การใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินภายในวัดเพื่อสร้าง ความเข้มแข็งของชุมชนภาคอีสาน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ในการวิจัยดังนี้ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมาของทรัพย์สินภายในวัดภาคอีสาน 2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินภายในวัดภาคอีสาน 3) เพื่อศึกษาแนวทางการใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินภายในวัด เพื่อสร้างความเข้มเข็งของชุมชนภาคอีสาน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาจากเอกสาร และวิจัยภาคสนาม ด้วยการสำรวจ การสังเกต การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม จานวน 88 รูป/คน แล้วทาการวิเคราะห์ข้อมูล และนาเสนอผลการวิจัย โดยการพรรณนาผลการวิจัยพบว่า ความเป็นมาของทรัพย์สินในวัดภาคอีสานทั้ง 9 วัด ทรัพย์สินที่เป็นศาสนสมบัติของวัดภาคอีสาน ทรัพย์สินที่เป็นของพระศาสนาเรียกว่า ศาสนสมบัติของวัดทั้งที่เป็นสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ (1) ศาสนสมบัติกลาง ทรัพย์สินของพระศาสนาซึ่งมิใช่ของวัดใดวัดหนึ่ง ศาสนสมบัติของวัด ทรัพย์สินของวัดใดวัดหนึ่งส ภ า พปัญ ห า ก า ร ใ ช้ป ร ะ โ ย ช น์จ า ก ทรัพ ย์สิน ภ าย ใ น วัด ภ า ค อีส า น ทั้ง 9วัด พบว่า 1) การวางแผน ขาดระบบแบบแผนกับชุมชนและหน่วยงานภาครัฐ 2)การจัดโครงสร้างการทางาน ขาดระบบกลไกลการทางานเชิงโรงสร้าง 3) การสั่งการขาดแนวทางการปฏิบัติตามแผนงานที่เป็นรูปธรรม 4) การประสานงาน ขาดผู้กากับดูแล 5) การติดตามผล ขาดการติดตามผลอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้การใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินภายในวัดภาคอีสานเสียหายมาอย่างต่อเนื่องแนวทางการใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินภายในวัดเพื่อสร้างความเข้มแข็งของชุมชนภาคอีสานทั้ง 9 วัด มีแนวทาง 2 ประการ ได้แก่ 1) พระสังฆาธิการและฆราวาสผู้เกี่ยวข้องในวัดต่าง ๆทั่วประเทศ ได้รับทราบและเข้าใจถึงบทบาทหน้าที่ในฐานะที่เป็นผู้ดูแลทรัพย์สินอันเป็นมรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ ร่วมกับทางราชการตามแนวทางที่ถูกต้อง 2.การได้รับสนับสนุนส่งเสริมวัดให้มีการดาเนินการดูแลรักษาทรัพย์สินทางด้านศิลปวัฒนธรรมอย่างถูกต้อง และเป็นประโยชน์ต่อวัดและชุมชน เช่น การจัดทาบัญชีโบราณวัตถุ การจัดทาประวัติ การจัดแสดง รวมถึงการทานุบำรุงที่ถูกต้องตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด ตลอดจนสนับสนุนส่งเสริมให้เป็นวัดตัวอย่างที่ดีแก่วัดอื่น