รูปแบบสภาชุมชนที่เหมาะสมต่อการเสริมสร้างความร่วมมือใน การจัดการทรัพยากรชุมชน

สิทธิชัย ธรรมขัน; สมคิด แก้วทิพย์; เฉลิมชัย ปัญญาดี; ปรารถนา ยศสุข

ผู้แต่ง

สิทธิชัย ธรรมขัน มหาวิทยาลัยแม่โจ้
สมคิด แก้วทิพย์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้
เฉลิมชัย ปัญญาดี มหาวิทยาลัยแม่โจ้
ปรารถนา ยศสุข มหาวิทยาลัยแม่โจ้

คำสำคัญ:

สภาชุมชน, การจัดการทรัพยากรชุมชน, ความร่วมมือ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบสภาชุมชนที่เหมาะสมต่อการสร้างความร่วมมือเพื่อลดความเหลื่อมล้ำด้านการจัดการทรัพยากรชุมชน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 15 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์
เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบสภาชุมชนพื้นที่กลางของการเสริมสร้างความร่วมมือในการจัดการทรัพยากรชุมชน ประกอบด้วย 1) การมีฐานคิดแบบองค์รวม 2) การมีโครงสร้างที่ยืดหยุ่น 3) การให้ความสำคัญต่อความไม่เป็นทางการ 4) ระบบการดำเนินงานที่รองรับการทำงานแบบเครือข่าย 5) การสื่อสารบทบาทการทำงานที่ชัดเจน และ 6) เปิดกว้างและพร้อมปรับเปลี่ยนตามสถานการณ์ อีกทั้งสภาชุมชนเป็นเครืองมือที่เสริมสร้างความร่วมมือในการทำงานร่วมกันของกลุ่มองค์กรชุมชนและภาคีเครือข่ายเพื่อจัดการปัญหาทรัพยากรชุมชนร่วมกัน ที่นำไปสู่การลดปัญหาความเหลื่อมล้ำของชุมชน 4 ประการ ได้แก่ 1) การเสริมสร้างความร่วมมือต่อการลดความเหลื่อมด้านทรัพยากรชุมชน 2) การสร้างโอกาสเข้าถึงทรัพยากรชุมชน 3) การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรชุมชน และ 4) การจัดการทรัพยากรที่เป็นธรรมและเสมอหน้า

References

ชัชวาลย์ ทองดีเลิศ. (2564). คู่มือสภาพลเมือง. กรุงเทพฯ: สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน.

ธงชัย ภูวนาถวิจิตร. (2563). การจัดการทรัพยากรชุมชนผ่านการเรียนรู้เชิงออกแบบเป็นฐานสู่การพึ่งตนเองของชุมชนท้องถิ่นอย่างยั่งยืน. วารสารศิลปะศาสตรมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 12(2), 39-53.

บุญชู ณ ป้อมเพ็ชร. (2552). สิทธิในการจัดการทรัพยากรโดยชุมชน : ศึกษาเปรียบเทียบต่างประเทศกับประเทศไทย (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขานิติศาสตร์). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

บุญมี โททำ. (2563). สิทธิชุมชนในการจัดการและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติและป่าไม้ กรณีศึกษาป่าชุมชนบ้านดงยาง ตำบลก่อเอ้ อำเภอเขื่องในจังหวัดอุบลราชธานี. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(4), 1452-1465.

ผาสุก พงษ์ไพจิตร. (2557). สู่สังคมไทยเสมอหน้า. กรุงเทพฯ: มติชน.

พัชรินทร์ โชคศิร. (2560). การจัดการทรัพยากรร่วม : ศึกษากรณีป่าชุมชนในอำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการบริหารการพัฒนาสังคม). กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

วาสนา ศรีจำปา. (2564). สิทธิชุมชนกับความเป็นพื้นที่สาธารณะของฮาเบอร์มาส : เครื่องมือในการต่อรองอำนาจรัฐ. วารสารความเป็นธรรมทางสังคมและความเหลื่อมล้ำ, 2(3), 32-52.

สหัทยา วิเศษ. (2562). สภาประชาชนลุ่มน้ำอิง : พลวัตภาคประชาสังคมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในลุ่มน้ำอิง. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 10(2), 331-345.

สุภาวิณี ทรงพรวาณิชย์. (2562). 8 วิธีออกจากความเหลื่อมล้ำ. สืบค้น 20 มกราคม 2562, จาก https://shorturl.asia/182ZY

สุวิน ทองปั้น. (2563). รูปแบบการบริหารจัดการสภาพลเมืองเชิงพุทธ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสถาบันวิจัยพิมลธรรม, 7(2), 85-100.

อุดมศักดิ์ เดโชชัย. (2562). บริบทการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว สู่ชุมชนจัดการตนเองภายใต้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยปี 2560. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(10), 5381-5392.