การจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการแก้ไขปัญหาโดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ เรื่องการใช้ความรู้ทางเคมีในการแก้ปัญหา นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6

วริทธิ์ธร วงศ์ดาว; สกนธ์ชัย ชะนูนันท์

ผู้แต่ง

วริทธิ์ธร วงศ์ดาว มหาวิทยาลัยนเรศวร
สกนธ์ชัย ชะนูนันท์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

คำสำคัญ:

ความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ไขปัญหา, การแก้ไขปัญหาโดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ไขปัญหาโดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ 2. ศึกษาความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ไขปัญหาโดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ เรื่อง การใช้ความรู้ทางเคมีในการแก้ปัญหานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 44 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1. แผนการจัดการเรียนรู้ใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ 2. แบบสะท้อนผลการจัดการเรียนรู้ 3. แบบวัดความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ไขปัญหา วิจัยนี้เป็นการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน ซึ่งการเก็บข้อมูลตามวงจรการวิจัยเชิง ปฏิบัติการ 3 วงจร วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์โดยสถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า 1. แนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณร่วมกับการแก้ไขปัญหาโดยใช้ประเด็นปัญหาทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ ควรใช้สถานการณ์ที่ยังไม่สามารถหาคำตอบที่ชัดเจนยังคงเป็นปัญหาที่ยังต้องมีการหาข้อตกลงรวมกันให้เหมาะสมกับบริบทของนักเรียน ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในชีวิตประจำวัน 2. นักเรียนมีระดับความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณร่วมกับการแก้ไขปัญหา เพิ่มสูงขึ้นหลังการจัดการเรียนรู้ ร้อยละ 81.81

References

กระทรวงศึกษาธิการ. (2564). แนวทางการยกระดับคุณภาพการผลิตและการพัฒนาครูปฐมวัยในสถาบันอุดมศึกษาของไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษากระทรวงศึกษาธิการ.

ดารารัตน์ มากมีทรัพย์. (2553). การศึกษาผลการคิดอย่างมีวิจารณญาณและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้วยการเรียนแบบผสมผสานโดยใช้กระบวนการแก้ปัญหา วิชาการเลือกและการใช้สื่อการเรียนการสอนของนักศึกษาระดับปริญญาตรี. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ทิศนา แขมมณี และคณะ. (2544). วิทยาการคิด. กรุงเทพฯ: เดอะมาสเตอร์กรุ๊ป แมนเนจเม้นท์.

ธนภูมิ พุ่มจันทร์. (2555). การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่องประเด็นทางสังคม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบซักค้าน(วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

บรรจง อมรชีวิน. (2556). การคิดอย่างมีวิจารณญาณ : Critical Thinking : หลักการพัฒนาการคิดอย่างมีตรรกะ เหตุผล และดุลยพินิจ. นนทบุรี: อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์.

ปุณณวัช ทัพธวัช. (2555). การพัฒนาผลการเรียนรู้เรื่อง กฎหมายอาญาน่ารู้ และทักษะการติดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ด้วยการจัดการเรียนรู้แบบใครสิกขา (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

พัชราพร จามรี และลฎาภา ลดาชาติ .(2021). ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณเรื่องปัญหาสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6. ศึกษาศาสตร์สาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 5(1), 28-43.

พิชญา ศิลาม่อน และฤดีรัตน์ บุษณะโชติ. (2562). ผลการเรียนรู้โดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์เป็นฐานที่มีต่อความสามารถในการให้เหตุผลเชิงวิทยาศาสตร์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.

วิจารณ์ พานิช. (2553). วิถีการสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรีสฤษด์วงศ์.

วีรยุทธ์ ชาตะกาญจน์. (2015). การวิจัยเชิงปฏิบัติการ Action Research. วารสารราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 2(1), 29-49.

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2565). เกี่ยวกับ PISA. สืบค้น 24 พฤศจิกายน 2565, จาก https://pisathailand.ipst.ac.th

สุคนธา โคตรโสภา และคณะ. (2559). การเปรียบเทียบความสามารถในการโต้แย้งและการคิดเชิงวิพากษ์วิจารณ์หลังเรียนประเด็นปัญหาสังคมที่ใช้วิทยาศาสตร์โดยรูปแบบผสมผสานตามวิธีปัญหาเป็นฐาน และวิธีวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีผลการเรียนชีววิทยาต่างกัน. วารสารช่อพะยอม มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 27(2), 113-126.

อนุชา แป้นจันทร์. (2556). การจัดการเรียนรู้แบบใช้บริบทเป็นฐานร่วมกับการใช้ข่าวเป็นสื่อ เรื่องสภาพสมดุลเพื่อพัฒนาการรู้เรื่องวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4.วารสารวิชาการศึกษาศาสตร์, 18(2), 31-44.

Herrington, R. et al. (2013). A Guide to Authentic e-Learning. London: Routledge.

Partnership for 21st Century skills (2015). P21 framework definitions. Retrieved October 13, 2019, from http://www.p21.org/our-workp21-framework

Posner, G. J. (1992). Analyzing the curriculum. New York: McGraw-Hall, lnc.

Smit, J. et al. (2012). conceptualisation of whole-class Scaffolding. British Educational Research Journal, 39(5), 817–834.

Vieira, R. M. et al. (2011). Critical thinking: Conceptual clarification and its importance in science education. Science Education International, 22(1), 43-54.

Watson, G. & Glaser, E. M. (1964). Wattson - Glaser Critical Thinking Appraisal Manual. New York: Harcourt, Brace and World.

Zeidler & Sadler. (2011). Global sustainability and public understanding of science: The role of socioscientific issues in the international community. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 12(1), 1-12.

Zeidler, D. L. & Nichols, B. H. (2009). Socioscientific Issues: Theory and Practioce. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 49-58.

Zeidler, D. L. et al. (2009). Advancing reflective judgment through socioscientific issues. Journal of Research in Science Teaching. The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 46(1), 74-101.