การประเมินผลนโยบายประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ในจังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลนโยบายประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ปีฤดูกาล 2562-2563 ด้านผลผลิตและรายได้ที่ตอบสนองต่อเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังในจังหวัดนครราชสีมา ผู้วิจัยใช้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลหลักจากการเลือกแบบเจาะจงรวมจำนวน 16 ราย แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ประกอบด้วย 1) เกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ปี 2562-2563 ในอำเภอที่มีพื้นที่เพาะปลูกมันสำปะหลังมากที่สุดในจังหวัดนครราชสีมา 3 อันดับแรก ได้แก่ ครบุรี เสิงสาง และหนองบุญมาก 2) ภาคเอกชน ได้แก่ ผู้บริหารและผู้ประกอบการรับซื้อมันสำปะหลังในจังหวัดนครราชสีมา และ 3) หน่วยงานภาครัฐ ผู้นำนโยบายมาปฏิบัติในระดับพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา ข้อมูลที่ได้ใช้การวิเคราะห์โดยวิธีการค้นหาแก่นสาระและจัดทำรายผลการศึกษาแบบพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า นโยบายประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ตอบสนองต่อเกษตรกรในสองมิติคือ 1) มิติด้านการเพิ่มผลผลิต จากความเชื่อมั่นที่มีต่อนโยบายของเกษตรกรที่นำไปสู่การปรับปรุงกลยุทธ์ในการเพาะปลูก และ 2 มิติด้านการเพิ่มรายได้ ที่ซึ่งนโยบายสามารถตอบสนองด้านรายได้แก่เกษตรกรหากแต่ไม่ได้เป็นไปตามความคาดหวัง จากการที่เกษตรกรต้องประสบปัญหาอันเนื่องมาจากผลกระทบของนโยบาย รวมถึงปัจจัยภายนอกที่ไม่สามารถควบคุมได้ ได้แก่ ปัญหาโรคพืชที่เข้ามาเพิ่มต้นทุนแก่เกษตรกร และการเข้ามาแทรกแซงราคาของผู้ประกอบการทางนโยบาย (policy entrepreneurs)