การวิเคราะห์โครงสร้างสาระของข้อความพระราชดำรัสของรัชกาลที่ 9 เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา
คำสำคัญ:
การวิเคราะห์ข้อความ, โครงสร้างสาระ, พระราชดำรัส, รัชกาลที่ 9, วันเฉลิม พระชนมพรรษาบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างสาระและความถี่การปรากฏของหัวเรื่องใหญ่และหัวเรื่องย่อยในข้อความพระราชดำรัสของรัชกาลที่ 9 เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา การศึกษานี้ใช้แนวคิดใจความหลัก-ใจความรองของฮัลลิเดย์ และเกณฑ์การวิเคราะห์ใจความหลัก-ใจความรองในภาษาไทยของปัทมา พัฒน์พงษ์ และชลธิชา บำรุงรักษ์ เป็นเกณฑ์การวิเคราะห์หัวเรื่องใหญ่และการเปลี่ยนหัวเรื่องย่อยในข้อความพระราชดำรัสฯโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพที่คัดเลือกข้อมูลตัวบทพระราชดำรัสฯ ในหนังสือประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาท รวบรวมโดยศูนย์สารสนเทศ สำนักราชเลขาธิการ
โดยวิธีการสุ่มตัวอย่างอย่างเป็นระบบแบบกำหนดจำนวนตัวอย่าง จำนวน 10 ปี คือ พ.ศ. 2511, 2513, 2516, 2518, 2520, 2523, 2525, 2527, 2529 และ 2532 รวมข้อความทั้งสิ้น 109 ย่อหน้า 41 หน้า
ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบภาษาที่ใช้ในการแสดงใจความหลักที่เป็นคำ ได้แก่ คำนาม คำวิเศษณ์ และคำเชื่อม ส่วนรูปภาษาที่ใช้ในการแสดงหัวเรื่องย่อยพบทั้งที่เป็นคำวลี และประโยคทั้งความเดียวและความซ้อน ซึ่งใช้คำเชื่อมคล้อยตาม ขัดแย้ง เงื่อนไขและเป็นเหตุ เป็นผล สรุปการปรากฏของหัวเรื่องใหญ่ จำนวน 18 หัวเรื่อง และหัวเรื่องย่อย จำนวน 108 หัวเรื่อง โดยหัวเรื่องใหญ่ที่มีความถี่มากที่สุด 3 อันดับแรก คือ 1. วันเกิด การอำนวยพร และกล่าวขอบคุณ 2. ปัญหาและการแก้ปัญหาของประเทศไทย และ 3. อายุที่มากขึ้น และหัวเรื่องย่อยที่มีการปรากฏมากที่สุด คือ หัวเรื่องย่อย น้ำ
References
เกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา. (2542). ทำเป็นธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อมรินทร์.
ชลธิชา บำรุงรักษ์. (2539). การวิเคราะห์ภาษาระดับข้อความประเภทต่าง ๆ ในภาษาไทย. กรุงเทพฯ: คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ปัทมา พัฒน์พงษ์. (2561). เอกสารสอนสัมพันธ์สารวิเคราะห์. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล.
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศมหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร. (2513). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2511 จนถึงเดือนพฤศจิกายน 2512. กรุงเทพฯ: สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2518). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2516 จนถึงเดือนธันวาคม 2517. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2521). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2520. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2524). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2523. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2526). ประมวลพระราชดำรัสพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2525. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2528). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2527. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2530). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2529. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
______. (2533). ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ พุทธศักราช 2532. กรุงเทพฯ : สำนักราชเลขาธิการ.
รุ่งรัตน์ พรรัตน์กำจาย. (2544). การแสดงหัวเรื่องในพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาศาสตร์). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิชชกานต์ เมธาวิริยะกุล และคณะ. (2563). วิเคราะห์หัวข้อข่าวสรรพากร : มิติอภิหน้าที่ของภาษาที่ปรากฏในหัวข้อข่าวสรรพากรไทย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 39(6), 99-114.
ศิระวัสฐ์ กาวิละนันท์. (2020). ความต่อเนื่องของใจความหลักในปริจเฉทแถลงการณ์สำนักพระราชวังตามทฤษฎีไวยากรณ์ระบบและหน้าที่. วารสารนานาชาติ มหาวิทยาลัย ขอนแก่น สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 10(1), 107-129.
เอกพงศ์ ประสงค์เงิน. (2545). รายงานการวิจัยเรื่องการศึกษาการใช้ภาษาของ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และพระยาอนุมานราชธนในหนังสือบันทึกเรื่องความรู้ต่าง ๆ. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
Halliday, M. A. K. (1994). An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ภาพหรือตารางหรือเนื้อหาอื่นๆ ของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้งแสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์ หากไม่เป็นไปตามข้อกำหนดเบื้องต้น ทางวารสารจะถอดบทความของท่านออกโดยไม่มีข้อยกเว้นใดๆ ทั้งสิ้น
