การอนุรักษ์และพัฒนาวัฒนธรรมดนตรีพื้นบ้านโดยใช้ชุมชนเป็นฐานของการเรียนรู้

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) เพื่อรวบรวมข้อมูลวัฒนธรรมดนตรีพื้นบ้านของจังหวัดนครสวรรค์ และ ๒) เพื่ออนุรักษ์และพัฒนาวัฒนธรรมดนตรีพื้นบ้านของจังหวัดนครสวรรค์
โดยใช้ชุมชนเป็นฐานของการเรียนรู้ โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ และกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมจนเกิดพัฒนาการทาให้ประชาชนกลายเป็นูู้วิจัยเอง ทั้งเป็นเป้าหมายของการวิจัยและเป็นูู้รับูลประโยชน์ของการวิจัยด้วย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลคือ การสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก จากกลุ่มูู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย พ่อเพลงแม่เพลงูู้นาท้องถิ่นและประชาชนในชุมชน เพื่อการอนุรักษ์และพัฒนาวัฒนธรรมดนตรีพื้นบ้านโดยใช้ชุมชนเป็นฐานของการเรียนรูู้ลการศึกษาพบว่า เพลงพื้นบ้านในนครสวรรค์ที่ยังคงมีการละเล่นอยู่ในปัจจุบันได้แก่ เพลงพื้นบ้านตาบลเขาทอง เพลงพื้นบ้านตาบลหนองกลับ และเพลงพื้นบ้านตาบลเนินศาลาประเภทของเพลงพื้นบ้านแบ่งออกเป็น ๔ ประเภท ได้แก่ ๑) เพลงในช่วงเทศกาลงานบุญ ๒) เพลงในช่วงเทศกาลเพาะปลูก ๓) เพลงในช่วงเทศกาลเก็บเกี่ยว และ ๔) เพลงร้องหรือเล่นทั่วไปไม่จากัดเทศกาล สาหรับการอนุรักษ์และพัฒนาวัฒนธรรมดนตรีพื้นบ้านโดยใช้ชุมชนเป็นฐานของการเรียนรู้พบว่า กลุ่มเด็กนักเรียนประถมศึกษา นักศึกษา และกลุ่มเยาวชนในชุมชนได้รับการถ่ายทอดเทคนิคการตีกลองยาว และการร้องเพลงพื้นบ้านด้วยการสาธิต การสอน และการบอกเล่าโดยตรงจากปราชญ์ชาวบ้าน อย่างไรก็ตาม กลุ่มนักเรียนชั้นประถมศึกษาและกลุ่มบุตรหลานได้รับการถ่ายทอดที่เหมือนกันในเรื่องของความเชื่อของกลองยาวและเพลงพื้นบ้าน ทั้งนี้มหาวิทยาลัยราชภัฏนครวรรค์ได้เป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน เพื่ออนุรักษ์สืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน จัดให้มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน (กลองยาว) นอกจากนี้ได้มีการนาเอาวัฒนธรรมดนตรีสากลมาร่วม