พัฒนาการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรมในจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความนี้ เป็นส่วนหนึ่งของสารนิพนธ์เรื่อง “พัฒนาการการศึกษาพระปริยัติธรรม
แผนกธรรมในจังหวัดเชียงใหม่” มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษากาเนิดและพัฒนาการของการศึกษา
พระปริยัติธรรมแผนกธรรมในประเทศไทย (2) เพื่อศึกษากาเนิดและพัฒนาการของการศึกษาพระ
ปริยัติธรรมแผนกธรรมในจังหวัดเชียงใหม่ พบว่า พระปริยัติธรรมมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยถึง
รัตนโกสินทร์ สมัยรัชกาลที่ 1-4 ได้เตรียมการเพื่อปฏิรูปการศึกษา ในรัชกาลที่ 5 ได้มีการพัฒนา
รูปแบบและหลักสูตร มีการตั้งสานักเรียนและสอบไล่ทุกปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2432 ก็เริ่มมีระบบแบบแผน
ที่ชัดเจน ในรัชกาลที่ 6 การศึกษาของฝุายบ้านก็แยกออกวัด ทาให้สงฆ์ต้องยกระดับการศึกษา
นาไปสู่การจัดการศึกษารูปแบบใหม่เรียกว่าพระปริยัติธรรมแผนกธรรมขึ้นใน พ.ศ. 2454 ส่วน
จังหวัดเชียงใหม่ คือ ตั้งแต่สมัยพญามังรายถึงพญาผายู การศึกษาพระปริยัติธรรมยังไม่มีรูปแบบ
ชัดเจน สมัยพญากือนาถึงพระเมืองแก้วได้ถือตามลังกา เมื่อรวมกับสยามอย่างเป็นทางการใน พ.ศ.
2417 การศึกษาที่เป็นระบบก็ยังไม่มี พ.ศ.2442 เริ่มมีการขยายการศึกษาไปยังหัวเมือง ฝุายจัด
การศึกษาได้มาตั้งโรงเรียนที่วัดเจดีย์หลวงและจัดสอบ มีครูคือพระสงฆ์ หลักสูตรประกอบด้วยวิชาที่
เรียน ทั้งเชิงปฏิบัติและวิชาชีพพิเศษ อันเป็นไปตามนโยบายของภาครัฐและหลักสูตรนักธรรมและ
ธรรมศึกษาของคณะสงฆ์ไทยจากส่วนกลาง