รูปแบบการสงเคราะห์ประชาชนตามโครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 ของคณะสงฆ์จังหวัดราชบุรี

พระราชวัลภาจารย์  (ดาวเรือง อาจารคุโณ); พระเมธีธรรมาจารย์ (ประสาน จนฺทสาโร); พระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร)

ผู้แต่ง

พระราชวัลภาจารย์ (ดาวเรือง อาจารคุโณ) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระเมธีธรรมาจารย์ (ประสาน จนฺทสาโร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การสงเคราะห์ประชาชน, โครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5, คณะสงฆ์จังหวัดราชบุรี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพทั่วไป กระบวนการและนำเสนอรูปแบบ เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลภาคสนามโดยในการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 25 รูปหรือคน ได้ใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ที่มีค่าดัชนีวัดความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาทั้งฉบับ (S-CVI) เท่ากับ 1.00 เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาประกอบบริบท และการสนทนากลุ่มเฉพาะผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 12 รูปหรือคน โดยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาประกอบบริบท

ผลการวิจับพบว่า 1. คณะสงฆ์มีกระบวนการทำงานร่วมกันของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในพื้นที่ แต่งบประมาณที่ได้รับการจัดสรรมีไม่เพียงพอกับความจำเป็นหรือความต้องการตามสภาพจริง ประกอบกับประชาชนจำนวนมากยังต้องการความช่วยเหลือหรือการสงเคราะห์จากคณะสงฆ์ 2. กระบวนการในการสงเคราะห์ประชาชน มีการลงพื้นที่สำรวจความต้องการของประชาชน มีพระภิกษุเป็นบุคลากรหลัก มีการประเมินตามตัวชี้วัดที่กำหนดไว้ มีการพัฒนาวิธีดำเนินงานให้สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง 3. รูปแบบการสงเคราะห์ประชาชน พบว่า เป็นรูปแบบของความร่วมมือของเครือข่าย 3 ประสาน หรือบวร มีการสงเคราะห์ช่วยเหลือด้วยสิ่งยังชีพเฉพาะทางสำหรับกลุ่มผู้ป่วยติดเตียง ผู้พิการ ผู้ทุพพลภาพ การสงเคราะห์ช่วยเหลือเกี่ยวกับสุขภาพและการแพทย์ การบำรุงขวัญกำลังใจ การสงเคราะห์ด้วยการนำธรรมะไปบรรเทาทุกข์และแก้ปัญหาทางใจแก่ประชาชน

References

คณะสงฆ์จังหวัดราชบุรี. (2561). แผนยุทธศาสตร์การปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา จังหวัดราชบุรี (พ.ศ.2561-2564). ราชบุรี: สำนักงานเจ้าคณะจังหวัดราชบุรี.

ดำรงศักดิ์ จันโททัย. (2550). การจัดการงานสังคมสงเคราะห์โดยมุ่งเน้นความสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการ (วิทยานิพนธ์สังคมสงเคราะห์ศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชานโยบายสังคม). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ประทุม อังกูรโรหิต. (2553). สถาบันทางพระพุทธศาสนากับงานสังคมสงเคราะห์ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ประยูร เจนตระกูลโรจน์. (2562). ผู้สูงอายุ : ดูแลอย่างไรให้แก่อย่างมีคุณค่า ชราอย่างมีคุณภาพ. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์, 2(2), 44-53.

ปริทรรศน์ พันธุบรรยงก์. (2545). แผนภูมิสุดยอดกลยุทธ์การจัดการ. กรุงเทพฯ: มณีสร.

พระครูชินวรานุวัตร (สิงห์ ชินวโร). (2558). การพัฒนาการบริหารจัดการการสาธารณสงเคราะห์ของพระสังฆาธิการในเขตการปกครองคณะสงฆ์ภาค 15 (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูใบฎีกาสุรพล อาสโภ. (2557). การพัฒนารูปแบบงานสาธารณสงเคราะห์ตามกระบวนทัศน์วิถีพุทธ (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูปลัดเฉลิมพร อภิวโร. (2563). ประสิทธิภาพการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของคณะสงฆ์วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร กรุงเทพมหานคร. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 3(1), 20-33.

พระปิยปราชญ์ อาจารสุโภ. (2561). การพัฒนาการบริหารกิจการคณะสงฆ์ในอำเภอเมืองจังหวัดราชบุรี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 1(2), 1-11.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2553). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 18). นนทบุรี: โรงพิมพ์เพิ่มทรัพย์การพิมพ์.

พระมหาบุญเลิศ อินฺทปญฺฺโญและคณะ. (2559). หมู่บ้านรักษาศีล 5: รูปแบบและกระบวนการเสริมสร้างวัฒนธรรมการอยู่ร่วมกันของสังคมไทย (รายงานการวิจัย). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสรรพสิทธิ์ นาคเสโน. (2562). ประสิทธิภาพการปกครองคณะสงฆ์อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 2(1), 23-33.

พระมหาสาทร ธมฺมาทโร. (2560). หมู่บ้านรักษาศีล 5: รูปแบบและกระบวนการเสริมสร้างการดำรงชีวิต. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 13(ฉบับพิเศษ เล่ม 3), 83.

พระวรพงศ์ ธมฺมวํโส. (2562). การจัดการงานศึกษาสงเคราะห์ของคณะสงฆ์อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 2(2), 1-10.

พระอนุวัฒน์ อภิวฑฺฒโน. (2564). การพัฒนาคุณภาพชีวิตตามโครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 ของชุมชนวัดหนองไม้เหลือง อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 4(1), 37-46.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สาคร สุขศรีวงศ์. (2552). การจัดการ : จากมุมมองนักบริหาร (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: บริษัท จี. พี. ไซเบอร์พริ้นท์ จำกัด.

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2557). คู่มือการดำเนินงาน โครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์โดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา “หมู่บ้านรักษาศีล 5”. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.