การจัดการสภาพแวดล้อมและภาวะวิกฤตหนองบัวพระเจ้าหลวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

ณัฐนนท์ จิรกิจนิมิตร

ผู้แต่ง

ณัฐนนท์ จิรกิจนิมิตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

การจัดการสภาพแวดล้อม, ภาวะวิกฤต, การบริหารจัดการน้ำ, หนองบัวพระเจ้าหลวง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษารูปแบบการจัดการทรัพยากรน้ำของชุมชนและภาคีเครือข่าย ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ 2. ศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อการจัดการสภาพแวดล้อมและภาวะวิกฤตในพื้นที่หนองบัวพระเจ้าหลวง 3. สร้างเครือข่ายการจัดการทรัพยากรน้ำในพื้นที่หนองบัวพระเจ้าหลวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ รูปแบบวิธีการวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Action Research)

ผลการวิจัยพบว่า 1. การจัดการทรัพยากรน้ำโดยสร้างการรับรู้จากประสบการณ์ในการพัฒนาพื้นที่ 2. กระบวนการมีส่วนร่วมตั้งแต่การร่วมคิด ร่วมทำ และร่วมรับผลประโยชน์ พัฒนาอนุรักษ์ ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม ด้วยการบำรุงดูแลรักษาแหล่งน้ำอย่างสม่ำเสมอ ด้วยเทคนิค 3Rs คือ การลด (Reduce) การใช้ซ้ำ (Reuse) การรีไซเคิล (Recycle) เช่น กิจกรรมเทน้ำปุ๋ยหมักชีวภาพ (EM) และกังหันน้ำเพื่อเพิ่มออกซิเจนในน้ำ ทุกกิจกรรมผ่านการมีส่วนร่วมตั้งแต่การค้นหาปัญหา วางแผน ตัดสินใจ และติดตามประเมินผล เพื่อให้เกิดความยั่งยืน และบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ การทำงานต้องจัดการสภาพแวดล้อมด้วยระบบเครือข่ายบริหารจัดการเชิงสาธารณะ 3. สร้างเครือข่ายในระดับพื้นที่ของกลุ่มผู้ใช้น้ำ จัดทำนโยบาย มาตรการ การบริหารจัดการน้ำหนองบัวพระเจ้าหลวง อนุรักษ์ ฟื้นฟู ตลอดจนทำ MOU ร่วมกันกับภาคีเครือข่าย

เอกสารอ้างอิง

กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลจังหวัด. (2565). แผนพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ (พ.ศ. 2561-2565) ฉบับทบทวนรอบปี พ.ศ. 2565. เชียงใหม่: สำนักงานจังหวัดเชียงใหม่.

ชนันธร บัวสุข และคณะ. (2559). การเสริมสร้างภาวะผู้นําชุมชนในการพัฒนาและถ่ายทอดภูมิปัญญาด้านการจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน : กรณีศึกษาบ้านเมืองงาย ตำบลเมืองงาย อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลําปาง, 5(2), 33-44.

เดลินิวส์. (2566). เตรียมทำพื้นที่รอบหนองบัวพระเจ้าหลวง'เป็นจุดท่องเที่ยว. สืบค้น 1 มิถุนายน 2565, จาก https://d.dailynews.co.th/article/640512/

ปรมินทร์ นาระทะ และศันสนีย์ กระจ่างโฉม (2020). การมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน้ำของเกษตรกรชาวนาในพื้นที่ปลูกข้าวหลักของจังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิจัยราชภัฏเชียงใหม่, 21(3), 155-173.

มนูญ มนูขจร และคณะ. (2020). รูปแบบถ่ายทอดการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำชุมชนเพื่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารการบริหารนิติบุคคลและนวัตกรรมท้องถิ่น, 7(1), 287-302.

มานะ ขุนวีช่วย. (2556). บทสังเคราะห์ชุดโครงการวิจัยความรู้ และการจัดการน้ำของคนนครศรีธรรมราช (รายงานการวิจัย). นครศรีธรรมราช: มหาวิทยาลัยราชภัฏ นครศรีธรรมราช.

มิวเซียมไทยแลนด์. (2565). หนองบัวพระเจ้าหลวง หนองน้ำธรรมชาติ. สืบค้น 1 มิถุนายน 2565, จาก https://www.museumthailand.com/

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561-2580. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ.

อเนก ธรรมาธิวัฒน์. (2555). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการน้ำของจังหวัดเพชรบูรณ์ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอย่างยั่งยืน (รายงานการวิจัย). เพชรบูรณ์: มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์.

Tripinchiangmai. (2565). ทริปนี้ที่เชียงใหม่ หนองบัวพระเจ้าหลวง. สืบค้น 1 มิถุนายน 2565, จาก https://shorturl.asia/V4lGe