ข้อพิจารณาบางประการเกี่ยวกับการกระทำโดยเจตนาที่เป็นความผิดอาญา ของบุคคลตามกฎหมายอาญาและที่เป็นความผิดพระธรรมวินัย ของพระภิกษุตามหลักพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ ผู้เขียนมุ่งศึกษาพิจารราเปรียบเทียบการกระทำโดยเจตนาของบุคคลที่เป็นความผิดอาญาตามกฎหมายอาญาและการกระทำโดยเจตนาของพระภิกษุที่เป็นความผิดพระธรรมวินัยตามหลักพุทธศาสนาเถรวาท ซึ่งผู้เขียนพบว่า ในส่วนขององค์ประกอบความผิดทั้งองค์ประกอบภายนอกและภายในของทั้งสองกรณีศึกษาข้างต้นนั้น มีความคล้ายคลึงเป็นไปในทำนองเดียวกันในหลายประการ และมีข้อแตกต่างกันเล็กน้อยในบางประการ กล่าวคือ 1) ในส่วนคำอธิบายความหมายของการกระทำโดยเจตนาทั้งในทางกฎหมายอาญาและในทางพระธรรมวินัยนั้นต่างอธิบายตรงกันคือ ผู้กระทำจะต้องมีองค์ประกอบในส่วนการรู้สองประการ คือ (1) ส่วนรู้สำนึกในการกระทำ (2) ส่วนรู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายใน ทั้งในทางกฎหมายอาญาและพระธรรมวินัยนั้น ในทางกฎมหายอาญา ผู้กระทำจะต้องรับผิดทั้งกรณีเจตนาประสงค์ต่อผลและเจตนาย่อมเล็งเห็นผล ส่วนในทางพระธรรมวินัยนั้น ผู้กระทำจะต้องรับผิดทางพระธรรมวินัยเฉพาะการกระทำโดยมีเจตนาประสงค์ต่อผล (จงใจกระทำ) เท่านั้น