การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในด้านการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์จากตาลโตนด บนพื้นฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น

บทคัดย่อ

บความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ ๑) เพื่อวิเคราะห์ศักยภาพและปัญหาของทุมหนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จกตาลโตนด ๒) เพื่อพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์จากตาลโตนดบนพื้นฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยอศัยแนวคิดที่สำคัญในการวิเคราะห์ได้แก่แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง แนวคิดเศรษฐกิชุมช แนวคิดการมีส่วนร่วมของทุมชน และแนวคิดภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นยุทธตาสตรในการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาองค์กรชุมชน ผู้วิจัยใช้กระบวนการวิจัยชิปฏิบัติกาแบบมีส่วนร่วมจนเกิดพัฒนาการทำให้ประชาชนกลายเป็นผู้วิจัยเองทั้งเป็นเป้าหมายของการวิจัยและเป็นผู้รับผลประโยชน์ของการวิจัยด้วย ซึ่งในกระบวนการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาตังกล่าวได้ใช้เทคนิค SWOT C และ PRAเป็นเครื่องมือในการกระตุ้นประชาชนท้องถิ่นให้เกิดการเรียนรู้ อันเป็นเวทีเพื่อการพัฒนาการมีส่วนร่วมของประชาชนท้องถิ่น ผู้วิจัยได้เก็บข้อมูลทั้งในเชิคุณภาพ การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมและการสัมภาษณ์แบบไม่ป็นทางการโดยการสนทนากลุ่ม พบว่า ชุมชนมีการปรับตัวเพื่อแก้ไบปัญหาความไม่ยั่งยืนทั้งทางด้านศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรม โดยทุมชนได้มีการจัดการตนเองเพื่อพัฒนาเศรษฐกิมชนบนฐานศรษฐกิพอเพียงโดยชุมชนมีส่วนร่วมเพื่อสร้างรายได้เสริมสร้างความเข้มแข็งแก่ชุมช ปกป้องรักษารรรมชาติและวัฒนธรรม ทั้งยังสามารถเป็นรูปแบบการบริการการท่องเที่ยว และเป็นทางเลือกในการพัฒนาแก่ชุมชนอื่นๆ ต่อไป ข้อคันพบที่สำคัญของงานวิจัยนี้สามารถจำแนกได้เป็น ประเด็นด้วยกัน ได้แก่๑, ขุมชนเกยไชยมีศักยภาพทั้งทางต้านทรัพยากรธรรมชาติและด้านวัฒนธรรม ในด้านศักยภาพการของชุมชนต้านอาชีพผลิตภัณฑ์จากตาลโตนด แต่พบปัญหาคือ ประชาชนและเยาวชนไม่รู้ศักยภาพองค์ความรู้ของชุมชนเกยไชย ขาตจิตสำนึกในการอนุรักษ์ตาลโตนดและภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการประกอบอาชีพผลิตภัณฑ์ตาลของชุมชน ส่วนปัญหาของชุมชน พบว่าชาวบ้านขาดการพัฒนาความสมารถในการประกอบอาชีพจากผสิตภัณฑ์จากตาลโตนด ขาดการพัฒนาและปรับปรุงผลิตภัณฑ์จกโตนดบนพื้นฐานภูมิปัญญาท้องถิ่นให้มีความหลากหลาย  การพัฒนาศักยภาพของทุมช กิดขึ้นจกการผสมผสานภูมิปัญญาตั้งเดิมกับองค์ความรู้ใหม่ได้จากการศึกษาดูงาน และการทดลองปฏิบัติ โดยที่ชาวบ้านและนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรค์เป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการคิด ปรับปรุง และพัฒนาผลิตภัณฑ์จากตาลโตนด ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมการพัฒนาศักยภาพของชุมชนต้านอาชีพผลิตภัณทำจกตาลโตนด ชุมชนความพึงพอใจมาจนถึงมากที่สุดต่อผลที่เกิดขึ้นกับชุมชนของตนเองทั้งในต้านศรษฐกิ สัดม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ในต้านเศรษฐกิจหาวบ้านมีโอกาสสร้างรายได้มากขึ้น ในด้านสัดมชาวบ้านมีความพึงพอใจที่ได้มีโอกาสพบเพื่อนใหม่ๆ และสร้างมิตรภาพภายในหมชน ความสัมพันธ์ชุมชนดีขึ้น มีความภูมิใในคุณค่าและวัฒนธรรมของตนมากขึ้นในด้านสิ่งแวดล้อมชาวบ้านมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติมากขึ้น๓. บทบาทของตาลโตนดในหมหนเกยไหยได้เพิ่มเติมจากเดิมที่เป็นสินค้าสำหรับบริโภคซึ่งสร้างรายได้หลักแก่ทุกครัวเรือนให้สมารถเป็นสินด้สำหรับพัฒนาระบบเศรษฐกิจของชุมชน ซึ่งสร้างรายได้เสริมแก่ชุมชน ทั้งนี้ถือได้ว่าเป็นการสร้าง "มูลค่า"ให้เกิดขึ้นในระบบ "คุณค่า" ของระบบนิเวศ และ "มูลค่" ที่เกิดขึ้นยังส่ผลให้ชุมชนเกิดความตระหนักในคุณค่ของทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีอยู่ในพื้นที่ได้มากยิ่งขึ้น.. ภูมิปัญญาท้องถิ่นจัดเป็นมิติทางวัฒนธรรมที่มีบทบาทในการช่วยพัฒนาเศรษฐกิจชุมช ปัจจุบันเป็นที่ยอมรับว่สัดมจะอยู่รอดได้อย่างยั่งยืนนั้นด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น การนำภูมิป้ญญาท้องถิ่นมาใช้ในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่ตนเองจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการล่มสลายของครอบครัว ชุมขนโดยส่วนรวมในที่สุด และยังช่วยให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองได้