารณสงเคราะห์ของพระสังฆาธิการในจังหวัดนครปฐม (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2512). พระบรมธรรม. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดการพิมพ์.

พูนสุข มาศรังสรรค์. (2555). การจัดการความรุนแรงในครอบครัวเชิงพุทธบูรณาการ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 4(1), 221-242.

วันชัย สุขตาม. (2557). การพัฒนาทุนมนุษย์วิถีพุทธในยุคโลกาภิวัตน์ : แนวทางใหม่สำหรับการพัฒนาทุนมนุษย์. วารสารมหาวิทยาลัยกรุงเทพคริสเตียน, 20(4), 561-576.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-02

รูปแบบการอ้างอิง

(ประยูร นนฺทิโย) พ., & (นนทกฤต ทีปงฺกโร) พ. (2025). การบริหารจัดการงานสาธารณสงเคราะห์ตามแนวพระพุทธศาสนาของคณะสงฆ์จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 14(4), 1–10. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jssr/article/view/286293