การทำบัญชีครัวเรือนแบบมีส่วนร่วมในยุคโควิด-19 เพื่อวางแผนจัดการทางการเงิน กรณีศึกษา: ตำบลไผ่พระ อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ณัฐพัชร์ อภิวัฒน์ไพศาล; ชนัญชิตา อรุณแข

ผู้แต่ง

ณัฐพัชร์ อภิวัฒน์ไพศาล มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์
ชนัญชิตา อรุณแข มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์

คำสำคัญ:

บัญชีครัวเรือน, การมีส่วนร่วม, การเงิน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพบริบทด้านอาชีพและวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ศึกษารายรับรายจ่ายครัวเรือน ศึกษาภาระหนี้สินครัวเรือน และวางแนวทางการแผนจัดการทางการเงิน กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนที่อาศัยอยู่ในตำบลไผ่พระ อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 145 ครัวเรือน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยสมุดบันทึกบัญชีรายรับรายจ่าย และแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่าประชากรในตำบลโดยส่วนใหญ่ร้อยละ 90 ของผู้มีงานทำประกอบอาชีพเกษตรกรรม วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนในชุมชนพบว่า มีการรวมกลุ่มฝึกทักษะอาชีพโดยใช้วัตถุดิบในชุมชนเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น มีรายรับเฉลี่ย 16,325.68 บาทต่อเดือนต่อครัวเรือน รายจ่ายเฉลี่ย 11,382.27 บาทต่อเดือนต่อครัวเรือน ก่อนทำบัญชีครัวเรือนรายจ่ายคิดเป็นร้อยละ 65.02 ของรายรับ หลังทำบัญชีครัวเรือนรายจ่ายคิดเป็นร้อยละ 58.82 ของรายรับ มีเงินเก็บเพิ่มขึ้นจากเดิมร้อยละ 6.2 จำนวนครัวเรือนร้อยละ 38 มีภาระหนี้สิน หนี้สินที่พบมากที่สุด 3 ลำดับคือ หนี้จากการผ่อนรถยนต์ รองลงมาคือหนี้เงินกู้ยืมธนาคาร ธกส. และหนี้จากการผ่อนมอเตอร์ไซต์ หลังจากทำบัญชีครัวเรือนพบว่า ร้อยละ 16.36 หมดหนี้ และร้อยละ 43.64 หนี้สินลดลง แนวทางการวางแผนจัดการทางการเงินได้แก่ การเพิ่มรายได้ ลดรายจ่าย ลดหนี้สิน มีเงินออมที่เหมาะสมและนำส่วนที่เหลือไปลงทุนให้เกิดมูลค่าเพิ่มในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

กิตติคนธ์ จิ้วไม้แดง. (2563). ประสิทธิผลการจัดการการเงินส่วนบุคคลของเกษตรกรภายใต้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดระนอง (การค้นคว้าอิสระบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจ). สุราษฎร์ธานี: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี.

แจ่มจันทร์ รีละชาติ. (2555). การศึกษาวิจัยแนวทางการลดหนี้สินเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะชุมชน กรณีศึกษา: บ้านดอนหันและบ้านดอนหันพัฒนา ตำบลท่าสองคอน จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิจัยเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่, 5(1), 50-64.

ดุจเดือน บุญขวาง. (2565). การจัดการทางการเงิน. สืบค้น 20 มกราคม 2565, จาก https://sites.google.com/site/prakopkarnn/home/--5/5-3-kar-cadkar-thangkar-ngein.

ดนุพล วิเชียร. (2559). ประสิทธิผลในการจัดทำบัญชีครัวเรือนของประชาชนอำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารวิทยาลัยนครราชสีมา, 10(1), 295-311.

นัคมน เงินมั่น และคณะ. (2560). รูปแบบการทำบัญชีครัวเรือนเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจครอบครัว. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย, 12(41), 59-70.

นลินี อัศวธิติสกุล และคณะ. (2563). การพัฒนารูปแบบการจัดทำบัญชีครัวเรือนแบบมีส่วนร่วมของกลุ่มกองทุนสวัสดิการชุมชนในจังหวัดนครราชสีมา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธนบุรี, 14(1), 55-67.

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

บันเฉย ศรีแก้ว และคณะ. (2559). การพัฒนารูปแบบบัญชีการเงินวิสาหกิจชุมชนทอผ้าสีธรรมชาติ: กรณีศึกษากลุ่มบ้านหนองหัววัว ตำบลโคกสี อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, 22(2), 121-130.

ปาลิดา เชษฐ์ขุนทด และปรียาณัฐ เอี๊ยบศิริเมธี. (2560). ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการจัดทำบัญชีครัวเรือนของประชาชนในอำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิทยาลัยนครราชสีมา, 11(1), 98-106.

พิมพ์ปวีณ์ มะณีวงค์ และอังคณา จัตตามาศ. (2557). การประชุมวิชาการแห่งชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน ครั้งที่ 11: พฤติกรรมการออมสู่การพัฒนาบัญชีครัวเรือนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง กรณีศึกษาชุมชนตำบลทับใต้ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ (น.1931-1936), 8-9 ธันวาคม 2557. นครปฐม: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน.

พรทิพย์ เทือกประเสริฐ และภัทร์ธีรา จันทรมนตรี. (2558). การศึกษาการจัดทำบัญชีครัวเรือนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสำหรับชุมชนบ้านหนองสองห้อง ตำบลค่ายบกหวาน อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย. สถาบันการอาชีวศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 1, 1-6.

ภัทรา เรืองสินภิญญา. (2555). “บัญชีครัวเรือน” เรื่องใกล้ตัวที่ถูกมองข้าม. วารสารวิทยาการจัดการและสารสนเทศศาสตร์, 7(1), 1-9.

รัฐนันท์ พงศ์วิริทธิ์ธร และนิศรา จันทร์เจริญสุข. (2556). การจัดทำบัญชีครัวเรือนแบบมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน. FEU ACADEMIC REVIEW, 7(1), 23-36.

ลักขณา ดำชู. (2562). การประชุมสัมมนาทางวิชาการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก ครั้งที่ 12: เรื่องแนวทางการส่งเสริมศักยภาพการจัดทำบัญชีครัวเรือนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตำบลรำแดง อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา (น.1009-1015), 26-28 มิถุนายน 2562. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก.

ศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2565). การวางแผนการเงิน. สืบค้น 20 มกราคม 2565, จากhttps://www.1213.or.th/th/moneymgt/finplan/Pages/planningsteps.aspx

สมใจ เภาด้วง. (2560). การประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 9 มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม: เรื่องการพัฒนารูปแบบการจัดทำบัญชีครัวเรือนเพื่อการดำเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงของชาติพันธุ์ลาวครั่ง ตำบลห้วยด้วน อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม (น.1879-1887), 28-29 กันยายน 2560. นครปฐม: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม.

สรียา วิจิตรเสถียร. (2559). การพัฒนาประสิทธิภาพการจัดทำบัญชีครัวเรือนของเกษตรกร. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 8(16), 101-112.

สายสมร สังข์เมฆ. (2559). การจัดทำบัญชีครัวเรือนของประชาชนในชุมชนเกาะยาวใหญ่จังหวัดพังงา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์, 1(3), 26-35.

องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่พระ. (2565). ลักษณะเศรษฐกิจ. สืนค้น 29 มกราคม 2565. จาก https://www.phaiphra.go.th/public/economy/data/index/menu/26

อารยา อึงไพบูลย์กิจ. (2559). การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ ครั้งที่ 1: เรื่องปัจจัยที่ส่งผลต่อการทำบัญชีครัวเรือนของเกษตรกรจังหวัดสุรินทร์ (น.976-986), 22 มิถุนายน 2559. อยุธยา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ ศูนย์พระนครศรีอยุธยา หันตรา.

เอมอร แสวงวโรตม์. (2557). แนวทางการจัดทำบัญชีครัวเรือนเพื่อแก้ปัญหาความยากจนของชาวบ้านในเขตห้วยจระเข้มาก อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 9(2), 30-39.

SCB Economic Intelligence Center. (2564). ผลสำรวจ EIC ชี้คนไทยที่มีรายได้ต่ำกว่า 15,000 บาทต่อเดือนคือกลุ่มที่มีปัญหาทางเศรษฐกิจมากที่สุด. สืนค้น 31 มกราคม 2565. จาก https://workpointtoday.com/eic-thai-consumers-after-covid/.