ปริศนาธรรมท้องถิ่นองค์ความรู้สู่งานทัศนศิลป์ร่วมสมัย
คำสำคัญ:
ปริศนาธรรมท้องถิ่น, ปริศนาธรรมทางพระพุทธศาสนา, ทัศนศิลป์ร่วมสมัยบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาปริศนาธรรมท้องถิ่น พัฒนาการของปริศนาธรรมท้องถิ่นสู่งานทัศนศิลป์ร่วมสมัย และทัศนศิลป์ร่วมสมัยสะท้อนบริบทเปลี่ยนแปลงงานศิลปะ ผลการศึกษาพบว่า ปริศนาธรรมท้องถิ่นหรือปริศนาแห่งภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นการถ่ายทอดภาษาเขียนจากภาพวาดที่มีให้เห็นตามศาสนาสถาน ด้วยฝีมือของช่างท้องถิ่นผสมผสานความเป็นท้องถิ่นกับวรรณกรรมทางพุทธศาสนา ตลอดจนประเพณีและวัฒนธรรมตามความแตกต่างของบริบทแต่ละช่วงเวลาและความเป็นท้องถิ่นในแต่ละภูมิภาค ต่อมาถูกพัฒนาการสู่งานทัศนศิลป์ร่วมสมัยด้วยอิทธิพลศิลปะจากต่างประเทศ ภายใต้บริบทศิลปะสมัยใหม่และการพัฒนาการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย มีลักษณะเป็นภาพขนาดใหญ่ลงบนฝาผนัง ใช้สีตัดเส้นและปิดทองลงบนภาพ ใช้ทฤษฎีและหลักการว่าด้วยแสงและเงา และการผสมผสานพรรณนาภาพเป็นลายลักษณ์ด้วยพยัญชนะอักขระวิธีความเป็นท้องถิ่นหรืออักษรไทยในยุคของรัตนโกสินทร์ และยุคปัจจุบัน ศตวรรษที่ 21 ทัศนศิลป์ร่วมสมัยสะท้อนบริบทการเปลี่ยนแปลงของศิลปะนำไปสู่พหุศิลป์ร่วมสมัยที่เป็นองค์ความรู้ใหม่ และแนวโน้มหลังศตวรรษที่ 21 ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ นำไปสู่การแบ่งแยกศิลปะชั้นสูงมากยิ่งขึ้น มองข้ามองค์ความรู้ปริศนาธรรมท้องถิ่นและปริศนาธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ควรได้รับการฟื้นฟูและรักษาไว้ ตลอดจนถ่ายทอดผสมผสานสอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงงานศิลปะแต่ละยุคสมัย
References
กรรณิการ์ ตั้งตุลานนท์. (2561). การศึกษาวิเคราะห์จิตรกรรมฝาผนังในเชิงสัญวิทยา : กรณีศึกษาวัดสุวรรณาราม วัดทองธรรมชาติ วัดคงคาราม. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 14(ฉบับพิเศษ), 33-43.
กฤษณ์ ทองเลิศ. (2560). แนวทางการศึกษาการสื่อความหมายของงานภาพจิตรกรรมฝาผนังไทย. นิเทศสยามปริทัศน์, 10(10), 5-26.
กันต์ พูนพิพัฒน์. (2561). ชีวประวัติและผลงานช่างภาพ portrait และสารคดี ชื่อดังระดับโลก. เชียงใหม่ : FLUKE Graphic Design & Printing.
จิรวัฒน์ พิระสันต์. (2561). ศิลปกรรมและศิลปกรรมร่วมสมัย. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, 5(1), 12-30.
ฉัตรสุรางค์ แก้วเป็นทอง. (2556). การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบจิตรกรรมฝาผนังวัดภูมินทร์กับจิตรกรรมฝาผนังวัดหนองบัว จังหวัดน่าน (วิทยานิพนธ์ศิลปมหาบัณฑิต สาขาทฤษฎีศิลป์). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชมพูนุท ประศาสน์เศรษฐ. (2547). การอนุรักษ์ศิลปะโบราณวัตถุเบื้องต้น. กรุงเทพฯ : ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ไตรเทพ สหะขันธ์. (2562). ศึกษาอัตลักษณ์และความเชื่อในจิตรกรรมฝาผนังแบบพื้นบ้าน เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์ (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวัฒนธรรมศาสตร์). มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ธนากรณ์ อุดมศรี. (2554). ปริศนาธรรม (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาศิลปไทย). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
บุรินทร์ เปล่งดีสกุล. (2554). พัฒนาการของจิตรกรรมฝาผนังอีสาน กรณีศึกษาจังหวัดขอนแก่น จังหวัดมหาสารคาม และจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 3(1), 84-113.
พระครูปลัดพีระพันธ์ ธมฺมวุฑฺโฒ (ตรีศรี). (2562). พุทธจิตรกรรม: ประวัติพัฒนาการและอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของประชาชน ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(10), 5272-5285.
พระคัมภีรญาณ อภิปุญโญ. (2555). คู่มือศึกษาภาพ ปฏิจจสมุปบาท แบบทิเบต แบบไทย แบบปริศนาธรรมไทย. กรุงเทพฯ : สถาบันบันลือธรรม.
ภูวษา เรืองชีวิน. (2561). จิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถวัดบุปผาราม อ.เมือง จ.ตราด: ภาพสะท้อนสัญลักษณ์อิทธิพลจีนที่ปรากฏในภาคตะวันออก. วารสารวิชาการคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สจล, 27(2), 261-279.
ยอดชาย พรหมอินทร์. (2562). ตำราจิตรกรรมไทยประเพณี. สงขลา : คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ.
ยุทธนา ไพกะเพศ. (2555). จิตรกรรมอีสาน (ยุคก่อนประวัติศาสตร์ถึงยุคร่วมสมัย). มหาสารคาม : คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสารคาม.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.
ศิลป์ พีระศรี. (2550). ประวัติศาสตร์ศิลปะโดยสังเขป. นครปฐม : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สมพร ธุรี. (2557). จิตรกรรมฝาผนังภาคใต้ : คติความเชื่อในพระพุทธศาสนา. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัย และงานสร้างสรรค์, 1(1) , 22-40.
______. (2560). นิธิปัญญา : ปริศนาธรรมแห่งพุทธมหาเจดีย์ วัดปัญญานันทาราม. กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์.
สัญญา ศิริพานิช. (2557). อิทธิพลของปัญญาสชาดกที่มีต่อพุทธศิลปกรรมในเขตพุทธสถาน : กรณีศึกษาวัดในอำเภอเมืองเชียงใหม่. วารสารวิจิตรศิลป์, 5 (2), 133-183.
สุชาติ เถาทอง. (2548). จิตรกรรมฝาผนังริมฝั่งทะเลภาคตะวันออกของไทย (รายงานผลการวิจัย). ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา.
สุธี คุณาวิชยานนท์. (2561). ศิลปะสมัยใหม่และร่วมสมัย : ตะวันตกและไทย. กรุงเทพฯ: คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุเมธ ยอดแก้ว. (2560). สุนทรียภาพแห่งสภาวะอารมณ์. Veridian E-Journal มหาวิทยาลัยศิลปากร (ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ), 10 (3), 2811-2825.
สุรชัย จงจิตงาม. (2548). แนวคิดเรื่องความเป็นจริงในงานจิตรกรรมฝาผนังสมัยรัตนโกสินทร์. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาปรัชญา). เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
______. (2562). แนวคิดพุทธศาสนาของธรรมยุติกนิกายในจิตรกรรมฝาผนังตามพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. วารสารวจิตรศิลป์, 10(1) , 48- 87.
สุรพล ดำริห์กุล. (2561). ประวัติศาสตร์และศิลปะล้านนา. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ.
สุวรรณี ดวงตา. (2551). ภาษากายจากจิตรกรรมฝาผนังสกุลช่างสงขลาที่วัดโพธิ์ปฐมาวาส อำเภอเมืองสงขลา วัดจะทิ้งพระ อำเภอสทิงพระ และวัดคูเต่า อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา (ศิลปนิพนธ์ศิลปบัณฑิต ภาควิชาทฤษฎีศิลป์). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2020 วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ภาพหรือตารางหรือเนื้อหาอื่นๆ ของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้งแสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์ หากไม่เป็นไปตามข้อกำหนดเบื้องต้น ทางวารสารจะถอดบทความของท่านออกโดยไม่มีข้อยกเว้นใดๆ ทั้งสิ้น
