รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุตามวิถีพุทธขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัด พระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1.เพื่อศึกษาสภาพปัญหาทั่วไปของการดูแลผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา 2. เพื่อศึกษาการประยุกต์แนวคิดทฤษฎีและหลักธรรมที่เกี่ยวข้องเพื่อการดูแลผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และ3.เพื่อนำเสนอรูปแบบการดูแลผู้สูงอายุตามวิถีพุทธขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาระเบียบวิธีวิจัยเป็นเชิงคุณภาพ โดยทำการวิจัยเชิงเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ(Key informants) ที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิชาการ ประธานชมรมผู้สูงอายุ ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้สูงอายุ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อาสาสมัครสาธารณสุขดูแลผู้สูงอายุพระสงฆ์ จานวน 25 รูป/คน จากนั้นนำมาสังเคราะห์เป็นแนวทางในการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุเบื้องต้นก่อนที่จะนาเสนอต่อการสนทนากลุ่มเฉพาะกับผู้เชี่ยวชาญผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ประธานสภาผู้สูงอายุ ประธานชมรมผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุ นักวิชาการ จำนวน 10 รูป/คนเพื่อยืนยันรูปแบบการดูแลผู้สูงอายุตามวิถีพุทธขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา วิเคราะห์เนื้อหาด้วยการพรรณนาความ

ผลการวิจัยพบว่า

1.สภาพปัญหาของผู้สูงอายุในด้านต่างๆมีสาเหตุมาจากปัญหาภายในที่เกิดขึ้นจากตัวผู้สูงอายุ ปัญหาด้านสุขภาพร่างกายที่เสื่อมถอยลงตามธรรมชาติ ปัญหาด้านสติปัญญา ปัญหาด้านจิตใจ ปัญหาด้านอารมณ์ เป็นต้น ผู้สูงอายุยิ่งมีอายุมากขึ้นจะมีความเสี่ยงสูงขึ้นต่อการเป็นโรคเรื้อรังหรือโรคประจาตัว ความเสื่อมถอยของสุขภาพร่างกาย และปัญหาที่เกิดจากภายนอกตัวของผู้สูงอายุ เช่น ปัญหาจากการไม่มีรายได้ ปัญหาที่อยู่อาศัย ปัญหาสังคมสิ่งแวดล้อม และปัญหาด้านอื่นๆ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้คือปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุและเกี่ยวข้องกับผู้ดูแลในครอบครัวชุมชนตลอดจนหน่วยงานรัฐเอกชน องค์กรต่างๆ จะต้องช่วยกันเข้ามาดูแลในลักษณะที่แตกต่างกันหรือ
เชื่อมโยงประสานกันอย่างบูรณาการกัน

2.การประยุกต์แนวคิดทฤษฎี และหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการดูแลผู้สูงอายุ โดยใช้แนวคิดทฤษฎีนโยบายสาธารณะการบริหารโครงการในการดูแลผู้สูงอายุ มีการกำหนดนโยบายในการดูแลผู้สูงอายุและการกำหนดโครงการแผนกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการ กำหนดนโยบายในการเตรียมตัวเข้าสู่การสูงวัยอย่างมีคุณภาพเพื่อให้ประชากรได้เตรียมตัวเข้าสู่วัยสูงอายุในด้านต่างๆ การเตรียมตัวด้านสุขภาพ การสร้างรายได้ การออมทรัพย์ การเตรียมที่อยู่อาศัยและการประยุกต์หลักธรรมะเพื่อนามาใช้เพื่อการดาเนินชีวิตและอยู่ร่วมกันในครอบครัวและสังคมชุมชนอย่างมีความสุขโดยใช้หลักธรรมความกตัญญู และหลักธรรมการยึดเหนียวจิตใจคน การอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข หลักสังคหวัตถุ 4 คือ ทาน ปิยะวาจา อัตถจริยา และสมานัตตา

3.รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุตามวิถีพุทธขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ผู้สูงอายุแบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มติดสังคม กลุ่มติดบ้าน และกลุ่มติดเตียง ซึ่งมีการดูแลที่แตกต่างกัน ดังนั้น การดูแลตามวิถีพุทธ การดำเนินชีวิตที่เกี่ยวพันกับพระพุทธศาสนาตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย วิถีแห่งการดำเนินชีวิต วิถีแห่งวัฒนธรรม วิถีแห่งการประกอบอาชีพ ฉะนั้นการดูแลผู้สูงอายุตามวิถีพุทธขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จะต้องมีการจัดตั้งศูนย์เอนกประสงค์ศูนย์ผู้สูงอายุ หรือศูนย์การเรียนรู้ สถานที่อยู่ในวัดหรือสถาบันทางศาสนา หรือในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดตั้งเป็นแหล่งเรียนรู้ การสร้างกิจกรรมร่วมกันระหว่างผู้สูงอายุด้วยกัน หรือการสร้างกิจกรรมร่วมกันภายในชุมชน เช่น ใช้เป็นที่ดูแลสุขภาพทางกายและจิตใจ รวมถึงเป็นแหล่งเรียนรู้สร้างรายได้ให้กับผู้สูงอายุและชุมชน ใช้เป็นที่ปฏิบัติธรรม ใช้เป็นที่ทากิจกรรมในด้านต่างๆโดยใช้วัดเป็นศูนย์รวม โดยมีหน่วยงานรัฐในท้องถิ่นชุมชน ได้ทางานร่วมกันในพื้นที่ ทางานร่วมกันอย่างบูรณาการ เพื่อให้เป็นการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว เช่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สถานีอนามัย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล สาธารณสุข สถาบันการศึกษา รวมถึง อาสาสมัครสาธารสุขประจาตำบล อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ เพื่อเป้าหมายให้ผู้สูงอายุมีศักดิ์ศรีและความภาคภูมิใจในการดาเนินชีวิตช่วงบั้นปลายของชีวิตและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการดูแลได้มีความสุขแบบยั่งยืนตลอดไป