กองนิติการสงฆ์: แนวทางการจัดตั้งศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์ด้านกฎหมาย และข้อพิพาท เพื่อการปกครองคณะสงฆ์ที่เข้มแข็งในสังคมไทย

สุภัทรชัย สีสะใบ

ผู้แต่ง

สุภัทรชัย สีสะใบ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์, กฎหมายและข้อพิพาท, การปกครองคณะสงฆ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.ศึกษาสภาพทั่วไปในการปกครองคณะสงฆ์ไทย 2. ศึกษาแนวทางการจัดตั้งศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์ด้านกฎหมายและข้อพิพาท 3.นำเสนอ (ร่าง) ศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์ด้านกฎหมายและข้อพิพาท 4.นำเสนอข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสู่การปฏิบัติและแนวทางขับเคลื่อนศูนย์ฯ เป็นการวิจัยแบบผสมผสานของการวิจัยเชิงเอกสาร วิจัยเชิงคุณภาพ และวิจัยเชิงปฏิบัติการ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่มเฉพาะ จำนวน 28 รูปหรือคน ประชุมเชิงปฏิบัติกับพระสังฆาธิการ จำนวน 100 รูป เครื่องมือในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์ แบบประเมินการสนทนากลุ่มเฉพาะ และชุดอบรมเชิงปฏิบัติการ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนามุ่งเน้นการสรุปสาระสำคัญด้านเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) การปกครองคณะสงฆ์ไทยนั้นเจ้าอาวาสส่วนใหญ่อยู่ในวัยทำงาน มีความรู้ทางโลกและทางธรรม บริหารแบบยืดหยุ่น ยึดถือความซื่อสัตย์สุจริต พระสงฆ์ส่วนมากมีระดับการศึกษาทางโลกค่อนข้างต่ำ เจ้าอาวาสขาดความรู้ในการบริหาร ถึงแม้ประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ แต่ยังขาดงบประมาณสนับสนุน และหน่วยงานที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการปกครองคณะสงฆ์ไม่เพียงพอ 2) แนวทางในการจัดตั้งศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์ฯ ประกอบด้วย ด้านโครงสร้างการบริหาร ด้านบทบาทหน้าที่ ด้านงบประมาณ และด้านสถานที่ตั้ง 3) จัดทำเป็น (ร่าง) ระเบียบคณะสงฆ์จังหวัด...ว่าด้วยการจัดตั้งศูนย์ช่วยเหลือคณะสงฆ์ด้านกฎหมายและข้อพิพาท ประกอบด้วย หลักการและเหตุผล วัตถุประสงค์ นิยามศัพท์ โครงสร้างการบริหารงาน ขอบเขตอำนาจหน้าที่ และ 4) ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติควรจัดสรรงบประมาณสนับสนุนการจัดตั้งศูนย์ฯ และบรรจุไว้ในแผนปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา ภายใต้การกำกับดูแลของฝ่ายปกครองของมหาเถรสมาคม และควรจัดตั้งศูนย์ฯ ให้ครอบคลุมทุกจังหวัด อย่างน้อยจังหวัดละ 1 แห่ง และจัดตั้งสภาศูนย์ฯ แห่งประเทศไทย

References

ข่าวไทยพีบีเอส (28 กันยายน 2563). ทุจริตเงินทอนวัด. สืบค้น 20 มีนาคม 2565, จาก https://news.thaipbs.or.th/focus?section=TempleFund.

ดนัย ลิสวัสดิรัตนากุล และคณะ. (2555). การศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนาโดยบริษัทข้ามชาติ. วิศวกรรมสารเกษมบัณฑิต, 2(1), 31-50.

บรรณวิทย์ อุ่นเสรี. (2552). การศึกษาแนวทางการจัดตั้งศูนย์สื่อการศึกษาของกองสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมสำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร. Veridian E-Journal, SU, 5(2), 449-468.

ปลื้ม โชติษฐยางกูร. (2553). คำบรรยายกฎหมายคณะสงฆ์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูวิมลสุวรรณกร (สมพงษ์ จนฺทวโร). (2559). รูปแบบการปกครองคณะสงฆ์ที่พึงประสงค์ของพระสังฆาธิการในเขตการปกครองคณะสงฆ์ภาค 1. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 5(2), 15-26.

พระณรงค์ สังขวิจิตร. (2560). การปกครองคณะสงฆ์ไทยปัจจุบัน : ปัญหาและแนวทางแก้ไข. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 6(1), 27-40.

พระปลัดพิชิต โยมา. (2563). ความคาดหวังของพระสงฆ์ต่อการจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ อำเภอบ้านตาขุน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(12), 238-251.

พระปลัดวรเมศวร์ นาควโร. (2560). รูปแบบการพัฒนาการบริหารจัดการวัดที่ดีในจังหวัดชัยนาท. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 6(4), 141-153.

พีระศิลป์ บุญทอง. (2561). การบริหารกิจการคณะสงฆ์ของคณะสงฆ์ในภาคใต้. วารสารมหาจุฬานาคร ทรรศน์, 5(1), 30-44.

สิทธิโชค ลางคุลานนท์. (2563). การจัดการความขัดแย้งเชิงสมานฉันท์ภายใต้แนวคิดยุติธรรมชุมชน : กรณีศึกษาเครือข่ายยุติธรรมชุมชน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารการเมืองการปกครอง, 10(1), 52-73.

หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ (17 มิถุนายน 2563), ที่ดินวัดสวนแก้ว, สืบค้น 20 มีนาคม 2565, จาก https://www.thairath.co.th/tags/ที่ดินวัดสวนแก้ว.

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505. (2505, 31 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 79 (ตอนที่ 115 ฉบับพิเศษ). หน้า 29-44.