การปรับตัวของชุมชนกะเหรี่ยงลุ่มน้ำทาแม่ลอบตอนบน ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้วัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์วิกฤติสถานการณ์ของชุมชนกะเหรี่ยงลุ่มน้ำทาแม่ลอบตอนบน 2) พัฒนากระบวนการเรียนรู้ต่อการปรับตัวของชุมชนลุ่มน้ำทาแม่ลอบตอนบนด้วยวิถีกระเหรี่ยง และ3) นำเสนอแนวทางที่เอื้อต่อการนำวิถีทางภูมิปัญญาท้องถิ่นและศาสตร์สมัยใหม่มาใช้ในการปรับตัวของชุมชนลุ่มน้ำทาแม่ลอบตอนบนด้วยวิถีกะเหรี่ยง ใช้รูปแบบวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ได้แก่ ชุมชนห้วยเหี้ยะ ม่อนหินขาว ห้วยฮ่อมใน และขุนก๋อง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ

         พบว่า ชุมชนกะเหรี่ยงเจอวิกฤติสถานการณ์ที่ใกล้เคียงกัน เช่น วิกฤติด้านทรัพยากรธรรมชาติ สังคมและวัฒนธรรม โครงสร้างพื้นฐาน และเศรฐกิจ การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ด้วยวิถีกะเหรี่ยง พบว่า การเรียนรู้เกี่ยวกับกฎหมายสิทธิชุมชน การฟื้นฟูวัฒนธรรม การจัดการป่าร่วมกับเจ้าหน้าที่ เชื่อมเครือข่ายนอกพื้นที่ อีกทั้งแนวทางที่เอื้อต่อการนำวิถีทางภูมิปัญญาท้องถิ่นและศาสตร์สมัยใหม่ด้วยวิถีกะเหรี่ยง พบว่า ด้านวิถีชีวิตให้ความสำคัญไปที่ผู้นำทางจิตวิญญาณ ด้านกฎหมายและลดผลกระทบการละเมิดสิทธิ์ มีการฝึกอบรมความรู้ในเชิงกฎหมายสิทธิชุมชน ด้านทรัพยากรธรรมชาติ รื้อฟื้นวิถีทางภูมิปัญญาในการจัดการทรัยากรธรรมชาติ ด้านโครงสร้างพื้นฐาน เปิดรับการช่วยเหลือจากหน่วยงานภายนอก และด้านทางสังคม มีการใช้ศาสตร์สมัยใหม่เข้ามารักษาผู้ป่วย การปรับเปลี่ยนค่านิยมการแต่งกาย อาหาร และอาชีพแบบอุตสาหกรรมมากขึ้น